قرارداد آتی چیست؟
قراردادهای آتی، یکی از قراردادهای پرکاربرد در بورس‌های کالایی محسوب میشود که از سال ۱۳۸۷ در بورس کالای ایران مورد استفاده قرار گرفته است. در مطلبی که از نظر می گذرد به تعریف این قرارداد و مزایای آن پرداخته شده است.
به گزارش «کالاخبر» به نقل از اقتصادآنلاین، در قراردادهای آتی، خریدار و فروشنده توافق میکنند که میزان معینی از کالای مشخصی را، با کیفیت و قیمت معلوم در زمان و مکان مشخص معامله کنند.
بنابراین قرارداد آتی، قراردادی است که طی آن فروشنده متعهد میشود در سررسید معینی در آینده، مقدار مشخصی از کالا را به قیمتی معلوم به فروش برساند. در مقابل، خریدار نیز متعهد میشود آن کالا را با همان مشخصات خریداری کند؛ در قرارداد آتی برای تضمین انجام تعهد، خریدار و فروشنده مبلغی را نزد اتاق پایاپای بورس کالا قرار می‌دهند که وجه تضمین نامیده میشود.
قرارداد آتی، قراردادی دوطرفه است که می‌توانیم طی آن، کالایی را با مشخصات معین در زمان حال به فروش برسانیم و پس از گذشت چند ماه، آن را با قیمت توافق‌شده تحویل دهیم و وجه را دریافت کنیم.
ویژگی‌های قراردادهای آتی
معافیت مالیاتی، تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب و در اختیار مشتری موجود است، امکان برداشت یک روزه موجودی از حساب، کارمزدهای بسیار پایین، امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی، واریز روزانه سود و زیان به حساب مشتری، دو طرفه بودن بازار و امکان کسب سود از ریزش و افت قیمتی ( تنها بازار دو طرفه حال حاضر در ایران )، پوشش ریسک و. ، از جمله ویژگی و مزیت‌های قراردادهای آتی هستند.
شرایط ورود یک کالا به بازار آتی
محدودیت پذیرش دارایی در قرارداد آتی وجود ندارد، اما حجم تولید بالا، معاملات نقدی قوی و پویایی قیمت، از جمله ملزومات یک کالا برای ورود به بازار آتی بورس کالای ایران است.
انواع قراردادهای آتی
قرارداد های آتی، به دو گروه کالا و مالی تقسیم می‌شوند. قراردادهای آتی کالا شامل محصولات کشاورزی، فلزات، مواد نفتی و …می‌شوند. قرارداد های آتی مالی نیز، ابزارهایی نظیر سهام، اوراق قرضه، ارز و. را دربر می‌گیرند.
بازیگران قراردادهای آتی
به گفته رحمان آراسته، سرپرست مدیریت توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران، سه بازیگر در بازار آتی وجود دارد. برای مثال، تولیدکننده‌ای که نگران قیمت و نوسان محصول در آینده است، وارد قراردادهای آتی میشود تا ریسک خود را در این حوزه پوشش دهد. این تولیدکننده با پرداخت مبلغی به عنوان ضمانت، خود را در برابر نوسانات قیمت، بیمه میکند و کالای خود را با قیمتی مشخص برای سررسیدهای آینده، به نوعی پیش فروش میکند.
وی تصریح کرد: دسته دیگر فعالان بازار آتی، خریداران کالا هستند که برای پوشش ریسک نوسانات قیمت در آینده، از امروز محصول مورد نیاز خود را با قیمتی مشخص و برای تحویل آینده پیش خرید میکنند. بنابراین این دسته از افراد، امکان برنامه‌ریزی تولید در فواصل زمانی مشخص را به دلیل پیش خرید محصولات خود پیدا میکنند.
به گفته آراسته، دسته سوم نیز، نوسان‌گیران یا آربیتراژگران هستند. این افراد از اختلاف قیمت رخ داده میان بازار نقد و بازار آتی محصول مورد نظر استفاده میکنند و با پیشبینی روند بازار در آینده و با هدف کسب سود، وارد قرارداد آتی می شوند که البته حضور این دسته از بازیگران نیز به افزایش عمق معاملات کمک شایانی میکند.
راهاندازی معاملات آتی مس کاتد
لازم به ذکر است که نخستین قرارداد آتی مس کاتد با سررسید بهمن ماه، در راستای توسعه دارایی‌های پایه بازار مشتقه بورس کالای ایران از ۲۷ آذرماه سال جاری روی تابلوی معاملات رفت. در حال حاضر، مس با مازاد بازار آتی سکه چیست؟ عرضه در بازار فیزیکی بورس کالا مواجه است و محدودیت‌های خرید و فروش در این محصول وجود ندارد.
بازار آتی سکه چیست؟
ممکن است تا به هم اکنون نام بازار آینده سکه به گوش شما خورده باشد . البته در صورتی‌که به صدق نمی‌دانید این بازار چه دسته بازاری است؟ چه طور میتوان در آن سرمایه‌گذاری کرد؟ و چه ویژگی‌هایی دارد؟ این مقاله را تا آخر بخوانید . بازار معاملات آینده به گویش معمولی یعنی ; معامله‌ای […]
ممکن است تا به هم اکنون نام بازار آینده سکه به گوش شما خورده باشد . البته در صورتی‌که به صدق نمی‌دانید این بازار چه دسته بازاری است؟ چه طور میتوان در آن سرمایه‌گذاری کرد؟ و چه ویژگی‌هایی دارد؟ این مقاله را تا آخر بخوانید . بازار معاملات آینده به گویش معمولی یعنی ; معامله‌ای را با بها توافق شده برای زمان آتی انجام می دهیم . تاریخچه استارت اینگونه معاملات به سال ۱۸۴۸ میلادی در شیکاگو و به تولیدکنندگان گندم برمی‌گردد . این قرارداد حمایتی بود برای تولیدکنندگان که برای فرآورده خویش مشتری تضمینی دست و پا نمایند و تضمینی برای خریداران که کالا را به قیمت ارزان بخرند و از ارتقاء ارزش آن درآینده سود ببرند . دراین قرارداد هر دو طرف به نوعی خویش را برعلیه حالت پیشبینی نشده آتی بیمه میکنند . معاملات آینده در عالم دوست داران متعددی داراست . چون این بازار منافع خریدار و فروشنده فرآورده را تامین کرده و همینطور مجال کسب سود را برای نوسان‌گیران آماده می نماید . معافیت مالیاتی و قابلیت خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی از سایر عارضه ها محبوبیت این بازار است . این دسته داد و ستد برای اشخاصی مانند کشاورزان و تولیدکنندگان موادغذایی که درپی ریسک کم میباشند , فراوان مطلوب است . مثلاً کشاورز می خواهد مطمئن شود که در فصل برداشت , فرآورده از نوسان بها در امان است و سوله ساخت موادغذایی نیز برای بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی نیاز داراست اندازه و بها خریدهای آتی خویش را بداند . بازار آینده سکه بخوانید : چه گونه درآمد غیرفعال داشته باشیم؟ بازار آینده سکه کشور‌ایران از سال ۱۳۸۴ هم معاملات آینده در جمهوری اسلامی ایران رسمیت یافت و از به عبارتی زمان بازار آینده سکه هم پدیدآمد . کالای خرید و فروش شده درین بازار , سکه فصل بهار آزادی است . فعلا شما میتوانید با پولی نزدیک به ۲ میلیون تومان وارد این بازار شده و طی قراردادی ۱۰ سکه فصل بهار آزادی ( طرح تازه ) را پیش‌خرید فرمائید و در آتی تحویل بگیرید . مزایای کار در بازار آینده سکه ۱ ) مدیر ریسک آتی با انجام به موقع خرید و فروش در قراردادهای آینده قیمت دارایی‌ها در قبال نوسانات قیمتی آتی در بازار نگهداری بازار آتی سکه چیست؟ می شود . ۲ ) استعمال از اهرم مالی زیرا میزان وجه تضمین پرداختی زیاد کمتر از بها قرارداد معامله‌شده است , معامله‌گران می توانند بازپرداخت یک سپرده کم از نوسانات قیمتی کل قیمت بودجه معامله‌شده به کارگیری نمایند . ۳ ) قابلیت و امکان تولید فروش استقراضی در بازار آینده سکه برای آنکه بتوانید نسبت به فروش قرارداد آینده مبادرت فرمایید , اضطراری نیست که در حین انجام قرارداد صاحب و مالک آن محصول باشید . بلکه میتوانید نسبت به‌پیش فروش مال مبادرت کرده و در صورت نیاز به تحویل فرآورده , آن را از بازار نقدی تنظیم فرمائید . این مزیت برخلاف بازارهای سنتی و نقدی سبب کسب سود در بازارهای نزولی میشود . ۴ ) سرعت انتقاد شوندگی نقدشوندگی یعنی با چه سرعتی میتوان یک بودجه یا این که سهام را به ارزش حقیقی در بازار فروخت . هرچه میزان معاملات یک سهم در بازار بیشتر باشد و بیشتر خرید و فروش شود , نقدشوندگی آن بیشتر است . به ابلاغ دیگر در شرایطی که بتوان یک بودجه را با سریع و بی‌دردسر به وجه انتقاد تبدیل کرد , عیب گیری شوندگی آن بودجه و قابلیت و امکان عرضه و فروش آن در بازار بیشتر است . سرعت نقدشوندگی در بازار آینده سکه بالاست . نکته حائض اهمیت : به دلیل استعمال از اهرم مالی و نوسانات بیشتر از بازار نقدی , معاملات با ریسک همراه است . براین اساس حتماً می بایست گذشته از انجام معاملات , آشنایی کافی نسبت بدین بازار پیدا نمایید . اصطلاحات مرسوم در بازار آینده سکه بها محصول : این قیمتها هرروز از ساعت ۱۰ تا ۱۸ در سامانه معاملاتی نمایش داده میشود . مقدارکالا : هرقرارداد منعقدشده دراین بازار مشتمل بر ۱۰ عدد سکه بهارآزادی ( طرح تازه ) بازار آتی سکه چیست؟ است . زمان قرارداد : از استارت قرارداد تا آخری روز معاملات ( نسبتاً ۵ دیروز ازپایان ماه قرارداد ) را عصر قرارداد می‌نامند . زمان تحویل : به زمان هنگامی میگویند که اگریک معامله‌گر با شرایط تعهدی گشوده وارد آن شود ملزم به انجام پروسه تحویل است . مورخ تحویل : از اولی روز کاری بعداز پایانی روز معاملات تا پایان قرارداد
بورس آتی کالا
واحد معاملات آتی کارگزاری آگاه از بهمن ماه سال 1387 و تقریبا همزمان با راهاندازی بازار معاملات آتی سکه، فعالیت خود را آغاز کرد. آگاه توانست در کمتر از یک سال به یکی از پنج کارگزار برتر در زمینه معاملات آتی کالا تبدیل شود و این روند رو به بازار آتی سکه چیست؟ رشد تا رسیدن به رتبه نخست ادامه یافت. این واحد همسو با آخرین دستاوردهای نوین در بازار آتی، از بهمن ماه سال 1393، موفق به اخذ مجوز سامانه معاملات برخط شد. واحد معاملات آتی آگاه با بهره‌مندی از نیروهای متخصص و ارائه خدمات متعدد در حوزه‌های عملیات، تحلیل، پشتیبانی، ارتباط با مشتریان و آموزش در تلاش است تا تمام نیازهای سرمایه‌گذاران بازار آتی کالا را پوشش دهد.
خدمات و امکانات واحد معاملات آتی
- اخذ کد معاملاتی و کد آنلاین در کوتاه‌ترین زمان
- انتقال کد مشتریان در اسرع وقت
- تخفیف کارمزد معاملات آتی
- خدمات مشاوره‌ای و تحلیلی
- آموزش مفاهیم آتی و تحلیل تکنیکال
- امکان ثبت درخواست فرم گواهی آمادگی تحویل در سامانه آنلاین
- امکان ثبت درخواست وجه به صورت آنلاین
- امکان مدیریت سرمایه و موجودی با استفاده از قابلیت پیشبینی وضعیت حساب در سامانه آنلاین
- امکان تنظیم حد سود و زیان برای معاملات در سامانه آنلاین
نحوه دریافت کد معاملات آتی کالا
کد معاملاتی بازار آتی با کد معاملاتی بازار سهام تفاوت دارد. هر فرد میتواند با مراجعه به سایت آگاه اکسپرس به نشانی ex.agah.com با طی کردن مراحل زیر برای دریافت کد مشتقه کالا اقدام کند.
- ورود به سامانه آگاه اکسپرس و انتخاب گزینه «کد بورس کالا»
- انتخاب گزینه ثبت نام کد بورس کالا و آتی کالا
- انتخاب گزینه اخذ کد آنلاین در بورس کالا
- مطالعه صفحه راهنما و کلیک روی گزینه بستن در انتهای صفحه
- ثبت کد ملی و شماره موبایل
- ثبت کد ارسالی از سوی سامانه سجام
- تکمیل موارد ستاره‌دار یا در صورت لزوم اصلاح آنها و سپس ثبت اطلاعات فردی، شغلی و مالی
- آپلود مدارک
- انتخاب بازار آتی سکه چیست؟ بازار آتی سکه چیست؟ گزینه بازارهای مالی / مشتقه / آتی و .
- مراجعه به شعب کارگزاری آگاه، تکمیل فرم‌های مربوطه و ارائه مدارک شناسایی و شماره حساب‌های مخصوص معاملات آتی کالا
آدرس دفتر مرکزی
تهران- خیابان نلسون ماندلا(آفریقا)- بالاتر از میرداماد- بن بست پیروز - پلاک 13
چیزهایی که باید درباره معاملات آتی سکه بدانیم
یکی از بزرگترین مزایای قرارداد آتی سکه طلا این است که سرمایه‌گذاران با استفاده از معاملات قراردادآتی از قرار گرفتن دارایی‌هایشان در معرض نوسانات قیمت بازار جلوگیری می‌نمایند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تسنیم، این روزها بازار سکه و و طلا به حدی "سکه" شده است که برخی از مردم وسوسه می شوند حتی ماشین و منزل مسکونی خود را بفروشند و به این بازار وارد شوند، تا این رهگذر سود و منفعی را کسب کنند.
غافل این که بازار نقدی، ریسک‌های خود را دارد و علاوه بر این، نگهداری سکه‌های طلا در خانه نیز که این روزها با ارزش‌تر هم شده‌اند خود تهدیدی جدی برای سلامت جسمی و مالی این دسته از افراد است.
بر این اساس باید گفت همتراز بازار نقدی سکه، چند سالی است که ابزارهای مختلف از جمله بازار آتی سکه در بورس کالای ایران طراحی و اجرایی شده است و سرمایه‌گذاران مختلف با هر میزان از دارایی و نقدینگی و البته بدون ریسک‌هایی که بازار آتی سکه چیست؟ در بازار نقدی وجود دارد، میتوانند در این بازارها حضور یابند و کسب منفعت و سود کنند؛ که در ادامه به ارائه توضیحاتی در این خصوص می‌پردازیم:
آتی سکه طلا چیست؟
قرارداد آتی قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد میشود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص(سکه طلا) را به بازار آتی سکه چیست؟ قیمتی که الان تعیین میکنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می شود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند.
به عبارت دیگر در بازار آتی، خرید و فروش دارایی پایه قرارداد(سکه طلا) بر اساس توافق‌نامه‌ای که به قرارداد استاندارد تبدیل شده است، صورت میگیرد که در آن به دارایی با مشخصات خاصی اشاره میشود.
تاریخچه قرارداد آتی سکه در ایران
اولین معاملات قرارداد آتی سکه تمام بهار آزادی (طرح امام) در شرکت بورس کالای ایران در ساعت 10 صبح سه شنبه 5 آذر 1387 با انجام 2 قرارداد آغاز شد.
ارزش قرارداد در هر روز
در معاملات آتی برای هر روز قیمت پایه تعیین میشود که قیمت تسویه روز قبل است. ولی در اولین روز راهاندازی این معاملات استثنائا قیمت پایه توسط کمیته اجرایی قراردادهای آتی و با توجه به قیمت نقدی و زمان تحویل تعیین شده است.
وجه تضمین اولیه
وجه تضمین اولیه در هر قرارداد 10 درصد قیمت 10 عدد سکه است که در هنگام خرید از خریدار دریافت میشود. برای اولین قرارداد این مبلغ 200 هزار تومان محاسبه شده بود که این مبلغ با توجه به افزایش قیمت سکه افزایش یافته و امروز به 2 میلیون و 400 هزار تومان رسیده است.
سقف مجاز موقعیت‌های معاملاتی باز
منظور از موقعیت معاملاتی باز هر مشتری، قراردادهای خریداری شده توسط وی می‌باشد که هنوز به‌فروش نرفته‌اند. جمع این قراردادها برای مشتریان حقیقی 100 قرارداد می‌باشد؛ یعنی میتواند 1000 سکه خریداری کند.
مشتریان حقوقی نیز میتوانند تا اندازه‌ای خریداری کنند که مجموع وجوه تضمین اولیه پرداخت شده حداکثر به میزان 10 درصد سرمایه ثبت شده آنها باشد.
فرآیند افتتاح حساب مشتری در معاملات قراردادهای آتی
1- دریافت کد معاملاتی از طریق کارگزاری
2- معرفی مشتری به بانک توسط کارگزار جهت افتتاح حساب عملیاتی پس از اخذ کد معاملاتی مشتری
3- اعلام شماره حساب عملیاتی مشتری توسط بانک به کارگزار
4- اعلام شماره حساب شخصی توسط مشتری به کارگزار در فرم‌های مربوطه
قرارداد آتی چگونه معامله میشود و به سکه میرسد؟
مشتری با خرید قرارداد معاملات آتی سکه را به قیمت روز قرارداد و با پرداخت 10 درصد کل ارزش خریداری میکند و میتواند در تاریخ تعیین شده با مراجعه به صرافی‌های اعلام شده آنها را دریافت کند.
تاثیر نوسانات بازار آزاد بر آتی سکه چطور اعمال میشود؟
مسلماً ارزش قراردادها برحسب زمان تحویل سکه‌ها متفاوت خواهد بود. چنانچه در طول دوره معاملاتی، قیمت سکه افزایش پیدا کرد آن شخص میتواند قرارداد خود را در بازار بفروشد و مابه التفاوت قیمت سکه را (نسبت به زمانی که خودش قرارداد را خریده بود و برحسب مقدار پولی که تا آن زمان پرداخت کرده است) از خریدار بعدی دریافت کند و اگر قیمت سکه پایین آمد زیان کرده و این ریسک بازار است. اگر هم فکر میکند قیمت باز هم پایین‌تر می‌‌آید میتواند برای جلوگیری از ضرر بیشتر نیز قرارداد خود را بفروشد.
تفاوت آتی و بازار آزاد
در بازارهای آتی الزامی نیست که کالا یا دارایی به طور فیزیکی بازار آتی سکه چیست؟ رد و بدل شود و برخلاف بازارهای نقدی، انتقال مالکیت فوری دارایی مطرح نمی‌شود. بنابراین در این بازارها بدون در نظر گرفتن این که فرد مالک دارایی باشد یا نباشد، قراردادها قابل خرید و فروش هستند. همچنین برخلاف بازارهای نقد که پشتوانه آن تحویل دارایی است، بازارهای معاملات آتی مبتنی بر تسویه نقدی است و یکی از اهداف آن، خرید و فروش دارایی در آینده است. ضمن این که ریسک‌های موجود در بازرا نقدی در بازار آتی دیگر مطرح نیستند.
مزایای قرارداد آتی سکه طلا
یکی از بزرگترین مزایای قرارداد آتی سکه طلا این است که سرمایه‌گذاران با استفاده از معاملات قراردادآتی از قرار گرفتن دارایی‌هایشان در معرض نوسانات قیمت بازار جلوگیری می‌نمایند.
امکان فروش استقراضی دارایی
علاوه بر این در قراردادهای آتی برای اینکه سرمایه‌گذار قادر به فروش قرارداد آتی باشد نیاز به مالک بودن آن کالا یا دارایی معین ندارد، بلکه با عمل پیش فروش میتواند یک قرارداد آتی را در بازار بفروشد و در صورت نیاز به تحویل، آن را از بازار فیزیکی تهیه نماید.
بازار جبرانی
این بازار پس از پایان جلسه معاملات همان روز گشایش می‌یابد و شامل 6دوره 10دقیقه‌ای حراج پیوسته است. دامنه نوسان در این بازار از 6درصد در 10دقیقه اول شروع شده و در هر دوره بر میزان دامنه نوسان افزوده میشود و در نهایت به دوره ششم با دامنه نوسان 30درصد ختم میشود.
تسویه نهایی
سرمایه‌گذار باید سه روز قبل از آخرین روز معاملاتی، آمادگی خود را جهت تسویه نهایی به کارگزار اعلام نماید و بدین ترتیب وارد دوره سه روزه میشود که میتواند موقعیت‌های خود را ببندد و یا جهت تسویه نهایی اقدام کند. در تسویه نهایی فروشنده سکه‌ها باید اقدام به تحویل آنها و خریدار باید اقدام به واریز وجه سکه‌ها براساس شرایط قراردادهای در اختیار خود کنند. در صورتی که در پایان آخرین روز معاملاتی سرمایه‌گذار دارای موقعیت باز باشد و از انجام تسویه نهایی خودداری نماید می‌بایست جریمه‌ای معادل یک درصد ارزش روز سکه را پرداخت نماید.
نقش اتاق پایاپای در معاملات قرارداد آتی
تسویه معاملات در اتاق پایاپای انجام و تضمین میشود. اتاق پایاپای خود را در برابر طرفین معامله مسئول می‌داند و در برابر خریدار نقش فروشنده و بالعکس در مقابل فروشنده به عنوان خریدار عمل می نماید و بدین معنی است که مسئولیت ریسک طرف مقابل معاملات به اتاق پایاپای برمی‌گردد.
آیا راه اندازی دوباره آتی سکه طلا میتواند در کنترل قیمت سکه طلا مفید باشد؟
هفته نامه بورس: بیشتر از یک دهه است که بورس كالای ايران با ابزاری به نام آتی سكه طلا آشنا شده است. آتی سکه طلا با اهدافی چون سراسری کردن معاملات طلا در کشور، پوشش ريسک معاملات طلا ، جلوگیری از خروج سرمايه و جذب نقدینگی در سال ۸۷ آغاز به کار کرد.در زمان شروع فعالیت بازار آتی، این ابزار مالی جدید خیلی مورد استقبال قرار نگرفت. اما پس از چندی، التهابات بازارهایی چون ارز باعث شد معاملات آتی سکه مورد استقبال خوبی قرار بگیرد. مقایسه آمارهای موجود نشان میدهد تنها در کمتر از ۴سال تعداد قراردادهای معاملات آتی سکه افزایش باورنکردنی پیدا کرده است. براساس آمار تعداد قراردادهای آتی در سال ۹۱ حدود هزار برابر نسبت به سال ۸۷ افزایش داشته است که نشان از استقبال بسیار زیاد از این بازار دارد.
دستورتوقف و دلایل قابل تامل واهی
با وجود استقبال کم نظیراز معاملات آتی سکه،طی سالهای اخیر این ابزار مورد بی مهری فراوانی از سوی شرکت‌های بورس کالا و بانک مرکزی قرار گرفته است. در شرایط رونق پیدا کردن بازار آتی سکه، محدودیت های گسترده ای نصیب آن شدو در نهایت دستوری آمد که از ۱۱شهریور ماه۱۳۹۷ این معاملات را به طور کلی متوقف ساخت. دلیلی مانند اینکه معاملات آتی سکه، فضای مطلوبی را برای واسطه گری و سودجویی های دلالانه ایجاد کرده، به علاوه اینکه آتی سکه افزایش قیمت نقدی سکه را رقم زده، ثبات بازارهای نقدی را از بین برده و عامل جهت دهی به بازار نقدی شده است، برخی از علل واهی توقف این معاملات بود. این در حالی است که این نوع ابزار در دهه های اخیر بسیار مورد توجه بازارهای کالایی دنیا قرار گرفته ولی در کشور ما همزمان با جان گرفتن این معاملات، جانش را گرفتند.
سکوت حاکم تالار نقره ای
البته پس از گذشت ۲ سال از زمان توقف این بازار، چند ماه قبل در یکی از جلسات شورای عالی بورس، رئیس کل بانک مرکزی در خصوص راه اندازی مجدد قرارداد آتی سکه در بورس کالا، دستور ایجاد کارگروهی را صادر کرد. حال اینکه پس از گذشت این چند ماه نه تنها خبری از تشکیل چنین کارگروهی نیست بلکه اغلب مدیران بورس کالا نیز از اعلام چنین دستوری اظهاربی اطلاعی میکنند. تاکنون متولیان بورس کالا برای راه اندازی عرضه هایی نظیر خودرو، مصالح ساختمانی، املاک، زیره و موارد دیگر که سابقه اجرایی نداشته همواره دست افشانی داشتند. جالب است که در خصوص احیای معاملات آتی سکه با تجربه اجرایی یک دهه، بازار آتی سکه چیست؟ گستردگی فعالان، ذینفعان این بازارو غیره، استراتژی سکوت را برگزیده اند؛ مبادا اینکه آرامش حیات خلوتشان به هم ریزد.
عاجز از کاهش قیمت سکه
سجاد بوربور گفت: ابزارهای مشتقه در دنیا، مانند بازار آتی برای کنترل ریسک فروشنده و خریدار تعریف شده است. این بازارها معلول نوسانات قیمت دارایی پایه هستند مثلاً حرکات بازار آتی زعفران در ایران معلول دارایی پایه خود زعفران نقدی است یا حرکات بازار آتی سکه که سالها است به دلایل دستوری فعال نیست معلول دارایی پایه خود سکه طلای نقدی است. اگر در بازار آتی سکه طلا رشد شارپی می‌دیدیم به دلیل رشد شارپ سکه طلای نقدی بوده است.
دلایل مهم رشد سکه طلا نقدی در آن دوران افزایش شدید قیمت ارز، انتظارات تورمی بالای جامعه و … بود که با این شرایط کاملاً طبیعی بود آتی سکه طلا رشد بالایی داشته باشد. بازار آتی سکه طلا به دلیل اینکه فکر می‌کردند لیدر سکه طلای نقدی است بسته شد ولی سؤال مهم اینجاست که با بسته شدن بازار آتی سکه طلا قیمت سکه طلا ثابت ماند یا افت کرد؟
بسته شدن بازار آتی سکه طلا باعث شد هزینه فرصتی که پرداخت شده بود تا این بازار پویا شود به هدر رود و پول از این بازار به سمت بازار نقدی و اتاق‌های معاملاتی خصوصی رود بازار آتی سکه چیست؟ و بازار طلا را بیشتر ملتهب کند. حالا گفته‌های مبنی بر شروع کار بازار آتی سکه طلا شنیده میشود به این امید که التهاب در بازار طلا تا حدی کاهش یابد. به نظر من در کوتاه‌مدت عمق بازار آتی سکه طلا مانند روزهای قبل بسته شدن نمی‌شود پس امیدی ندارم در کوتاه‌مدت بخشی از پول‌های که در بازارطلا وجود دارد به سمت بازار آتی سکه طلا برود و درگیر معاملات تعهدی شود. در میان‌مدت و بلند‌مدت بازار آتی سکه طلا اکیداً معلول سکه نقدی است و لیدر سکه نقدی در حال حاضر نرخ ارز است پس اگر قرار است قیمتها در بازار طلا کاهشی یا ثابت شود باید بازار ارز کنترل شود که فقط گشایش سیاسی میتواند این مهم را محقق کند نه فعال کرد بازار آتی سکه طلا که فعال و غیر فعال کردن آن فقط التهاب را در جامعه بیشتر میکند.
کاهش هیجانات و بسته شدن بازار فیزیکی
فرزین ابوالعلایی، مدیر عامل کارگزاری باهنر درخصوص اثر راهاندازی مجدد بازار آتی سکه بر بازار طلا گفت: راه اندازی مجدد معاملات آتی سکه، بازار طلا را متعادل میکند و یا بهتر است اینگونه عنوان شود که استفاده از ابزار معاملات آتی سکه که در گذشته تجربه کاملا موفقی برای جذب سرمایه گذاران این بخش بوده، میتواند بخشی از نقدینگی سرمایه گذاران این حوزه را که هم اکنون در بازار فیزیکی سکه و به صورت کامال سنتی در جریان است به سمت بازار آتی سوق دهد. وی افزود: درنتیجه راه برای حضور سرمایه گذاران این حوزه به بازار سنتی و فیزیکی بسته خواهد شد و در نهایت به نظر میرسد از هیجانات فعلی حاکم بر این بخش از بازار سرمایه کاسته و این ابزار بتواند بخش عمدهای از نقدینگی ها را سروسامان دهد.
ابوالعلایی با اشاره به اینکه بورس کالا همواره به عنوان یک بازار شفاف بستری مطمئن برای چنین معاملاتی فراهم کرده و پیشینه آتی سکه تجربه کاملا موفقی را نشان میدهد.، تصریح کرد:اگرچه درشرایط کنونی بورس کالا و بانک مرکزی برای بررسی و توسعه هوشمندانه تر این ابزار مالی در بازار سرمایه تلاش میکنند، اما قطعا در آینده نزدیک شاهد راه اندازی موفقتر این بازار و همچنین توسعه دیگر ابزارهای نوین مالی جهت نظم بخشی بیشتر به این بخش از بازار سرمایه کشور خواهیم بود.
از نقش مهم بازارگردانها غافل نشویم
محمدرضا اسلامی، مدیر بورس کالای کارگزاری سهم آشنا، درگفتوگویی تشریح برخی اثرات تعطیلی بازار آتی سکه و بازگشایی مجدد آن را مدنظر قرار داد.
شرایط گذشته بازار آتی سکه چه بود ودر صورت بازگشایی چه مزایایی خواهد داشت؟
به جرات میتوان گفت بازار معاملات آتی سکه طلا هوشمندانه ترین و در عین حال جذابترین بازار برای علاقه مندان و سرمایه گذاران در حوزه طلا بود که دریک بی تدبیری سال ۹۷ مورد بی مهری نهادهای نظارتی قرار گرفت.تعطیلی این بازار نقطه تاریکی در معاملات بورس کالا به حساب می آید. همچنین در صورت بازگشایی،بازار آتی با فراهم کردن ابزارهای کنترل ریسک و سفته بازی، نقدشوندگی بالا، امنیت بالایی معاملات، سرعت در اصلاح قیمت ها و بسیاری از مزایای دیگر میتواند همواره گره گشای آشفتگی قیمت ها باشد.
با گذشت دو سال از بسته شدن این بازار مشکلاتی که گفته میشد ناشی از این بازار بود رفع شده است؟
تقریبا دوسال از تعطیلی این بازار میگذرد و روز به روز غیرکارشناسانه بودن نظریه افرادی که اعتقاد داشتند معاملات آتی سکه دلیل نوسان بازار فیزیکی و افزایش قیمت هاست، آشکارتر میشود.
توقف معاملات آتی سکه چه تاثیری بر روند کاهش یا افزایش نرخ سکه در بازارهای خارج از بورس داشته است؟
نرخ سکه بر اساس دو عامل مهم قیمت دلار و اونس جهانی تعیین میشود.بازار آتی ابزار پیشبینی قیمت را در اختیار فعالان این حوزه قرار میداد که با تعطیلی بازار نه تنها تغییری در روند قیمت سکه ایجاد نشد بلکه ابزار پیشبینی نیز که به صورت کاملا شفاف در اختیار همگان بود از بین رفت.
بازگشایی مجدد معاملات آتی سکه چه چالش هایی را به همراه خواهد داشت؟
بازگشایی قراردادهای آتی سکه در شرایط فعلی با مخاطراتی نیز روبه رو است که لازم است با تمهیداتی چون پیاده سازی برخی قوانین جدید، تنوع در سررسید قراردادها، امکان ایجاد حد ضرر در معاملات و ابزارهای دیگر این مخاطرات را کنترل کرد. با وجود تمامی این مخاطرات بیشک راه اندازی معاملات قراردادهای آتی سکه طلا میتواند به کنترل التهاب در شرایط کنونی کمک کند.درایت و هوشمندی نهادهای مرتبط در بازگشایی مجدد قراردادهای آتی سکه طلا، بازاری شفاف، کارا و امن را برای سرمایه گذاران ایجاد خواهد کرد.(پیشنهاد میکنم مقاله بورس بین المللی را مطالعه کنید)
در شرایط فعلی چه تصمیمی میتواند به موفقیت هر چه بیشتر راه اندازی مجدد آتی سکه کمک کند؟
در بازگشایی مجدد آتی سکه نباید از نقش مهم بازارگردانها غافل شد.بازارگردانها میتوانند عرضه و تقاضا را در مسیر واقعی خود هدایت کنند. باشد که با روشن شدن چراغ معاملات آتی سکه طلا در بورس کالا، نور امیدی برای فعالان واقعی حوزه طلا به وجود آید.
تاثیر قابل توجهی در قیمت نخواهیم داشت
حمید نجفی، تحلیلگر بازار آتی در گفتوگویی به بررسی برخی زوایای معاملات آتی سکه پرداخت.
عامل اصلی توقف آتی سکه چه بود؟
توقف بازار آتی سکه به بهانه خط دادن این بازار به بازار نقدی انجام گرفت. در آن زمان حباب قابل توجهی میان آتی سکه و سکه نقدی دیده میشد. این تصور که سکه آتی، به بازار جهت میدهد عاملی برای بسته شدن آتی سکه بود.
این حباب پس از توقف آتی از بین رفت؟
زمانی که دلار از ۱۵ هزار تومان شروع به افزایش قیمت کرد و در شرایط فعلی که به ۲۶هزار تومان هم رسید و باز کاهش داشت مشاهده کردیم که همچنان قیمت سکه هم گام با قیمت دلار بالا رفت. در شرایط فعلی برخی معتقدند قیمت سهام بالا رفته است و گواهی سپرده سکه مورد توجه قرار گرفته و مردم به سمت خرید گواهی سپرده هجوم آورده اند اما باید به این نکته توجه کرد که پول هوشمند است و مسیر خودش را پیدا میکند.
علت افزایش قابل توجه قیمت سکه چیست؟
کرونا، ورود فیزیکی دلار و صادرات را کاهش داده است. با کمبود ارز قیمت دلار افزایش پیدا میکند. سکه طلا از دو چیز قیمت میگیرد اونس جهانی و دلار داخلی. فقط تغییر این دو عامل است که میتواند قیمت سکه داخلی را تحت تاثیر قرار دهد. درست است که در مقاطعی تقاضاهای فصلی به وجود می آید اما به طور کلی تاثیر این دو عامل بر قیمت سکه بسیار مشهود است.در حال حاضر اونس جهانی افزایش داشته و به علاوه قیمت دلار در کشور نیز جهش قابل توجهی کرده است در نتیجه افزایش قیمت سکه قابل توجیه است.
یکی از علل بسته شدن آتی سکه مقابله با فعالیت دلالان بود، این موضوع را چطور تحلیل میکنید؟
آتی سکه رونق خوبی داشت و مشتریان خودش را هم طی سالها به دست آورده بود. اغلب فعالان سنتی بازار را به عنوان دلال میشناسند اگر این فعالان در آتی سکه فعالیت داشتند، چه مشکلی به وجود می آوردند؟ هر کسی باید در این بازار فعالیت کند.چرا باید فعالان سنتی بازار را از این بازار محروم کرد. با توجه به اینکه میدانیم اگر از ورود دلالان به بازاری جلوگیری شود، این فعالان سنتی، بازار خود را پیدا میکنند.اگر دلالان از بازاری متشکل بیرون رانده شوند به سمت بازاری غیرمتشکل میروند به طور مثال با نبود آتی سکه معاملات اتاق های طلای آب شده و امثال هم بسیار بیشتر شد.
بازگشایی دوباره معاملات آتی، چگونه میتواندبه متعادل ساختن بازار سکه کمک کند؟
واقعیت این است که قیمت سکه از مولفه هایی تاثیر میپذیرد که به آتی سکه ارتباطی ندارد. در واقع اگر سکه در بازار آتی یا گواهی سپرده معامله شود تاثیر چندانی روی بازار فیزیکی ندارد.در شرایط فعلی اگر بازار آتی راه اندازی شود نمیتواند تاثیر قابل توجهی بر قیمت سکه داشته باشد. یک سری واقعیات اقتصادی وجود دارد زمانی که این واقعیات تغییری نکند، اتفاق خاصی نمیافتد. به طور مثال تا زمانی که قیمت دلار) با هر مکانیزمی( تعدیل نشود قیمت طلا هم پایین نخواهد آمد.پیش فروش عظیمی که بانک مرکزی سالها قبل انجام داد، نمونه بارزی از نادیده گرفتن واقعیات اقتصادی است.در واقع بانک مرکزی با عرضه بسیار زیاد سکه به بازار تصمیم داشت قیمت سکه را کاهش دهد اما آیا شوک عرضه ای از این قوی تر وجود داشت که بتواند سکه را ارزان کند؟ ولی شاهد بودیم که چنین عرضه عجیب و غریبی نیز نتوانست قیمت را کاهش بدهد چرا که علت چیز دیگری بود.
نقش معاملات آتی را در بازار فعلی، چطور ارزیابی میکنید؟
معاملات آتی ابزار کاربردی است که نه تنها در سکه بلکه در زعفران، زیره، پسته و غیره نیز به خوبی میتواند به جذب نقدینگی کمک کند. در واقع برای وارد کردن ابزارهای مشتقه به بورس کالا زحمات بسیاری کشیده شده است)از جمله گرفتن تاییدیه های مختلف و دست و پنجه نرم کردن مسئولان با چالش های بسیار(. بالاخره توانستیم صاحب ابزار مشتقه شویم ولی واقعا حیف است که از این ابزار طوری که شایسته بوده استفاده نشود.در بازارهای کالایی سطح جهان بیشترین حجم معاملاتشان بر روی ابزارهای مشتقه بازار آتی سکه چیست؟ است، بهتر است ما نیز به سمت استفاده حداکثری از ابزار مشتقه حرکت کنیم.
رونق معاملات گواهی با راه اندازی مجدد آتی سکه
حسن میثمی:نزدیک به دو سال است که از بسته شدن بازار آتی سکه با قدمتی ۱۰ ساله در بورس کالا میگذرد. جای خالی آتی سکه نه تنها عاملی برای کم رونقی معاملات گواهی این کالای سرمایه گذاری بود، بلکه سبب کاهش چشمگیر معاملات آپشن سکه در بازار مشتقه شد. اگر چه بر طبق ادعای بانک مرکزی عامل رشد قیمت سکه، بازار آتی سکه عنوان شد، اما بعد از گذشت دو سال از تعطیلی این بازار نه تنها قیمت سکه کاهش نیافت بلکه از قیمت ۳ و نیم میلیون تومانی در زمان بسته شدن بازار آتی به قیمت ۱۱ میلیون تومان رسید. در واقع میتوان گفت گواهی سکه طلا و آتی میتوانند به عنوان دو بازوی توانمند در جهت هدایت نقدینگی به بورس و همچنین سبب شفافیت قیمتها شده و از کشف قیمت سکه در اتاقهی معاملاتی دلالی جلوگیری کنند.
به طور قطع میتوان گفت آغاز به کار مجدد این بازار سبب بازگشت سرمایه گذاران شده و مانع نوسانات بالای قیمتی سکه در بازار خواهد شد. چرا که افراد عادی برای نوسان گرفتن و حفظ ارزش دارایی خود سکه نقدی میخرند و این سبب افزایش تقاضای سفته بازی در قیمت نقدی سکه میشود. اما با بازار آتی میتوان این تقاضای سفته بازی را به راحتی پوشش داد تا معامله گران بتوانند از نوسانات روزانه بهره ببرند. در این صورت معاملات گواهی سپرده طلا نیز رونق بیشتری خواهد گرفت. همچنین از دیگر مزایای بازار آتی دو طرفه بودن آن بوده و بانک مرکزی میتواند به عنوان بازار ساز اقدامات تاثیرگذاری در این بازار انجام دهد. البته در این میان، اما در بین سه کالای کشاورزی که به آتی کالا در دو سال گذشته راه یافتهاند، معاملات زعفران با حجم بسیار بیشتری نسبت به دو کالای دیگر انجام میشود.
زعفران که از دو سال پیش وارد بورس کالا شده است تا حدودی توانست به جایگاهی قابل اتکا در بورس دست یابد. چرا که کشاورزان میتوانند از طریق بورس کالا محصول خود را به فروش برسانند و در طرف مقابل تجار نیز با خرید محصولی با کیفت بالا از بورس میتوانند صادرات خود را انجام دهند.باید در نظر داشت ایران به عنوان قطب اصلی تولید زعفران در جهان با توسعه بورس و استفاده از ابزارهای نوین مالی، میتواند سبب رونق هر چه بیشتر معاملات آنها در بورس شود. همچنین تحول زیادی در صادرات این کالا ایجاد کرده و در ارز آوری غیر نفتی به داخل کشور کمک شایانی کند.
دیدگاه شما