ارزش خالص فعلی

NPV =(ارزش امروز پول سرمایه گذاری شده)- (ارزش امروزی جریان پول مورد انتظار)

ارزش فعلی (PV)، ارزش خالص فعلی (NPV) و نرخ بازده داخلی (IRR) چطور محاسبه می‌شوند؟

تصور کنید سازمان‌تان قصد دارد دستگاهی به ارزش ۴۵۰ میلیون تومان بخرد. انتظار می‌رود این دستگاه تا پنج سال، بازدهی‌ای معادل ۱۰۰ میلیون تومان ارزش خالص فعلی در هر سال داشته باشد، اما هیأت مدیره‌تان تصمیم می‌گیرد این کار را انجام ندهد. این سرمایه گذاری کاملا بدون ریسک است، پول موجود است و کسب‌وکار هم سودی معادل ۱۰ میلیون تومان در سال را تضمین می‌کند. پس چرا آنها تصمیم گرفتند سرمایه‌گذاری نکنند؟

در نگاه اول، تصمیمات سرمایه‌گذاری شبیه اینها، بیش از حد ساده به نظر می‌رسند. سرمایه‌گذاری کن و بعد هم سود فراوانی دریافت کن. اما ارزش پول به دست آمده در آینده، (به خاطر نرخ تورم و بهره) کمتر از ارزش پول کنونی است. بنابراین، این امکان هست که وقتی ارزش پول امروز را با آینده مقایسه کنید، درآمد ناشی از سرمایه‌گذاری، واقعا کمتر از سرمایه‌گذاری اولیه ارزش داشته باشد.

حتما فرصت‌های سرمایه‌گذاری دیگری هم برای بررسی وجود دارند. آیا سرمایه‌گذاری در جای دیگر، درآمد بهتری به همراه خواهد داشت؟ اصلا از کجا بدانیم کجا باید سرمایه‌گذاری کنیم؟ قبل از سرمایه‌گذاری چه فاکتورهایی را باید بررسی کنیم؟

در این مقاله، به سه رویکرد مهم مورد استفاده در تصمیمات سرمایه‌گذاری نگاهی می‌اندازیم:

• ارزش فعلی (PV)؛ (NPV)؛ (IRR).

این رویکردها، پایه‌های تصمیمات سرمایه‌گذاری هستند. با یادگیری آنها، می‌توانید دلیل تصمیمات خاص سرمایه‌گذاری در سازمان‌تان را بهتر درک کنید؛ با اطمینان بیشتری در تصمیمات مالی شرکت کنید و البته تصمیم‌های درست‌تری هم بگیرید!

اگر احساس کردید برخی از فرمول‌های این مقاله پیچیده هستند، نگران نباشید. آنها را به عنوان مرجع آورده‌ایم، شما برای درک اصول اساسی PV و NPV و IRR مجبور نیستید آنها را یاد بگیرید.

اگر در دنیای مالی تازه‌کار هستید، توصیه می‌کنیم حتما مقاله‌ی کاربردی ترین اصطلاحات حسابداری مالی را مطالعه کنید.

ارزش فعلی (PV)

ارزش فعلی (PV) ارزش کنونی میزان پولی است که در آینده دریافت می‌کنید. می‌توانید از آن برای پیش‌بینی این استفاده کنید که درآمدهای آینده از ارزش خالص فعلی یک سرمایه‌گذاری بالقوه، به پول امروز چقدر ارزش دارند.

PV بر این اصل استوار است که هر چقدر پول دیرتر به دست‌تان برسد، بیشتر ارزشش را از دست می‌دهد. اگر از شما سؤال می‌کردند که ۱۰۰ هزار تومان را همین الان دریافت می‌کنید یا یک سال دیگر، عاقلانه بود که همین الان بگیرید چون می‌توانید اکنون پول را سرمایه‌گذاری کنید و بلافاصله شروع به کسب سود کنید. بنابراین اگر نرخ بهره ۱۰ درصد باشد و همین الان ۱۰۰ هزار تومان داشته باشید، سال آينده ۱۱۰ هزار تومان خواهید داشت. اما در همین حالت، ۱۰۰ هزار تومان طی یک سال آینده، به پول امروز فقط ۹۰ هزار تومان ارزش خواهد داشت، چون شما انتظار داشتید ارزش خالص فعلی ارزش خالص فعلی تا طی این یک سال ۱۰ هزار تومان سود دریافت کنید.

برای محاسبه‌ی PV به نرخ بهره‌ی قابل مقایسه نیاز دارید و ساده‌ترین‌شان هم برای استفاده، اغلب نرخی است که با گذاشتن سرمایه‌‌ی خود در بانک به دست خواهید آورد.

برای مثال ممکن است شما سرمایه‌ای داشته باشید که درآمد ۱۵ میلیون تومان طی یک سال را از آن انتظار داشته باشید. این را هم می‌دانید که سرمایه‌های قابل مقایسه درآمدی ۱۵ درصدی دارند. بنابراین با نرخ ۱۵ درصدی درآمد، اکنون آن ۱۵ میلیون تومان چقدر ارزش دارد؟

این فرمولی است که می‌توانیم برای پاسخ به این پرسش استفاده کنیم:

C1 = جریان نقدینگی (درآمد) بعد از یک سال

r = نرخ درآمد یک ساله برای سرمایه‌گذاری‌های قابل مقایسه و متناسب به صورت یک کسر (یعنی ۰٫۱۵ نه ۱۵ درصد) است.

با استفاده از مثال ما، PV را به صورت زیر محاسبه کنید:

15,000,000/(1 + 0.15) = 13,043,478.26

بنابراین درآمد دارای ارزش فعلی ۱۳,۰۴۳,۴۷۸٫۲۶ تومان است. یعنی ۱۵ میلیون تومان سال بعد همین موقع، حدود ۱۳ میلیون تومان به پول امروز، ارزش دارد.

اغلب جریان نقدینگی تا چندین سال متمادی یکسان است؛ بنابراین باید معادله‌ی PV را برای انعکاس این مسئله تنظیم کنیم. در اینجا از فرمول ارزش فعلی کامل برای هر مورد نقدینگی آتی استفاده می‌کنیم:

Present Value (PV) = Ct/(1 + r)^t

Ct = جریان نقدینگی (درآمد) t سال آینده

r = نرخ درآمد به صورت کسر

t = تعداد دوره‌ها (مثلا برای ۵ سال، t=5)

اگر جریان نقدینگی در مثال بالا در طی چهار سال بود، ما PV را به‌صورت زیر محاسبه می‌کنیم:

r = 0.15 (15 percent)

15,000,000/(1 + 0.15)^4 = 8,576,298.68

بنابراین درآمد دارای ارزش کنونی ارزش خالص فعلی ۸,۵۷۶,۲۹۸٫۶۸ تومان است. یعنی چهار سال دیگر، ۱۵ میلیون تومان دارای ارزش ۸,۵۷۶,۲۹۸٫۶۸ تومان نسبت به پول امروز است.

نرخ بازده به‌کاررفته برای محاسبه‌ی نرخ تنزیل، اغلب هزینه فرصت سرمایه نامیده می‌شود. هزینه‌ی فرصت عبارت است از هزینه‌ی سرمایه‌گذاری در مقایسه با سرمایه‌گذاری دیگر. اگر سرمایه‌ی «الف» را بخرید، پس سرمایه‌ی «ب» را نمی‌خرید، بنابراین هزینه‌ی فرصت، تفاوت بین درآمد واقعی سرمایه‌ی «ب» و درآمد واقعی سرمایه‌ی «الف» است.

ارزش خالص فعلی

ارزش خالص فعلی (NPV) در سرمایه‌گذاری، یعنی تفاوت بین هزینه‌ای که برای شروع سرمایه‌گذاری باید بپردازید و ارزش کنونی تمام جریان‌های درآمدی که از آن سرمایه‌گذاری برای شما ایجاد می‌شود. NPV به شما کمک می‌کند تا تصمیم بگیرید آیا احتمال دارد این سرمایه‌گذاری، درآمد نسبتا زیادی به همراه بیاورد (و در نتیجه ارزش خرید داشته باشد) یا نه.

NPV را به این صورت محاسبه می‌کنیم:

I = هزینه‌ی سرمایه‌گذاری شده

باشند. در مثال بالا، بیایید تصور کنیم برای کسب ۱۵ میلیون تومان درآمد در سال، باید تجهیزاتی را بخریم که ۱۳ میلیون تومان هزینه دارند. پس:

NPV = 13,043,478.26 (مثال قبل PV) – 13,000,000 (سرمایه‌گذاری)

بنابراین این سرمایه در واقع یک افزایش خالص در ارزش به میزان حدودا ۴۳ هزار و پانصد تومانی فراهم می‌کند.

فرمول NPV در این مورد به این صورت است:

NPV = (C1/(1 + r)t) – I

NPV = (15,000,000/(1 + 0.15)^1) – 13,000,000

در این مثال، احتمالا سرمایه‌گذاری ۱۳ میلیون تومانی را انجام بدهیم؛ چرا که این سرمایه‌گذاری توانایی بالقوه‌ی کسب مبلغ اضافی ۴۳ هزار و پانصد تومانی را به پول امروزی، در مقایسه با سرمایه‌گذاری این پول در بانک دارد.

برای محاسبه‌ی NPV در سرمایه‌گذاری‌هایی که طی چندین سال درآمد دارند، PV را برای هر سال محاسبه کنید و اینها را جمع ببندید. سپس سرمایه‌ی اولیه را کم کنید.

بنابراین فرمول NPV شبیه این است:

NPV = ∑ (Ct/(1 + r)^t ) – C0

C0 = میزان نقدینگی اولیه

Ct = جریان نقدی برای دوره زمانی مورد نظر

t = تعداد دوره زمانی

r = نرخ بهره در دوره زمانی مورد نظر

(علامت ∑ به معنی مجموع همه است. بنابراین به شما می‌گوید ارزش فعلی درآمد هر یک از سال‌های آتی را که به دست می‌آورید، با هم جمع ببندید.)

در مجموع، وقتی NPV موردنظر بیشتر از صفر است، سرمایه‌گذاری سودده خواهد بود. وقتی NPV کمتر از صفر است، سرمایه سودی نخواهد داشت. البته این محاسبات فرض را بر این گذاشته‌اند که پیش بینی جریان نقدی شما به طور منطقی نزدیک به واقعیت است.

در این مثال‌ها، تصور کرده‌ایم که نرخ بازده در طول مدت سرمایه‌گذاری ثابت می‌ماند. در دنیای واقعی، بعضی سرمایه‌گذاری‌ها دارای نرخ بهره متغیر هستند اما ما در این مقاله یک نرخ بهره ثابت را به کار برده‌ایم تا محاسبات ساده باشند. به طور مشابه فرض کرده‌ایم که همه‌ی سرمایه‌گذاری‌ها پیشاپیش انجام می‌گیرند. وقتی به این شکل نیست (و اغلب هم همین‌طور است) باید NPV خود را بر اساس جریان‌های نقدینگی خالص برای هر دوره پایه‌ریزی کنید.

مثالی از ارزش خالص فعلی

یک فرصت سرمایه‌گذاری دارید که در سه سال آتی، هر سال ۱ میلیارد تومان پرداخت می‌کند. هزینه‌ی اولیه‌ی این سرمایه‌گذاری ۲ میلیارد تومان است و نرخ بهره برای ارزیابی سرمایه‌گذاری ۱۷٫۵ درصد است. آیا در این سرمایه‌گذاری شرکت می‌کنید؟

۱. هر مورد جریان نقدی (درآمدی) سالانه را برای پروژه به پول امروزی از طریق استفاده از فرمول PV محاسبه کنید.

سال اول = PV = (C1/(1 + r)^1) = 1,000,000,000/1.175 = 851,063,829.79

سال دوم = PV = (C2/(1 + r)^2) = 1,000,000,000/1.381 = 724,309,642.37

سال سوم = PV = (C3/(1 + r)^3) = 1,000,000,000/1.62 = 616,433,738.19

۲. همه‌ی PVهای هر ۳ سال را به همدیگر اضافه کنید:

Total PV = 851,063,829.79 + 724,309,642.37 + 616,433,738.19 = 2,191,807,210.35

۳. NPV را حساب کنید.

NPV = 2,191,807,210.35 – C0

NPV = 2,191,807,210.35 – 2,000,000,000

از آنجا که NPV حدودا ۱۹۲ میلیون تومان و مثبت است، شاید ارزش سرمایه‌گذاری را داشته باشد. اما باید بررسی کنید که فرضیات درباره‌ی درآمدهای مورد انتظار و نرخ بهره قابل مقایسه چقدر صحیح است. یک تغییر کوچک و نامناسب در هرکدام از اینها، می‌تواند سود شما را به راحتی به زیان تبدیل کند.

همیشه به یاد داشته باشید که ارزیابی‌های PV و NPV به میزان دقت در تخمین‌هایی که می‌زنید بستگی دارند و تغییرات در نرخ بهره می‌تواند به طور قابل توجهی روی نتیجه تأثیر بگذارد.

نرخ بازده داخلی

یک روش متداول دیگر برای ارزیابی سرمایه‌گذاری‌ها عبارت است از محاسبه‌ی نرخ بازده داخلی (IRR) که روش جریان نقدی تنزیل‌شده هم نامیده می‌شود.

ضرورتا IRR نرخی است که در آن NPV مربوط به یک سرمایه‌گذاری، برابر صفر است.

شما وقتی IRR را محاسبه می‌کنید، آن را یک معیار مجزا برای تصمیمات سرمایه‌گذاری تعریف می‌کنید. برای مثال شاید سازمان‌تان مشخص کند که فقط پروژه‌هایی را اجرا می‌کند که بازدهی بیشتر از ۱۵ درصد داشته باشند. بعضی افراد IRR را با عنوان نرخ سود سربه‌سر می‌شناسند.

معمولا IRR به صورت درصد بیان می‌شود و اگر بیشتر از نرخ بازده در سرمایه‌گذاری‌های دیگر باشد، به این معنی است که ممکن است این سرمایه‌گذاری ارزش انتخاب و شرکت در آن را داشته باشد.

این روش در بین سرمایه‌گذارانی محبوب است که می‌خواهند از طریق سرمایه‌گذاری‌شان به نرخ درآمد مشخصی دست پیدا کنند. یک محاسبه‌ی سریع نشان می‌دهد که یک سرمایه‌گذاری خاص، چه نرخ بازده‌ای را طی یک ارزش خالص فعلی دوره‌ی زمانی مشخص به ارمغان می‌آورد.

در فرمول NPV یا همان خالص ارزش فعلی، IRR جایگزین r صورت می‌شود و وقتی NPV=0 باشد، فرمول به صورت زیر درمی‌آید:

0 = ∑ (Ct/ (1 + IRR)^t) – I

محاسبه‌ی ارزش IRR می‌تواند خیلی پیچیده شود. اما شما می‌توانید یک صفحه‌ی گسترده (اکسل) ایجاد کنید یا از یک حساب آنلاین و رایگان IRR استفاده کنید تا IRR را به راحتی محاسبه کنید.

مثالی از نرخ بازده داخلی و استفاده از اکسل

فرصتی به‌د‌ست آورده‌اید که در ازای سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیون تومانی، طی سه سال آتی، به ترتیب به شما ۴۲ میلیون تومان، ۴۳ میلیون تومان و ۴۵ میلیون تومان پرداخت خواهد شد. فرصت‌های دیگر نرخ بازده ۱۳ درصدی برای سرمایه‌گذاری مشابهی فراهم می‌کنند. بنابراین آیا این پروژه ارزش سرمایه‌گذاری دارد؟ یا باید در یکی از فرصت‌های دیگر سرمایه‌گذاری کنید؟

پاسخ با استفاده از اکسل:

ابتدا باید داده‌هایتان را در یک ستون وارد کنید (مثلا A1:A4) . فقط توجه داشته باشید که ۱۰۰ میلیون تومان را باید با علامت منفی بنویسید. (چون هزینه‌ی سرمایه‌گذاری است)

سربرگ FORMULAS، سپس Financial و پس از آن IRR را انتخاب کنید. در پنجره‌ی باز شده در قسمت values، آدرس سلول‌ها (یعنی A1:A4) را وارد کنید. می‌توانید Guess را خالی بگذارید یا هر عددی را که خواستید در آن بنویسید (پر کردن این قسمت کاملا اختیاری است). روی ok کلیک کنید. جوابی که به دست می‌آورید ۱۴٫۱۸٪ است. یعنی نرخ بازده این سرمایه‌گذاری ۱۴٫۱۸٪ است که بزرگتر از ۱۳٪ است. پس این پروژه ارزش سرمایه‌گذاری دارد.

IRRها مخصوصا وقتی در کنار NPVها استفاده می‌شوند مفید هستند. IRRها به شما کمک می‌کنند نرخ بازده سرمایه‌گذاری را به‌دست آورید. در حالی‌که NPVها به شما کمک می‌کنند تا اندازه‌ی مطلق بازده را ارزیابی کنید.

این مقاله IRRها و NPVها را در سطح بسیار ساده‌ای توضیح می‌دهد. به طور عملی، این محاسبات می‌توانند خیلی پیچیده باشند و سازمان شما احتمالا استانداردهایی دارد که برای ارزیابی درآمد پروژه به آنها نیاز دارید. با کمک بخش مالی مطمئن شوید که هر ارزیابی پروژه که انجام می‌دهید، مطابق با این قوانین است.

برای دسترسی به مطالب بیشتر در مورد این موضوع، نگاهی به کتاب اصول مالی شرکتی نوشته‌ی ریچارد ای بریلی (Richard A. Brealey) و استوارت سی مایرس (Stewart C. Myers) بیندازید. این کتاب چارچوبی استاندارد برای ارزیابی پروژه‌ها از دیدگاه مالی است.

فرمول محاسبه ارزش خالص فعلی (NPV) چیست؟

ارزش خالص فعلی (NPV) روشی است که برای تعیین ارزش فعلی همه جریان‌های نقدی آتی (Future cash flows)، شامل سرمایه اولیه، حاصل از یک پروژه استفاده می‌شود. این روش به طور گسترده‌ای در محاسبه بودجه یک سرمایه گذاری برای مشخص کردن این که کدام پروژه قابلیت بازگرداندن بیشترین سود را دارد، استفاده می‌شود.

ارزش خالص فعلی (Net present value) تفاوت بین ارزش فعلی جریان نقدی ورودی و ارزش فعلی جریان خروجی پول نقد در طی یک دوره زمانی است. NPV در بودجه‌بندی سرمایه برای تجزیه و تحلیل سودآوری یک سرمایه‌گذاری یا پروژه مطرح شده استفاده می‌شود. در روش ارزش خالص فعلی، ابتدا تمامی هزینه‌ها و درآمدها بسته به اینکه در چه زمانی به وقوع خواهند پیوست، با نرخ بهره مناسبی طبق رابطه زیر تنزیل می‌شوند.

در این رابطه t زمان انجام هزینه یا واقع شدن درآمد، i نرخ بهره (حاصلضرب نرخ سود، نرخ ریسک و نرخ تورم قابل پیش‌بینی) و R_t مقدار کمی درآمد یا هزینه بر اساس جریان نقدینگی است.

سپس با تفریق هزینه‌های تبدیل شده از درآمدهای تبدیل شده، عدد خالصی به‌دست خواهد آمد که به آن NPV گفته می‌شود. اگر این عدد مثبت باشد، طرح سودآور و قابل قبول بوده و اگر منفی باشد، طرح زیان‌ده و غیر قابل اجرا (از نظر اقتصادی) است.

یکی از اصلی‌ترین کاربردهای ارزش خالص فعلی، مطالعات اقتصاد مهندسی و ارزیابی توجیه فنی و اقتصادی پروژه‌ها است. به عنوان مثال اگر یک کارخانه برای ایجاد خط تولید محصول جدیدی پیش‌بینی کند که در سال اول نیاز به ۱۰۰ میلیون تومان هزینه سرمایه (جهت راه‌اندازی خط تولید) داشته باشد خط تولید تا پایان سال به بهره‌برداری برسد و طی ۶ سال بعدی، از محل فروش محصول تولیدی درآمدی برابر سالانه ۳۰ میلیون تومان ایجاد شود و همچنین هزینه‌های جاری تولید و عرضه آن محصول (مانند مواداولیه، آب و برق و گاز، دستمزد، حمل و نقل، بازاریابی، . ) سالانه ۵ میلیون تومان باشد و نرخ بهره سالانه (شامل حاصلضرب نرخ تورم سالانه، نرخ سود و نرخ ریسک) نیز ۱۰٪ منظور شود، نحوه محاسبه ارزش خالص فعلی چنین خواهد بود.

فرمول ارزش خالص فعلی (NPV) بسته به تعداد و ثبات جریان‌های نقدی آتی متفاوت است. اگر یک جریان پول از یک پروژه وجود دارد که بعد از گذشت یک سال از الان پرداخت خواهد شد، ارزش خالص فعلی طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

• i=نرخ ثابت نزول بانکی یا مقدار سود درخواستی
• t=تعداد دوره های زمانی

اگر یک‌پروژه بلند مدت تر با چندین جریان پولی در حال بررسی باشد، فرمول ارزش خالص فعلی یک پروژه این چنین است:

• Rt= جریان پول خالص ورودی – جریان پول خروجی در یک دوره
• i =نرخ نزول بانکی ‌یا سودی که می‌توانست در در سرمایه گذاری جایگزین به دست بیاید
• t =تعداد دوره های زمانی

اگر شما با علامت جمع نا آشنا هستید، در اینجا یک راه ساده تر برای به یاد داشتن مفهوم NPV وجود دارد:

NPV =(ارزش امروز پول سرمایه گذاری شده)- (ارزش امروزی جریان پول مورد انتظار)

بسیاری از پروژه‌ها در طول زمان با نرخ های مختلفی سود دهی می‌کنند. در این مورد، فرمول NPV می‌تواند برای هر جریان پول به طور انفرادی محاسبه شود. به عنوان مثال، پروژه‌ای را در نظر بگیرید که ۱۰۰۰ دلار هزینه دارد و سه جریان پولی ۵۰۰ و ۳۰۰ و ۸۰۰ دلاری را در سه سال اینده فراهم می کند. فرض کنید ارزش بازیافتنی در پایان پروژه وجود ندارد و نرخ درخواستی سود بازگرداندن وجه ۸٪ است.NPV این پروژه این گونه محاسبه می‌شود:

نرخ سود بازگرندان وجه به عنوان نرخ ثابت نزول بانکی برای جریان های نقدی آتی استفاده می شود تا ارزش روز پول را محاسبه کند. یک دلار امروز ارزش بیشتری از یک دلار فردا دارد چون یک دلار می‌تواند امروز برای بدست آوردن سود سرمایه گذاری شود. بنابراین زمانی که ارزش فعلی درآمدهای آتی را حساب می‌کنیم، جریان پولی که در آینده بدست خواهد آمد، متناسب با مقدار دیرکرد باید کم شود.

NPV در محاسبه بودجه سرمایه گذاری استفاده می‌شود تا پروژه‌ها بر اساس سود بازگشتی مورد انتظار، سرمایه مورد نیاز و سود پیش بینی شده در طول زمان با هم مقایسه شوند. معمولا پروژه‌های با NPV بیشتر مورد توجه قرار می گیرند. به عنوان مثال دو پروژه بالقوه را برای کمپانی ABC در نظر بگیرید:

پروژه X یک سرمایه اولیه ۳۵۰۰۰ دلاری نیاز دارد، اما انتظار می‌رود سودی معادل ۱۰۰۰۰ ،۲۷۰۰۰ و ۱۹۰۰۰ دلار به ترتیب برای سال‌های اول، دوم و سوم داشته باشد. سود بازگرداند وجه ۱۲٪ است. از آن جایی که جریان‌های پول مساوی نیستند، فرمول NPV برای هر جریان پول یه صورت جدا گانه حساب می‌شود:

هم چنین پروژه Y یک سرمایه اولیه ۳۵۰۰۰ دلاری نیاز دارد و در هر دو سال اول سودی معادل ۲۷۰۰۰ دلار به همراه خواهد داشت. سود بازگرداندن وجه هدف ۱۲٪ باقی می ماند. به خاطر اینکه هر دو دوره سود یکسانی را حاصل می‌کنند، فرمول اولیه بالا قابل استفاده است:

هر دو‌ پروژه میزان سرمایه اولیه یکسانی نیاز دارند، اما پروژه X مجموع درآمد بیشتری نسبت به پروژه Y دارد، هر چند پروژه Y، NPV بیشتری دارد چون این در آمد سریع تر حاصل شده است (این به این معناست که نرخ ثابت نزول بانکی تاثیر کمتری دارد).

به طور خلاصه چگونه ارزش خالص فعلی را حساب کنیم ؟

ارزش خالص فعلی همه جریان های نقدی آتی یک پروژه را از قبل محاسبه می‌کند و از مقدار سرمایه مورد نیازش کم می کند. این تجزیه و تحلیل در بودجه بندی سرمایه برای مشخص کردن اینکه آیا یک پروژه باید اجرا شود، استفاده و با استفاده‌های جایگزین از سرمایه مورد نظر یا با پروژه‌های دیگر مقایسه می‌شود.

ارزش فعلی خالص NPV

ارزش فعلی خالص (NPV) تفاوت بین ارزش فعلی جریان های نقدی ورودی و ارزش فعلی جریان های نقدی خروجی در یک دوره زمانی مشخص است. NPV در بودجه ریزی سرمایه و برنامه ریزی سرمایه گذاری برای تجزیه و تحلیل سودآوری یک سرمایه گذاری یا پروژه خاص شده استفاده می شود. ارزش فعلی خالص نتیجه محاسباتی است که برای یافتن ارزش امروزی یک جریان آتی از پرداخت ها استفاده می شود.

فرمول ارزش فعلی خالص

که در این فرمول:

R معادل خالص ورودی-خروجی نقدی طی دوره زمانی t

i نرخ تنزیل یا بازدهی که سرمایه گذاری های جایگزین می توانند به دست آورند.

و t برابر دوره زمانی مد نظر است.

ارزش فعلی خالص بیان کننده چیست؟

NPV ارزش زمانی پول را محاسبه می کند و می تواند برای مقایسه سرمایه گذاری های جایگزین مشابه استفاده شود. ارزش فعلی خالص متکی بر نرخ تنزیل است که ممکن است از هزینه سرمایه مورد نیاز برای سرمایه گذاری حاصل شود و از هر پروژه یا سرمایه گذاری با ارزش فعلی خالص منفی باید اجتناب گردد. یکی از اشکالات مهم تحلیل NPV این است که مفروضاتی در مورد رویدادهای آینده در نظر می گیرد که ممکن است قابل اعتماد نباشند.

ارزش فعلی خالص به دنبال ارزیابی سودآوری یک سرمایه گذاری معین بر این اساس است که یک دلار در آینده، به اندازه یک دلار امروز نیست. پول در طول زمان به دلیل تورم ارزش خود را از دست می دهد. با این حال، یک دلار امروز می‌تواند سرمایه‌گذاری شود و بازدهی کسب کند که باعث می‌شود ارزش آتی آن احتمالاً بالاتر از یک دلاری که در آینده کسب می شود، باشد.

NPV به دنبال تعیین ارزش فعلی جریان های نقدی آتی سرمایه گذاریِ بالاتر از هزینه اولیه سرمایه گذاری است. عنصر نرخ تنزیل فرمول NPV جریان های نقدی آتی را به ارزش فعلی آنها تنزیل می کند. اگر کسر هزینه اولیه سرمایه گذاری از مجموع جریان های نقدی در روز جاری مثبت باشد، آنگاه سرمایه گذاری ارزشمند است.

به عنوان مثال، یک سرمایه گذار می تواند 100 دلار امروز یا یک سال بعد دریافت کند. اکثر سرمایه گذاران حاضر به تعویق دریافت 100 دلار امروز نیستند. با این حال، یک سرمایه‌گذار بین دریافت 100 دلار امروز یا 105 دلار در یک سال بعد کدامیک را انتخاب می کند؟ نرخ بازده 5 درصدی (RoR) برای یک سال انتظار ممکن است برای یک سرمایه گذار ارزشمند باشد، مگر اینکه سرمایه گذاری دیگری بتواند نرخی بیش از 5 درصد را در مدت مشابه داشته باشد.

اگر سرمایه‌گذار می‌دانست که می‌تواند 8 درصد از یک سرمایه‌گذاری نسبتاً مطمئن دیگر در سال آینده به دست بیاورد، دریافت 100 دلار در امروز را به جای دریافت 105 دلار در سال آینده انتخاب میکرد. در این صورت 8 درصد نرخ تنزیل خواهد بود.

ارزش فعلی خالص مثبت و منفی

یک NPV مثبت نشان می‌دهد که درآمد پیش‌بینی‌شده تولید شده توسط یک پروژه یا سرمایه‌گذاری از هزینه‌های پیش‌بینی‌شده، به قیمت امروز، بیشتر است. فرض بر این است که سرمایه گذاری با NPV مثبت سودآور خواهد بود.

سرمایه گذاری با NPV منفی منجر به زیان خالص می شود. این مفهوم مبنای قانون ارزش فعلی خالص است که حکم می‌کند فقط سرمایه‌گذاری‌هایی با مقادیر NPV مثبت باید در نظر گرفته شود.

محاسبه ارزش خالص فعلی

پول در زمان حال به دلیل تورم و درآمدهای احتمالی ناشی از سرمایه گذاری های جایگزینی که می تواند در یک فاصله زمانی معین ایجاد شود، بیش از همین مقدار در آینده ارزش دارد. به عبارت دیگر، یک دلار به دست آمده در آینده به اندازه یک دلار در زمان حال ارزش نخواهد داشت. عنصر نرخ تنزیل فرمول ارزش فعلی خالص راهی برای در نظر گرفتن این موضوع است.

همانطور که در مثال قبل بیان شد، یک سرمایه گذار می تواند دریافت 100 دلار را امروز یا در سال بعد انتخاب کند. یک سرمایه گذار منطقی حاضر به تعویق دریافت پول نیست. با این حال، چه می‌شود اگر سرمایه‌گذار بتواند انتخاب کند که 100 دلار را امروز یا 105 دلار در سال بعد دریافت کند؟ اگر پرداخت کننده قابل اعتماد بود، آن 5% اضافی ممکن است ارزش انتظار را داشته باشد، اما تنها در صورتی که کار دیگری وجود نداشته باشد که سرمایه گذاران بتوانند با 100 دلاری که بیش از 5% درآمد داشته باشد، انجام دهند.

یک سرمایه گذار ممکن است مایل باشد یک سال صبر کند تا 5% اضافی کسب کند، اما این ممکن است برای همه سرمایه گذاران قابل قبول نباشد. در این حالت 5% نرخ تنزیل است که بسته به سرمایه گذار متفاوت خواهد بود. اگر سرمایه‌گذار می‌دانست که می‌تواند 8 درصد از یک سرمایه‌گذاری نسبتا مطمئن دیگر در سال آینده به دست بیاورد، حاضر نبود پرداخت 5 درصد را به تعویق بیندازد. در این حالت، نرخ تنزیل سرمایه گذار 8 درصد است.

یک شرکت ممکن است نرخ تنزیل را با استفاده از بازده مورد انتظار پروژه های دیگر با سطح ریسک مشابه یا هزینه استقراض پول مورد نیاز برای تامین مالی پروژه تعیین کند. به عنوان مثال، یک شرکت ممکن است از پروژه ای که انتظار می رود 10 درصد در سال بازدهی داشته باشد، در صورتی که هزینه تامین مالی آن 12 درصد باشد و یا پروژه جایگزینی وجود داشته باشد که انتظار می رود 14 درصد در سال بازدهی داشته باشد، اجتناب کند.

تصور کنید یک شرکت می تواند در تجهیزاتی سرمایه گذاری کند که هزینه آن یک میلیون دلار است و انتظار می رود به مدت پنج سال ماهیانه 25 هزار دلار درآمد داشته باشد. این شرکت سرمایه موجود برای تجهیزات را در اختیار دارد و می تواند به طور جایگزین آن را در بازار سهام با بازده مورد انتظار 8 درصد در سال سرمایه گذاری کند. همچنین مدیران احساس می کنند که خرید تجهیزات یا سرمایه گذاری در سهام ریسک های مشابهی دارند.

مراحل محاسبه ارزش فعلی خالص

دو مرحله کلیدی برای محاسبه NPV وجود دارد:

مرحله 1: NPV سرمایه گذاری اولیه

از آنجایی که هزینه تجهیزات از قبل پرداخت می شود، این اولین جریان نقدی است که در محاسبه گنجانده شده است و نیازی به محاسبه زمان سپری شده ندارد، بنابراین خروجی یک میلیون دلاری امروز نیازی به تنزیل ندارد.

تعداد دوره ها (t) را شناسایی کنید: انتظار می رود که تجهیزات به صورت ماهانه جریان نقدی ایجاد کند و به مدت پنج سال دوام بیاورد، به این معنی که 60 جریان نقدی و 60 دوره در محاسبه گنجانده شده است.

تعیین نرخ تنزیل (i): انتظار می رود سرمایه گذاری جایگزین 8% در سال پرداخت کند. با این حال، از آنجا که تجهیزات یک جریان ماهیانه از جریان های نقدی ایجاد می کنند، نرخ تنزیل سالانه باید به نرخ دوره ای یا ماهانه تبدیل شود. با استفاده از فرمول زیر متوجه می شویم که نرخ دوره ای 0.64٪ است.

مرحله 2: NPV جریان های نقدی آتی

فرض کنید جریان‌های نقدی ماهانه در پایان ماه به دست می‌آیند و اولین پرداخت دقیقاً یک ماه پس از خرید تجهیزات انجام می‌شود. این یک پرداخت آینده است، بنابراین باید برای ارزش زمانی پول تنظیم شود. یک سرمایه گذار می تواند این محاسبه را به راحتی با اکسل یا ماشین حساب انجام دهد. برای نشان دادن مفهوم، پنج پرداخت اول در شکل زیر نمایش داده شده است.

محاسبه کامل ارزش فعلی برابر است با ارزش فعلی تمام 60 جریان نقدی آتی، منهای یک میلیون دلار سرمایه گذاری اولیه. جمع تمام اعداد موجود در ستون سوم جدول فوق (از ماه اول تا ماه شصتم)، برابر خواهد بود با 1/242/322 دلار. در نتیجه ازش فعلی خالص برابر می شود با:

در این مورد، ارزش فعلی خالص مثبت است و خرید تجهیزات به نظر عاقلانه است. اگر ارزش فعلی این جریان‌های نقدی به دلیل بالاتر بودن نرخ تنزیل یا کوچکتر بودن خالص جریان های نقدی منفی بود، باید از سرمایه‌گذاری اجتناب می‌شد.

محدودیت های ارزش فعلی خالص

سنجش سودآوری سرمایه گذاری با NPV به شدت به فرضیات و تخمین ها متکی است، بنابراین ممکن است فضای قابل توجهی برای خطا وجود داشته باشد. عوامل تخمینی شامل هزینه های سرمایه گذاری، نرخ تنزیل و بازده پیش بینی شده است. یک پروژه ممکن است اغلب به هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده ای نیاز داشته باشد.

ارزش فعلی خالص در مقابل دوره بازپرداخت

دوره بازپرداخت یا "روش بازپرداخت" جایگزین ساده تری برای NPV است. روش بازپرداخت محاسبه می کند که چقدر طول می کشد تا سرمایه اولیه بازپرداخت شود. یک اشکال این است که این روش ارزش زمانی پول را محاسبه نمی کند. به همین دلیل، دوره های بازپرداخت محاسبه شده برای سرمایه گذاری های طولانی تر، پتانسیل بیشتری برای عدم دقت دارند.

علاوه بر این، دوره بازپرداخت به شدت محدود به مدت زمان مورد نیاز برای بازگرداندن هزینه های سرمایه گذاری اولیه است. این امکان وجود دارد که نرخ بازده سرمایه گذاری بتواند تغییرات شدیدی را تجربه کند. مقایسه با استفاده از دوره های بازپرداخت، سودآوری بلندمدت سرمایه گذاری های جایگزین را به حساب نمی آورد.

جمع بندی

در این مطلب با مفهوم ارزش فعلی خالص آشنا شدیم. مطالب گفته شده در این مطلب را میتوان یه صورت جملات زیر خلاصه کرد:

ارزش فعلی خالص یا NPV چست و چگونه محاسبه می‌شود؟

ارزش فعلی خالص که ترجمه عبارت Net present value می‌باشد به اختصار با ارزش خالص فعلی عنوان NPV مورد بحث قرار می‌گیرد. این مبحث تفاوت بین ارزش فعلی ورودی‌های نقدی و ارزش فعلی جریان‌های وجه نقد در طی یک دوره زمانی را در نظر دارد. NPV در بودجه‌بندی سرمایه و برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری، همچنین تجزیه و تحلیل سودآوری سرمایه‌گذاری یا پروژه پیش‌بینی شده، استفاده می‌شود.

NPV نتیجه محاسباتی است که برای یافتن ارزش امروز جریان پرداخت‌های آینده استفاده شده است. این شاخص ارزش زمانی پول را تشکیل می‌دهد و می‌تواند برای مقایسه گزینه‌های مشابه سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار گیرد. NPV به نرخ تخفیف (نرخ تنزیل یا نرخ بهره وام‌های بانک) متکی است که ممکن است از هزینه سرمایه لازم برای سرمایه‌گذاری ناشی شود و از هرگونه پروژه یا سرمایه‌گذاری با NPV منفی باید خودداری شود. یک اشکال مهم در استفاده از تجزیه و تحلیل NPV این است که فرض‌هایی را درباره رویدادهای آینده ارائه می‌دهد که ممکن است قابل اعتماد نباشد.

نکات کلیدی در مورد NVP

• ارزش فعلی خالص یا NPV برای محاسبه ارزش کل جریان پرداخت‌های آینده استفاده می‌شود.
• اگر NPV یک پروژه یا سرمایه‌گذاری مثبت باشد، به این معنی است که ارزش فعلی تخفیف یافته تمام جریان‌های نقدی آینده مربوط به آن پروژه یا سرمایه‌گذاری مثبت و در نتیجه جذاب خواهد بود.
• برای محاسبه NPV شما، باید جریان‌های نقدی آینده را برای هر دوره تخمین بزنید و نرخ تخفیف صحیح را تعیین کنید.

درک ارزش خالص فعلی

ارزش فعلی خالص (NPV) به نظر می‌رسد سودآوری یک سرمایه‌گذاری معین را بر این اساس ارزیابی کند که یک دلار در آینده، ارزش یک دلار امروز را ندارد. پول به مرور زمان به دلیل تورم ارزش خود را از دست می‌دهد. با این وجود، امروز می‌توان یک دلار سرمایه‌گذاری کرد، بازدهی کسب کرد و ارزش آینده آن را احتمالا بالاتر از دلار دریافتی در همان نقطه، در آینده تخمین زد.

NPV به دنبال تعیین ارزش فعلی جریان‌های نقدی آینده، یک سرمایه‌گذاری بالاتر از هزینه اولیه سرمایه‌گذاری را به نمایش می‌گذارد. عنصر نرخ تنزیل فرمول NPV، جریان‌های نقدی آینده را به مقدار امروز تخفیف می‌دهد. اگر کسر هزینه اولیه سرمایه‌گذاری از مجموع جریان‌های نقدی در روز جاری مثبت باشد، سرمایه‌گذاری ارزشمند است.

به عنوان مثال

یک سرمایه‌گذار می‌تواند ۱۰۰ دلار امروز یا یک سال دیگر دریافت کند. بیشتر سرمایه‌گذاران حاضر نیستند دریافت ۱۰۰ دلار را امروز به تعویق بیندازند. با این حال، اگر یک سرمایه‌گذار می‌تواند ۱۰۰ دلار امروز یا ۱۰۵ دلار در یک سال دریافت کند، چه می‌کنید؟ نرخ بازده ۵٪ (RoR) برای یک سال انتظار ممکن است برای یک سرمایه‌گذار ارزشمند باشد، مگر اینکه سرمایه‌گذاری دیگری در مدت مشابه بیش از ۵٪ نرخ داشته باشد.

اگر یک سرمایه‌گذار بداند که می‌تواند از طریق یک سرمایه‌گذاری نسبتا مطمئن در سال آینده ۸٪ درآمد کسب کند، تصمیم می‌گیرد امروز ۱۰۰ دلار دریافت کند و نه ۱۰۵ دلار در یک سال، با نرخ بازده ۵٪. در این حالت، ۸٪ به عنوان نرخ تخفیف استفاده می‌شود.

NPV مثبت در برابر NPV منفی

ارزش فعلی خالص مثبت نشان می‌دهد که، درآمد پیش‌بینی شده حاصل از یک پروژه یا سرمایه‌گذاری – به دلار فعلی – بیش از هزینه‌های پیش‌بینی شده، همچنین به دلار فعلی است. فرض بر این است که سرمایه‌گذاری با NPV مثبت سودآور خواهد بود.

یک سرمایه‌گذاری با NPV منفی منجر به ضرر خالص می‌شود. این مفهوم مبنای قانون ارزش فعلی خالص است که حکم می‌کند فقط سرمایه‌گذاری‌هایی با مقادیر مثبت NPV باید در نظر گرفته شوند.

فرمول NPV

R_t= خالص ورودی و خروجی وجه نقد طی یک دوره زمانی (t)

i= نرخ تخفیف یا بازدهی که می‌تواند در سرمایه‌گذاری‌های جایگزین بدست آورد.

T= تعداد دوره‌های زمانی

اگر با نشانه‌گذاری‌های جمع‌بندی آشنا نیستید، در اینجا روش ساده‌تری برای به یاد آوردن مفهوم NPV وجود دارد:

NPV = TVECF – TVIC

TVECF: ارزش امروز جریان‌های نقدی مورد انتظار است.

TVIC: ارزش امروز پول نقد سرمایه‌گذاری شده است.

نحوه محاسبه ارزش فعلی خالص

ارزش پول در حال حاضر به دلیل تورم و درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌های جایگزین، می‌تواند در طول مدت زمان انجام شده (در آینده) بیش از همان مقدار باشد. به عبارت دیگر، یک دلار کسب شده در آینده به اندازه یک دلار فعلی ارزش نخواهد داشت. عنصر نرخ تخفیف فرمول NPV راهی برای حساب کردن این است.

به عنوان مثال، فرض کنید که یک سرمایه‌گذار می‌تواند پرداخت ۱۰۰ دلار را امروز یا در یک سال انتخاب کند. یک سرمایه‌گذار منطقی تمایلی به تأخیر پرداخت ندارد. با این حال، اگر یک سرمایه‌گذار بتواند ۱۰۰ دلار امروز یا ۱۰۵ دلار در یک سال دریافت کند، چه می‌کنید؟ اگر پرداخت کننده قابل اعتماد بود، ممکن است ۵٪ اضافی ارزش انتظار را داشته باشد.

به بیان دیگر، یک سرمایه‌گذار ممکن است مایل باشد یک سال صبر کند تا ۵ درصد اضافی کسب کند، اما این ممکن است برای همه سرمایه‌گذاران قابل قبول نباشد. در این حالت، ۵٪ نرخ تخفیف است که بسته به سرمایه‌گذار متفاوت خواهد بود. اگر یک سرمایه‌گذار می‌دانست که می‌تواند از یک سرمایه‌گذاری نسبتا مطمئن در سال آینده ۸٪ درآمد کسب کند، حاضر به پرداخت ۵٪ نیست. در این حالت، نرخ تخفیف سرمایه‌گذار ۸٪ است.

در مثالی دیگر

یک شرکت ممکن است نرخ تخفیف را با استفاده از بازده مورد انتظار سایر پروژه‌ها با سطح مشابه ریسک یا هزینه وام گرفتن پول مورد نیاز برای تأمین اعتبار پروژه تعیین کند. یک شرکت ممکن است از پروژه‌ای اجتناب کند که انتظار می‌رود ۱۰ درصد در سال بازده داشته باشد در صورتی که ۱۲ درصد برای تأمین مالی پروژه هزینه می‌کند یا یک پروژه جایگزین ۱۴ درصد در سال بازده دارد.

تصور کنید یک شرکت می‌تواند در تجهیزاتی سرمایه‌گذاری کند که ۱۰۰۰۰۰۰ دلار هزینه داشته باشد و انتظار می‌رود برای پنج سال ماهیانه ۲۵۰۰۰ دلار درآمد کسب کند. این شرکت سرمایه لازم برای تجهیزات را دارد و می‌تواند آن را در بازار سهام با بازده مورد انتظار ۸٪ در سال سرمایه‌گذاری کند. مدیران احساس می‌کنند که خرید تجهیزات یا سرمایه‌گذاری در بورس سهام نیز ریسک مشابهی است.

نکته: NPV را می‌توان با استفاده از جداول، صفحات گسترده (به عنوان مثال Excel) یا ماشین حساب‌های مالی محاسبه کرد.

نتیجه سخن

در متن حاضر اشاره کردیم که، ارزش فعلی خالص (NPV) تفاوت بین ارزش فعلی ورودی‌های نقدی و ارزش فعلی جریان‌های وجه نقد در طی یک دوره زمانی را نشان می‌دهد. NPV در بودجه‌بندی سرمایه و برنامه‌ریزی سرمایه‌گذاری برای تجزیه و تحلیل سودآوری سرمایه‌گذاری یا سود پیش‌بینی شده برای پروژه، استفاده می‌شود.

کاروکسب دوره‌های آموزشی متنوعی را در حوزه‌های تحلیل کسب‌وکار، هوش تجاری، مدیریت فرایند، مدیریت پروژه، مدیریت چابک و . برگزار می‌کند. جهت آشنایی با دوره‌های آموزشی کاروکسب از تقویم دوره‌های آموزشی بازدید نمایید.

ارزش خالص فعلی

ارزش خالص فعلی (NPV یا NPW یا Net present value) تفاوت بین ارزش فعلی جریانات نقدی ورودی و ارزش فعلی جریان نقدی خروجی است. NPV برای بودجه بندی سرمایه مورد استفاده قرار می گیرد تا احتمال سرمایه گذاری محاسبه شده یا پروژه را تحلیل کند.
در علم اقتصاد مهندسی، یکی از روش های استاندارد ارزیابی طرح های اقتصادی است. در این روش، جریان نقدینگی(درآمدها و هزینه ها) بر پایه زمان وقوع(درآمد یا هزینه) به نرخ روز تنزیل می شود. به این ترتیب در جریان نقدینگی، ارزش زمان انجام هزینه یا به دست آمدن درآمد نیز لحاظ می گردد. ارزش خالص فعلی در محاسبات اقتصادی، اقتصاد مهندسی، بودجه کشورها و مباحث اقتصاد خرد و اقتصاد کلان، تجارت و صنعت به طور گسترده ای به کار می رود.
در روش ارزش خالص فعلی، ابتدا تمامی هزینه ها و درآمدها بسته به اینکه در چه زمانی به وقوع خواهند پیوست، با نرخ بهره مناسبی طبق رابطه زیر تنزیل می شوند.
در این رابطه t زمان انجام هزینه یا واقع شدن درآمد، i نرخ بهره(حاصلضرب نرخ سود، نرخ ریسک و نرخ تورم قابل پیش بینی) و R t > مقدار کمی درآمد یا هزینه بر اساس جریان نقدینگی است.