شاخص NYSE بیانگر چیست؟

شاخص ترس و طمع چیست؟

شاخص ترس و طمع که توسط سی‌ان‌ان مانی (CNNMoney) به وجود آمد، به اندازه گیری دو مورد از ابتدایی‌ترین احساسات انسان‌ها، ترس و طمع می‌پردازد و چگونگی تاثیر‌گذاری آن در بازار را اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص برای بررسی کردن رفتارهای احساسی معامله گران ایجاد شد.

شاخص ترس و طمع به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه اندازه گیری می شود. در تئوری، می توان از این شاخص برای سنجش اینکه آیا بازار سهام قیمت مناسبی دارد یا خیر، استفاده کرد. این شاخص بر این منطق استوار است که ترس بیش از حد تمایل به کاهش قیمت سهام دارد و طمع بیش از حد نتیجه معکوس دارد. هرچند مفهوم آن به همین سادگی است اما این شاخص تنها به صورت کیفی تعریف نمی‌شود بلکه بوسیله فاکتورهایی آن را کمی سازی کرده اند.

شاخص ترس و طمع چگونه کار می کند؟

همانطور که گفته شد شاخص ترس و طمع ابزاری است که توسط برخی سرمایه گذاران برای سنجش بازار استفاده می شود. این بر این فرض استوار است که ترس بیش از حد می تواند منجر به معامله سهام بسیار کمتر شاخص NYSE بیانگر چیست؟ از ارزش ذاتی آنها شود، در حالی که، در همان زمان، حرص و آز لجام گسیخته می تواند منجر به افزایش قیمت سهام بسیار بالاتر از ارزش آنها شود که در نیمه ابتدایی سال 99 مشاهده کردیم.

شاخص ترس و طمع CNN هفت عامل مختلف را بررسی می کند تا مشخص کند که چقدر ترس و طمع در بازار وجود دارد. اینه عوامل شامل موارد زیر هستند. (دقت کنید که این شاخص برای شاخص s&p 500 هست و میتوان آن را به شاخص های دیگر تعمیم داد)

۱. تغییرات قیمت سهام

نوسانات بازار با مقایسه سطح شاخص S&P 500، با میزان تعادل خودش در طول ۱۲۵ روز اندازه‌گیری می‌شود. اگر شاخص کمتر از حد تعادل باشد، ترس غالب است و در صورتی که بالاتر از حد تعادل باشد، طمع غالب خواهد بود.

۲. قدرت قیمت سهام

قدرت قیمت سهام براساس نسبت سهامی که در ۵۲ هفته به بالاترین و پایین‌ترین حد خود در بورس اوراق بهادر نیویورک رسیده باشند، تعریف می‌شود. از این تعداد سهام‌هایی که در ۵۲ هفته به بالاترین حد خود می‌رسند، نشان‌دهنده طمع بیشتر و تعداد سهامی که در ۵۲ هفته به پایین‌ترین حد خود می‌رسند، نشان‌دهنده ترس هستند.

۳. وسعت قیمت سهام

براساس مقایسه سهام‌ در حال پیشرفت با سهامی که در حال کاهش هستند، وسعت قیمت سهام به‌صورت روزانه محاسبه می‌شود. همچنین برای محاسبه شاخص ترس و طمع از شاخص مجموع حجم McClellan NYSE استفاده می‌شود.

۴. اختیار خرید و اختیار فروش

امکان خرید و فروش براساس نسبت حجم حق فروش و حق خرید محاسبه می‌شود. زمانی که فعالیت‌های معاملاتی برای فروش بیشتر باشد، ترس و زمانی ‌که فعالیت‌های معاملاتی برای خرید افزایش یابد، طمع غالب می‌شود.

۵. نوسانات بازار

شاخص معروف VIX (Volatility) برای نشان‌دادن نوسانات بازار استفاده می‌شود؛ هرچه نوسانات بیشتر باشند، میزان ترس نیز افزایش می‌یابد.

۶. تقاضا برای اوراق قرضه بنجل

با توجه به افزایش تقاضا برای اوراق قرضه، سرمایه‌گذاران بیش از آنکه متوجه ریسک کار باشند، نگران بازدهی آن هستند که این خود بیانگر غالب‌بودن طمع است.

۷. تقاضای پناهگاه امن (اوراق بدون ریسک)

زمانی ‌که ترس غالب می‌شود، سرمایه‌گذاران برای حفاظت از سرمایه خود، آن‌ها را از بورس خارج یا آن‌ها را به سرمایه‌های امن تبدیل می‌کنند که این فرایند به Risk off Trade معروف است. درنتیجه افزایش تقاضا برای سرمایه‌های امن نشان‌دهنده افزایش سطح ترس است.

این مقاله را حتما مطالعه کنید: اوراق قرضه چیست و نکات حساسی که نمیدانید!

نحوه اندازه‌ گیری شاخص ترس و طمع

این اندیکاتورها بین ۰ تا ۱۰۰ به‌صورت زیر اندازه‌گیری می‌شوند:

• ۰ تا ۲۴: ترس شدید
• ۲۵ تا ۵۰: ترس
• ۵۰: خنثی
• ۵۱ تا ۷۴: طمع
• ۷۵ تا ۱۰۰: طمع شدید

هر یک از این هفت فاکتور در مقیاسی از 0 تا 100 برآورد می شوند.در نهایت این شاخص با گرفتن میانگین وزنی مساوی از هر یک از فاکتور ها محاسبه می شود. مقدار 50 برای این شاخص خنثی تلقی میشود و هر مقداری بیش از این نشان دهنده حرص و طمع در بازار است.

مزایا و معایب شاخص ترس و طمع

1. شاخص‌های احساسات برای تأیید تحلیل تکنیکال کاربرد دارند. همچنین می‌توان از شاخص‌های احساسات برای تأیید سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت براساس تحلیل بنیادی استفاده کرد.
2. این دو احساس برای تصمیم‌گیری درباره بهترین زمان خروج یا ورود به موقعیت‌های بازار بسیار مفید هستند.
3. شاخص‌های احساسات می‌توانند درباره احساساتی که ممکن است بر تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذار تأثیرگذار باشد، هشدار دهند. همچنین این شاخص‌ها به شما کمک می‌کنند از وسوسه‌ها جلوگیری کنید.
4. این شاخص از هفت مؤلفه تشکیل شده است و به هیچ متغیری وابسته نیست؛ بنابراین این امر تأثیرات عوامل خارجی را که ممکن است بر یکی از متغیرها تأثیرگذار باشد، حذف می‌کند.

1. احساسات بازار به‌تنهایی قابل استفاده نیستند. گاهی اوقات ترس شدید به معنای فرصت‌های کوتاه‌مدت است؛ در صورتی ‌که در مواقعی دیگر ممکن است سرآغاز بازار نزولی باشد. همچنین برعکس این اتفاق برای طمع نیز صدق می‌کند؛ بنابراین هنگام معامله باید عوامل دیگری نیز در نظر گرفته شوند.
2. عواملی که به اصلاحات عمده و نزولی بازار اشاره می‌کنند، ناشی از شاخص‌های احساسات نیستند، بلکه بیشتر به عوامل اقتصادی مربوط می‌شوند.
3. شاخص‌های احساسات بازار نمی‌توانند رویدادهای غیرقابل پیش‌بینی (black swan event) را که سبب آشفتگی بازار می‌شوند، پیش‌بینی کنند؛ بنابراین هیچ استراتژی‌ای نمی‌تواند با استراتژی پوشش پورتفوی (Portfolio Hedging) برابری کند؛ زیرا این استراتژی ۱۰ راه برای پوشش سبد سهام ارائه می‌دهد که به کاهش ریسک بازار ارائه منجر می‌شود.

شاخص ترس و طمع در ارزهای دیجیتال

به‌طورکلی این شاخص بیشتر بیت‌کوین را اندازه‌گیری می‌کند، اما به‌دلیل هم‌بستگی بیت‌کوین با بیشتر رمز ارزهای دیگر، این شاخص ابزاری برای اندازه‌گیری کل ارزهای دیجیتال است. اندیکاتور ترس و طمع کریپتو از ۶ طریق بررسی و اندازه‌گیری می‌شود:

1. نوسانات (۲۵٪)
   در این فاکتور نوسانات فعلی و حداکثر مدنظر است. قیمت معاملات بیت‌ کوین و مقایسه آن با مقادیر میانگین مربوط به معاملات در ۳۰ و ۹۰ روز گذشته نیز یک مورد نیاز به بررسی است، زیرا که افزایش غیرمعمول نوسانات نشانه‌ای از بازاری اشباع از ترس است.
2. قدرت بازار/حجم (۲۵٪)
   در این جزء نیز اندازه‌ی حجم و قدرت بازار فعلی (که با آخرین مقادیر میانگین‌های ۳۰ و ۹۰ روزه مقایسه می‌شود)‌ مورد بررسی قرار می‌گیرد. وقتی در تایم روزانه شاهد حجم بالای خرید در بازار صعودی هستیم ، می‌توان گفت که بازار بیش از حد حریص (صعودی) عمل می‌کند.
3. رسانه های اجتماعی (۱۵٪)
   تعداد پست‌هایی که با هشتگ‌های متفاوت برای هر کوین در توییتر منتشر می‌شود و سرعت بازخوردهایی که برای هر پست در یک بازه‌ی زمانی مشخص دریافت می‌شود از عوامل این فاکتور شاخص هستند. نرخ بازخوردهای غیرمعمول و به تعداد زیاد باعث افزایش علاقه‌ی عمومی به یک کوین می‌شود که به رفتاری حریصانه در بازار ختم خواهد شد.
4. نظرسنجی ها (۱۵٪)
   با استفاده از نظرسنجی‌های هفتگی از سرمایه‌گذاران درباره‌ی اینکه بازار را چگونه ارزیابی می‌کنند، می‌توان شمایی کلی از احساسات گروهی از سرمایه‌گذاران دریافت کرد.
5. تسلط(۱۰٪)
   تسلط یک کوین، سهم یک ارز دیجیتال از کل بازار را نشان می‌دهد. به خصوص افزایش تسلط ارزش بازار بیت کوین ناشی از ترس و در نتیجه کاهش سرمایه‌گذاری بیش از حد بر روی آلت‌کوین‌ها است و در واقع بیت کوین به پناهگاه امن ارزهای دیجیتال تبدیل شده است. از طرف دیگر، هنگامی که تسلط بیت کوین کم می‌شود، مردم با سرمایه گذاری بر روی آلت کوین های پر خطرتر، حریص‌تر می‌شوند و رویای شانس خود را در حرکت صعودی بزرگ بعدی می‌بینند. به هر حال با بررسی تسلط آلت کوین‌ها، می‌توان گفت بیشتر شدن علاقه‌ی عمومی به یک آلت‌ کوین می‌تواند باعث به وجود آمدن رفتاری حریصانه (صعودی) در آن کوین به خصوص شود.
6. روندها (۱۰٪)
   با بررسی جستارهای مختلف مربوط به بیت کوین در گوگل و تغییر حجم در این جستارها می‌توان از دیدی دیگر به این روندهای احساسی در بازار نگاه کرد. برای مثال اگر از Google Trends برای کلمه‌ی “Bitcoin” استفاده کنید، اطلاعاتی کاربردی دریافت نخواهید کرد.
   اما در صورت جست و جو کردن عبارت “bitcoin price manipulation” (دستکاری قیمت بیت‌کوین) می‌شود دید که این جستار برای مثال در ماه گذشته به مقدار %۱,۵۵۰ رشد در تعداد جست و جو‌ها داشته است، پس می‌توان گفت که این مساله نشانه‌ی ترس در بازار است.

سخن پایانی: احساسات نقش مهمی در روند بازار و کشف قیمت ها دارند. دو احساس بسیار مهم هم ترس و طمع سهامداران هستند که تصمیماتشان را می تواند تحت تاثیر قرار دهد. برای سرمایه گذاری در بازار این شاخص به تنهایی کافی نیست اما میتواند سرمایه گذاری را ایمن تر کند. این شاخص تلاش می‌کند زمانی که ترس یا طمع بیش‌ازحد در بازار وجود دارد، سرمایه‌گذاران را آگاه کند. بنابراین استفاده از آن در کنار دیگر شاخص ها کمک کننده خواهد بود.

شاخص‌ بورس چیست؟

در بازار بورس به طور معمول اصطلاحاتی مرسوم است که همواره مورد استفاده قرار می‌گیرد. هرکدام از این مفاهیم به درک بهتر ما از این بازار کمک بسزایی می‌کند. به همین خاطر باید درباره هر یک از آنها آگاهی و شناخت خود را بالا ببریم. مفهوم شاخص در بورس یکی از همین اصطلاحات رایج است که حتی اگر دغدغه سرمایه‌گذاری در بازار بورس را هم نداشته باشید، حتماً شاخص بورس را در اخبار و رسانه‌های مختلف شنیده‌اید. شاخص در بورس انواع مختلفی دارد که در این مقاله به انواع آن می پردازیم.

شاخص چیست؟

در ابتدا باید گفت شاخص، یک عددی است که میزانی برای سنجش وضعیت کلی بازار در طول روز می‌باشد. به‌واقع روند رشد یا افت کلی بازار سرمایه، توسط عدد شاخص مشخص می‌شود. شاخص، اطلاعات و داده‌های عددی را مشخص می‌کند که طبق آن می‌توان به اوضاع و احوال بازار، تا حدودی پی برد. این عدد در طول معاملات روزانه، می‌تواند منفی یا مثبت باشد. عدد شاخص در بازار سرمایه، در طول بازه زمانی مختلف، می‌تواند دچار رشد و یا ریزش شود و برای تحلیلگران بازار مهم و ضروری به شمار می‌رود. به دلیل اینکه عدد شاخص، برای تصمیم‌گیری معامله‌گران در خرید یا فروش سهام خود بسیار مهم است، از همین رو تحلیل شاخص حائز اهمیت می‌باشد. برای دیدن شاخص‌های بازار در طول روز می‌توان وارد سایت www.tsetmc.com شد تا به طور کامل وضعیت کلی بازار مشاهده شود.

انواع شاخص‌های بورس

شاخص بورس دارای انواع مختلفی می‌باشد. شاخص کل، شاخص کل هم‌وزن، شاخص صنعت، شاخص قیمت، شاخص 50 شرکت برتر، شاخص شناور از انواع مهم شاخص در بازار سرمایه هستند که هرکدام از آنها کارایی و کاربرد خاص خود را دارند.

همان‌طور که تا حدی اشاره کردیم، کاربرد عدد شاخص در تعیین وضعیت گذشته و حال بازار، نقش مهم و مؤثری دارد. بسیاری از تحلیلگران برای پیش‌بینی رشد و یا افول کلی بازار از تحلیل شاخص استفاده می‌کنند. برای همین می‌توان طبق داده‌های شاخص، برای خریدوفروش سهام در بورس تصمیم‌های مهم و منطقی گرفت.

تغییرات شاخص کل می‌تواند نشانگر میزان بازدهی سرمایه‌گذاران در بازار بورس باشد. نوسانات قیمت سهام در عدد شاخص تأثیرگذار است و میانگین بازدهی کلی بازار را طبق آن می‌توان مورد سنجش قرار بدهیم. اگر برای مثال تغییرات شاخص کل در طول یک سال از عدد 500000 به 1000000 برسد، بیانگر این است که میانگین بازدهی کلی بازار در آن سال 100 درصد رشد بوده است.

شاخص کل هم‌وزن

در بخش‌های قبل بررسی کردیم که شرکت‌های کوچک و متوسط در بازار بورس، تأثیر کمتری در تعیین شاخص کل دارند. نوع دیگری از شاخص در بازار وجود دارد که به شاخص کل هم‌وزن معروف است. در شاخص هم‌وزن، همان‌طور که از نام آن مشخص است، وزن سهام و سرمایه آنها در تعیین شاخص مطرح نیست و همه سهام و اوراق بازار به یک میزان در تعیین شاخص، نقش دارند.

ممکن است در طی یک روز، شاخص کل به واسطه منفی بودن اکثر سهام شرکت‌های بزرگ، عددی منفی داشته باشد و در طرف دیگر شاخص هم‌وزن به دلیل مثبت بودن اکثر سهام متوسط و کوچک مثبت باشد و عکس این قضیه هم می‌تواند رخ بدهد. پس می‌توان گفت شاخص هم‌وزن می‌تواند در جهت و یا در خلاف جهت شاخص کل حرکت کند.

شاخص کل

شاخص کل یا شاخص قیمت و بازده نقدی در ابتدای سال 77 با نام TEDPIX، به بازار بورس معرفی شد. در این نوع از شاخص، هم تغییرات قیمتی و هم بازده نقدی سهام حاصل از سود، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. برای همین است که تغییرات شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص کل، می‌تواند بیانگر وضعیت کلی بازار سهام باشد. هر تغییری در عدد شاخص کل می‌تواند بر بازدهی سبد سهام شما نقش بسیار تأثیرگذاری داشته باشد.

شاخص کل قیمت (TEPIX)

از اصلی‌ترین شاخص‌های مطرح در بازار بورس، شاخص کل قیمت می‌باشد. این شاخص، روند عمومی بازار را زیر نظر دارد. سطح عمومی قیمت‌ها در بورس با استفاده از این شاخص قابل‌تحلیل است. برای مثال اگر شاخص کل در طول یک سال 30 درصد رشد کرده باشد، به این معنی خواهد بود که سطح عمومی قیمت سهام در آن سال به طور میانگین 30 درصد افزایش داشته است؛ بنابراین در شاخص کل قیمت، تنها قیمت سهام مورد بحث می‌باشد و پارامتری دیگر چندان تأثیری روی آن ندارد. در تعیین عدد شاخص کل، سطح سرمایه شرکت‌ها بسیار مؤثر است. به همین خاطر سهامی که سرمایه بیشتر و حجم معاملات بالاتری دارند نسبت به دیگر سهام، تأثیر بیشتری بر رشد یا افت شاخص کل دارند. تعداد سهام یک شرکت وقتی در قیمت روز آن ضرب میشود، ارزش مارکت آن شرکت را تشکیل می دهد و تاثیر هر نماد بر شاخص کل به نسبت مارکت آن شرکت می باشد.

نحوه محاسبه شاخص کل بورس

محاسبه شاخص کل از نسبت تقسیم ارزش جاری بازار سهام در لحظه به ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدأ به دست می‌آید و برای محاسبه به درصد، ضرب‌ در 100 می‌شود. شاخص کل بورس ایران از سال 1369 شروع به محاسبه شاخص کل کرده است. این شاخص طبق فرمول زیر محاسبه می‌گردد:

Pit = قیمت شرکت i ام در زمان t

qit = تعداد سهام منتشر شده شرکت i ام در زمان t
Dt = عدد پایه در زمان t که در زمان مبداء برابر pioqio∑ بوده است

Pio = قیمت شرکت i ام در زمان مبدأ
qio = تعداد سهام منتشر شده شرکت i ام در زمان مبدأ
n = تعداد شرکت‌های مشمول شاخص
طبق فرمول محاسبه عدد شاخص کل، تعداد سهام منتشر شده توسط شرکت ها تاثیرگذار است. به همین خاطر شرکت‌هایی که تعداد سهام بیشتر و سرمایه بیشتری دارند، تأثیر بالاتری در تعیین عدد شاخص دارند. تغییرات قیمتی شرکت‌های بزرگ در محاسبه شاخص کل، نقش پررنگ‌تری نسبت به نوسانات قیمتی شرکت‌های کوچک‌تر دارند و به‌راحتی می‌توانند شاخص کل را از مثبت به منفی و بالعکس، از منفی به مثبت حرکت دهند.

شاخص صنعت و شاخص مالی

شاخص صنعت، توجه خود را روی سهام صنایع مهم در بازار می‌گذارد. معمولاً شرکت‌های فولادی، فلزات اساسی، خودرویی‌ها و پتروشیمی و پالایشگاهی در تعیین شاخص صنعت نقش مهمی دارند و دیگر سهام مثل بیمه و بانک‌ها، محصولات غذایی در آن نقشی ندارند. شاخص صنعت بیش از هر چیزی برای سیاست‌گذاران و دولت، مهم تلقی می‌شود. اما اگر معامله‌گرانی قصد دارند در سهام صنعتی سرمایه‌گذاری کنند بهتر است تحلیل این شاخص را حتماً در نظر بگیرد.

شاخص مالی نیز، تغییرات را برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری، هلدینگ‌ها و واسطه‌گری مالی محاسبه می‌کند و در قالب عدد شاخص درج می‌نماید.

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

شاخص سهام آزاد شناور، عدد شاخص را بر اساس تعداد سهام شناور موجود در بازار مشخص می‌کند. شاخص آزاد شناور روند تحلیلی بخشی از بازار را مورد بررسی قرار می‌دهد که در آن قدرت نقدشوندگی بالایی وجود داشته باشد در این شاخص ارزش سهامی که در اختیار سرمایه‌گذاران می‌باشد در نظر گرفته می‌شود و سهامی که در اختیار سرمایه‌گذاران عمده قرار دارد و معامله نمی‌شود، محاسبه نمی‌گردد.

شاخص ۵۰ شرکت برتر

تا حد زیادی از نام این شاخص مشخص است که 50 شرکت فعال‌تر در بورس در تعیین شاخص نقش اساسی دارد. سازمان بورس در هر سه ماه یکبار لیست شرکت‌های فعال را بر مبنای نقدشوندگی بالا و خریدوفروش روان سهام منتشر می‌کند. تغییرات قیمتی در این 50 سهام، در قالب شاخص 50 سهام برتر معین می‌شود و در تحلیل سهام برای سرمایه‌گذاری حائز اهمیت است.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ‌تر

در بازار بورس، 30 شرکت بزرگی که سرمایه و ارزش بازار بالایی دارند، به‌عنوان یک شاخص مطرح می‌شود. ارزش بازار شرکت ها در بورس با ضرب قیمت روز سهام در تعداد سهام آن به دست می‌آید. طبق این ارزش، 30 شرکت بزرگ که تأثیر عمده‌ای در روند بازار دارند، به عنوان شاخص 30 شرکت بزرگ در تابلوی بازار درج می‌شود.

شاخص بازار اول و بازار دوم

به‌طورکلی دو نوع بازار در بورس وجود دارد. شرکت‌هایی که از لحاظ سرمایه، نقدشوندگی، سودآوری و درصد سهام شناور، بالا هستند در بازار اول معرفی می‌شوند و شرکت‌هایی که در این معیار از وضعیت پایینی برخوردار هستند، در بازار دوم مورد پذیرش قرار می‌گیرند. شاخص بازار اول و بازار دوم بر مبنای همین شرکت ها تعیین می‌گردد. شاخص بازار اول، سهام مناسب از جهت معاملات و معیارهای اشاره شده را شامل می‌شود و شاخص بازار دوم، معاملات سهامی را مورد بررسی قرار می‌دهد که به لحاظ معیارها دارای سرمایه، قدرت نقدشوندگی و سودآوری پایین‌تری هستند.

جمع‌بندی

عدد شاخص یکی از معیارهای مهم در سنجش وضعیت عمومی بازار سرمایه و رفتار سهام مختلف می‌باشد و تحلیلگران زیادی از آن برای تصمیم‌گیری و پیش‌بینی خود استفاده می‌کنند. شاخص در بازار بورس انواع متفاوتی دارد و معمولاً برای تحلیل بازار، شاخص کل و شاخص هم‌وزن سنجیده می‌شود که در این مقاله سعی کردیم تا به تعریف آنها و نوع مشخص آنها بپردازیم. کارگزاری اقتصاد بیدار با ارائه خدمات متمایز به مشتریان و سرمایه‌گذاران و نیز امکانات ویژه در زمینه خرید و فروش سهام، امیدوار است مطلب ذکر شده موردتوجه علاقه‌مندان واقع شده باشد.

شاخص کل بورس چیست و چگونه محاسبه می شود؟

اگر فعال بازارهای مالی هستید و در این بازار ها سرمایه گذاری می‌کنید قطعاً کلمه " شاخص" به گوشتان خورده است به همین خاطر ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که شاخص بورس چیست و نوسانات این عدد به چه معناست؟

بنابراین لازم است تا انتهای این مقاله را مطالعه فرمایید تا با معنای دقیق شاخص بورس و نکاتی که تا بحال از هیچ جا نشنیده اید، آشنا شوید .

شاخص کل بورس چیست و چگونه محاسبه می شود؟

قبل از هر چیز باید بدانیم که شاخص کل بورس به چه معناست تا بتوانیم نحوه محاسبه آن را بیان کنیم؛ شاخص کل بورس همان کلمه معروفی است که اخبار و رسانه ها از آن به عنوان معیار حرکت بورس تهران صحبت می‌کنند. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و حرکت بازار می‌باشد که یکی از پرکاربردترین شاخص ها در بین فعالین این بازار است.

به بیان بهتر شاخص کل میزان بازدهی سهامداران را نشان می دهد برای مثال اگر شاخص کل در یک سال از 500/000 به 1/000/000 واحد (بیش از ۵۰ % رشد) رسیده باشد یعنی به طور میانگین سهامداران حدود۵۰ % در این بازار سود کردند.

پیشنهاد مطالعه: قوانین کارگزاری

سازمان بورس و اوراق بهادار تهران در فروردین ماه سال ۱۳۶۹ اقدام به محاسبه و انتشار شاخص کل قیمت خود با نام تیپکس ( TEPIX ) نموده است. این شاخص ۵۲ شرکت که در آن زمان کل شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران بودند را شامل می‌شد. شما می‌توانید فرمول تپیکس را در تصویر زیر مشاهده فرمایید:

همان گونه که از فرمول مشخص است، تعداد سهام شرکت ها معیار مهم در این شاخص است که این امر منجر به تأثیر بیشتر شرکت های بزرگ در شاخص می‌شد و این دقیقا نکته ای است که باید به آن دقت کرد.

عملا در این فرمول شرکت های کوچک وزن کمتری دارند، به بیان بهتر حرکت قیمتی کمتری شاخص NYSE بیانگر چیست؟ از شرکت های بزرگ تاثیر بیشتری از حرکت قیمتی بزرگتری از شرکت های کوچک دارد، لذا شما در بازار مشاهده می‌کنید که ممکن است صنعتی که عمدتا از شرکت های کوچک تشکیل شده است، برای یک هفته تغییرات قیمتی مهمی را به سمت مثبت یا منفی ببیند ولی شاخص کل تغییر جدی نداشته باشد و حال تنها یک روز معامله شدن نمادهای بزرگ تاثير جدی بر شاخص داشته باشد، یا بسته بودن نمادهای بزرگ عملا می‌تواند باعث عدم حرکت های جدی در شاخص کل شود.

پیشنهاد ویژه: آموزش رایگان بورس تهران

نماد های شاخص ساز کدامند؟

به شرکت های بزرگ، شرکت هایی که تعداد برگ سهام زیاد و به عبارتی بیشترین ارزش بازار را در اختیار دارند، نمادهای شاخص ساز می‌گویند. از آنجایی که ارزش معاملات و ارزش بازار این شرکت‌ها خیلی بیشتر از شرکت‌های کوچک است، به همین خاطر تاثیرگذاری هر یک از این شرکت‌ها هم بر شاخص کل با توجه به توضیحات بخش ابتدایی بسیار زیادتر از شرکت‌های کوچک خواهد بود. برای مثال هر دو نماد حتوکا و خودرو در پایان روز معاملاتی یکشنبه ۲۷ شهریور سال ۱۴۰۱ حدود سه و نیم درصد کاهش داشته اند. اما نماد خودرو به علت بزرگتر بودن و ارزش بازار حدود ۶۲ هزار میلیارد تومان حدود ۴۵۰ واحد تاثیر منفی و نماد حتوکا با ارزش بازار حدود کمتر از 650 میلیارد تومان تنها 7/0 واحد تاثیر منفی بر روی شاخص گذاشته‌است! در بخش زیر شما می‌توانید با ۳۰ شرکت بزرگ بورس تهران آشنا شوید:

انواع شاخص ها در بورس

همان‌طور که پیش از این نیز مطرح شد شاخص نماگری است که سطح عمومی قیمت یا بازدهی را برای گروهی یا کل سهام نشان می‌دهد. بنابراین شاخص کل قیمت نشان‌دهنده سطح عمومی قیمت کلیه سهام موجود در بازار بورس است. از آنجایی که شاخص یک عدد است و واحد اندازه‌گیری خاصی برای آن تعریف نشده است به منظور اینکه قابلیت تفسیر و تحلیل پیدا کند به این صورت عمل می‌گردد. یک سال مشخص را به عنوان سال پایه تعریف می‌کنند و تمامی ارقام شرکت‌ها در آن سال را به عنوان ارقام مبنا در سال پایه تعریف می‌کنند. پس از آن تغییرات قیمتی سهام در سال‌های بعد را نسبت به آن سال می‌سنجند و از این طریق رشد یا نزول شاخص شاخص NYSE بیانگر چیست؟ اتفاق می‌افتد. فرمول محاسبه شاخص کل قیمت از رابطه زیر محاسبه می‌شود:

همان‌طور که مشاهده می‌فرمایید در مخرج کسر شاهد ارقام مذکور در سال مبدأ هستیم. منظور از ارزش جاری که در صورت و مخرج کسر به آن اشاره شده چیست؟ لازم به ذکر است که ارزش جاری هر سهم از حاصل‌ضرب قیمت پایانی سهام ضربدر تعداد سهام آن شرکت به دست می‌آید. هم‌چنین عنایت داشته باشید که سال مبدأ در بورس اوراق بهادار تهران سال ۱۳۶۹ تعریف شده است و قیمت سهام در آن سال به عنوان مبنای محاسبات لحاظ گردیده است. برای درک این موضوع سعی می‌کنیم تا در قالب یک مثال مواردی را خدمت شما شرح دهیم:

فرض کنید که کل بازار از سال ۱۳۶۹ تا الآن تنها از سه سهم الف، ب و پ تشکیل شده باشد. اطلاعات سهام در آن سال به شرح زیر است:

سهم الف: ۱۰۰۰ سهم به ارزش ۱۰۰۰ ریال

سهم ب: ۲۰۰۰ سهم به ارزش ۳۰۰۰ ریال

سهم پ: ۲۰۰۰ سهم به ارزش ۲۰۰۰ ریال

در نتیجه ارزش جاری بازار در سال ۱۳۶۹ در مثال ما برابر خواهد بود:

(۱۰۰۰*۱۰۰۰) + (۲۰۰۰*۳۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۰۰۰) = ۱۰۰۰۰۰۰ + ۶۰۰۰۰۰۰ +۴۰۰۰۰۰۰ = ۱۱۰۰۰۰۰۰

بنابراین ارزش جاری بازار در سال ۱۳۶۹ معادل ۱۱ میلیون ریال بوده است و طبق فرمول شاخص، رقم شاخص در آن سال ۱۰۰ واحد است. حال فرض کنید در سال ۱۳۷۰ قیمت سهام الف به ۲۰۰۰ ریال؛ سهام ب به ۲۷۵۰ ریال و سهام پ به ۲۵۰۰ ریال افزایش پیدا کند. بنابراین ارزش جاری بازار سهام در سال ۱۳۷۰ برابر خواهد بود:

(۱۰۰۰*۲۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۷۵۰) + (۲۰۰۰*۲۵۰۰) = ۲۰۰۰۰۰۰ + ۵۵۰۰۰۰۰ + ۵۰۰۰۰۰۰ = ۱۲۵۰۰۰۰۰

بنابراین همان‌طور که در محاسبات فوق مشاهده می‌فرمایید ارزش جاری بازار سهام در مثال ما در سال ۱۳۷۰ به ۱۲۵۰۰۰۰۰ افزایش پیدا کرده است. حال اگر شاخص کل را محاسبه نماییم شاهد رشد ۱۴ درصدی شاخص کل قیمت هستیم:

(۱۲۵۰۰۰۰۰/۱۱۰۰۰۰۰۰) * ۱۰۰ = ۱۱۴

همان‌طور که در بالا مشاهده می‌فرمایید شاخص کل نسبت به سال ۱۳۶۹ در حدود ۱۴ واحد افزایش داشته است که نشان از رشد ۱۴ درصدی شاخص بورس دارد.

نکاتی مهم در رابطه با شاخص کل قیمت:

در این شاخص زمانی که شرکت‌ها از محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران افزایش سرمایه می‌دهد و یا تعداد شرکت‌ها کم و یا زیاد می‌شوند تعدیل می‌گردد که به دلیل پیچیدگی محاسبات از تشریح شیوه آن خودداری می‌گردد.

زمانی که یک سهم به دلایل مختلفی مانند شفاف‌سازی؛ برگزاری مجمع عمومی عادی و یا به طور فوق‌العاده بسته می‌شود قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی به عنوان مبنای قیمتی آن سهم در شاخص منظور می‌گردد.

از آنجایی که شاخص کل از تعداد سهام شرکت‌های مختلف اثر می‌پذیرد و بنابراین شرکت‌های بزرگ‌تر موجب تغییرات بزرگ‌تر شاخص بورس می‌گردند نبایستی صرفاً تغییرات این شاخص را مبنا قرار داد و برای تحلیل و ارزیابی وضعیت کلی بازار بایستی از سایر شاخص‌ها نیز کمک گرفت. یکی از اتفاقات رایج در بازار این هست که کلیت بازار نزولی است اما چون سه تا ۵ سهم بزرگ بازار صعود سنگین داشته‌اند شاخص کل رشد قابل‌توجهی را ثبت می‌کند.

سازمان بورس و اوراق بهادار سهام پذیرش شده در بازار بورس را بر اساس میزان نقدشوندگی، درصد شناوری سهام، وضعیت سودآوری، تعداد سهام و … در دو بازار اول و دوم تقسیم‌بندی می‌کند. شاخص قیمت کل برای سهام پذیرفته‌شده در هر کدام از این بازارها به تفکیک محاسبه می‌گردد و از آن به عنوان شاخص بازار اول و بازار دوم یاد می‌گردد.

شاخص کل هم‌وزن:

شیوه محاسبه شاخص کل هم‌وزن مشابه شاخص قیمت کل است با این تفاوت که از تعداد سهام شرکت در محاسبه شاخص استفاده می‌گردد. در واقع در این شاخص فارغ از اینکه شرکت‌ها چه اندازه‌ای دارند اثر یکسانی را خواهند داشت در حالی که در شاخص قیمت کل تعداد سهام یک شرکت به عنوان وزن قیمت‌ها اثر بااهمیتی در محاسبات دارند. با لحاظ توضیحات فوق مجدداً به محاسبه شاخص هم‌وزن می‌پردازیم:

سال ۱۳۶۹:

سهم الف: ۱۰۰۰ ریال

سهم ب: ۳۰۰۰ ریال

سهم پ: ۲۰۰۰ ریال

شاخص هم‌وزن در سال ۱۳۶۹:

((۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) * ۱۰۰ = ۱۰۰

سال ۱۳۷۰ :

سهم الف: ۲۰۰۰ ریال

سهم ب: ۲۷۵۰ ریال

سهم پ: ۲۵۰۰ ریال

شاخص هم‌وزن در سال ۱۳۷۰ برابر خواهد بود:

((۲۰۰۰ + ۲۷۵۰ + ۲۵۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) * ۱۰۰ = ۱۲۱

همان‌طور که مشاهده می‌فرمایید که شاخص هم‌وزن رشد قابل‌توجه‌تری را نسبت به شاخص کل قیمت در حالت عادی نشان می‌دهد.

تفاسیر مهم هم‌زمان از شاخص کل قیمت و شاخص کل هم‌وزن:

در بازار بورس تفاسیر هم‌زمان شاخص قیمت کل و شاخص هم‌وزن بسیار رایج است.

زمانی که شاخص کل صعودی است اما شاخص هم‌وزن نزولی است به این معنی است که اغلب سهام بازار نزول داشته‌اند در حالی که شاخص کل به دلیل رشد چند سهم مهم شاخص ساز مثبت شده است.

زمانی که شاخص کل نزولی است و شاخص هم‌وزن صعودی است به این معنی است که سهام شاخص ساز و بزرگ بازار به دلایل مختلف نزول کرده‌اند و در نتیجه شاخص کل کاهش پیدا کرده است اما عموم سهام بازار افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند. اگر این حالت طی دو الی ۴ روز کاری اتفاق بیفتد به این معنی خواهد بود که سرمایه‌گذاران برای کسب سود بایستی به سمت سهام کوچک و متوسط متمایل شوند.

اگر هر دو شاخص باهم نزول کنند: در این حالت عموم بازار با کاهش قیمت روبه‌رو شده است و اگر این موضوع براتی چندین روز متوالی اتفاق بیفتد بستگی به شرایط حاکم بر بازار ممکن است شاهد این تفسیر ایجاد گردد که بازار به سمت رکود پیش می‌رود.

اگر هر دو شاخص صعود کنند: در این حالت عموم سهام بازار بورس صعودی می‌شوند و رخداد این حالت در طی چند روز می‌تواند حکم به صعودی بودن بازار طی روزها یا ماه‌های آتی را بدهد.

شاخص قیمت و بازده نقدی چیست؟

شاخص قیمت و بازده نقدی بیانگر بازدهی کل بورس اوراق بهادار تهران است. لازم به ذکر است که سود حاصل از سرمایه‌گذاری در بازار بورس از دو محل است:

سود نقدی مصوب مجامع

سود ناشی از افزایش قیمت سهام. شاخص اخیر هر دو مورد را در خود دارد و هر دو را نمایش می‌دهد. این شاخص به شاخص TEDPIX معروف است و فرمول محاسبه آن مشابه شاخص قیمت است با این تفاوت که در مخرج کسر علاوه بر قیمت در سال ۱۳۶۹ سود نقدی پرداختی در آن سال نیز منظور می‌گردد.

شاخص بازده نقدی چیست؟

این شاخص تنها بازدهی ناشی از سود مصوب مجامع را که به سود نقدی معروف است محاسبه می‌نماید و از این دریچه بازدهی ناشی از کلیه سودهای پرداختی توسط شرکت‌های بورسی را محاسبه می‌نماید. نکته مهم آنکه وقتی این شاخص نزول نماید به این معنی است که در مجامع سود کمتری پرداخت می‌گردد و در این حالات نبایستی خیلی به انتظار کسب سود نقدی سنگین باشیم و انتظارات و یا سبک معامله‌گری خود را اصلاح نماییم.

شاخص صنعت و شاخص مالی:

پیش از اینکه بخواهیم در رابطه با این دو شاخص مطالبی را خدمت شما بیان کنیم لازم است تا به این نکته اشاره‌کنیم که شرکت‌ها را بر اساس ماهیت فعالیتشان می‌توان تقسیم‌بندی کرد. شرکت‌های تولیدی و خدماتی دو دسته اصلی شرکت‌های بورسی را شامل می‌شوند. بیش از ۶۰ درصد شرکت‌های فعال در بورس را شرکت‌های تولیدی تشکیل می‌دهند. هم‌چنین مشاوره مالی و شرکت‌های تأمین سرمایه جزو خدمات مالی محسوب می‌شوند. شرکت‌های حاضر در دسته اول را در زمره شاخص صنعت و شرکت‌های حاضر در حوزه دوم را در شاخص مالی تقسیم‌بندی می‌کنند. برای مثال شرکت پتروشیمی زاگرس و پتروشیمی فن‌آوران که به تولید متانول اشتغال دارند در شاخص صنعت و شرکت تأمین سرمایه نوین و تأمین سرمایه لوتوس پارسیان در شاخص مالی تقسیم‌بندی می‌گردند. لازم به ذکر است که شیوه محاسبه هر دو شاخص بر اساس میانگین موزون شرکت‌های فعال در آن شاخص هستند، در واقع مشابه شاخص کل قیمت محاسبه می‌گردند و تفاوت آن‌ها با شاخص مزبور در تعداد شرکت‌های حاضر در آن صنعت است.

شاخص سهام آزاد شناور(TEFIX) :

عموماً برخی از شرکت‌های حقوقی مالکیت اصلی و عمده شرکت‌های سهامی را بر عهده دارند. زمانی که یک شرکت یا شخص حقوقی یا حقیقی درصد بالایی از سهام یک شرکت را در اختیار داشته باشد به عنوان سهامدار اصلی آن شرکت شناخته می‌شود و سهام تحت مالکیت آن‌ها معمولاً جزو سهامی به حساب نمی‌آید که به صورت فعال در بازار معامله شود. شناوری سهام به درصدی از سهام یک شرکت اشاره دارد که نزد سرمایه‌گذاران خرد (غالبا حقیقی) قرار دارد و قابلیت فروش مجدد در آینده نزدیک را دارد و خرید سهام با هدف نگهداری و یا افزایش کنترل و نفوذ در شرکت خریداری نمی‌گردد.درصد شناوری یک سهم در سایت بورس اوراق بهادار نمایش داده می‌شود. شاخص سهام آزاد شناور، تغییرات آن بخش از سهام یک شرکت را محاسبه می‌کند که توسط سرمایه‌گذاران خرد مورد معامله قرار می‌گیرد. شیوه محاسبه مشابه شاخص کل قیمت است و تفاوت با آن شاخص در تعداد سهامی است که به عنوان ضریب قیمت لحاظ می‌گردد.

برای مثال در شاخص کل قیمت صد درصد سهام فولاد مبارکه یعنی ۱۳۰ میلیارد سهم به عنوان ضریب قیمت فولاد مبارکه لحاظ می‌گردد در حالی که در شاخص سهام آزاد شناور تنها ۲۵ درصد سهام این شرکت یعنی ۳۲٫۵ میلیارد سهم آن به عنوان ضریب قیمت لحاظ می‌گردد. یکی از نکات تفسیری حائز اهمیت این هست که هرچه درصد شناوری سهام پذیرفته شده در بازار بورس بیشتر باشد نتیجه این شاخص به تغییرات شاخص کل قیمت نزدیک‌تر خواهد بود و هر چه درصد شناوری پایین‌تر باشد به نظر می‌رسد که نتیجه حاصل از شاخص سهام شناور آزاد واقعی‌تر باشد.

شاخص ۵۰ شرکت برتر:

سازمان بورس اوراق بهادار هر سه ماه یک‌بار فهرست ۵۰ شرکت برتر بورس را که بالاترین درجه نقد شوندگی را دارند ارائه می‌نماید. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین وزنی این ۵۰ شرکت را ارائه می‌نماید. بنابراین شیوه محاسبه این شاخص مشابه شاخص کل قیمت است با این تفاوت که تعداد شرکت‌های لحاظ شده در این شاخص تنها ۵۰ شرکت است در حالی که در شاخص کل بیش از ۱۰۰ شرکت در آن لحاظ می‌گردند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ‌تر:

بزرگی شرکت‌ها در سایت سازمان بورس بر اساس ارزش روز یک شرکت محاسبه می‌شود. برای محاسبه ارزش روز سهام یک شرکت از رابطه زیر کمک گرفته می‌شود:

قیمت پایانی سهام × تعداد کل سهام شرکت = ارزش روز یک شرکت

۳۰ شرکت بزرگ‌تر شامل شرکت‌هایی می‌شود که در صدر ۳۰ شرکت بزرگ بورس قرار بگیرند و شاخص سی شرکت بزرگ‌تر میانگین وزنی این ۳۰ شرکت را برآورد می‌نماید و شیوه محاسبه آن مشابه شاخص کل قیمت است. معمولاً در دوران رکود بازار و زمانی که شاخص مسیر مشخصی ندارد با انجام معاملات بلوکی در سهامی که جزو ۳۰ شرکت بزرگ‌تر هستند رقم شاخص را تغییر بااهمیتی می‌دهند.

شاخص بورس چیست ؟

در معنای معمول ، شاخص معیاری است که بر اساس آن می توان چیزی را مشخص کرد. در بازار بورس، شاخص، معیاری است که می توان از طریق ان وضعیت گذشته و حال یک سهم را تجزیه و تحلیل کرد و برای پیش بینی روند آینده از آن استفاده کرد. بنابراین با توجه به اهمیت شاخص ها برای سرمایه گذاران، نوسانات شاخص ها نیز بسیار مهم می باشند. شاخص های بورس انواع مختلفی دارند که هر کدام اطلاعات خاصی را ارائه می دهند بنابراین برای پیش بینی وضعیت اینده ی هر سهم باید هر شاخص را به دقت مورد بررسی قرار داد.

یکی از مهمترین شاخص ها، شاخص کل است که به شاخص قیمت و بازده نقدی نیز معروف است و سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای بورسی را بیان می کند. در واقع شاخص کل میانگین بازدهی سرمایه گذاری را نشان می دهد. افزایش شاخص کل همیشه به این معنا نیست که سهام شرکت های بورسی سوددهی دارند و همچنین کاهش شاخص نیز به معنی ضرر دهی نیست. شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی بورس است و گاهی برخلاف رشد بالای شاخص کل در بورس، برخی سهام ها با نزول قیمت و افت ارزش مواجه می شوند و باعث ضرر سهامداران می شود .

گاهی هم شاخص کل کاهش می یابد و سرمایه گذارانی که سهام باارزشی را خریداری کرده اند سود بالایی به دست می آورند. بنابراین نباید برای سرمایه گذاری صرفا به رشد یا افت شاخص کل توجه کرد و بدون بررسی ارزش ذاتی سهام اقدام به سرمایه گذاری کرد. حتی در شرایطی که شاخص کل رشد مداوم دارد نیز بایستی در سرمایه گذاری دقت عمل داشت. نکته ی دیگری که در مورد شاخص کل باید در نظر داشت ارتباط شاخص کل و سبد سهام است. به یاد داشته باشید که یکی از اصول بسیار مهم در سرمایه گذاری بورسی تشکیل سبد متنوع از سهام است.

هرچقدر سهام متنوع تری داشته باشید بازدهی سرمایه گذاری به متوسط بازدهی کل بورس که به وسیله ی شاخص کل نشان داده می شود نزدیک تر است. یعنی اگر سرمایه گذاری بتواند سهام سبد خود را با تمامی سهام حاضر در بورس منطبق نماید بازدهی به نوسانات کل بورس نیز نزدیک تر است. به یاد داشته باشید که اطلاعات مربوط به شاخص های بورس در www.irbourse.com نمایش داده می شود. اجازه بدهید داستانی واقعی را برایتان بازگو کنیم که بین سالهای 1392 تا 1393 اتفاق افتاده است. جوانی که در دهه ی سوم زندگی اش بود به بورس علاقمند شد و با وجودی که هیچ گونه اطلاعات و دانشی در مورد بورس نداشت در تالار بورس با شخصی آشنا شد که بسیار با تجربه و حرفه ای بود و بسیاری افراد سوالاتشان را از وی میپرسیدند.

جوان به این شخص روز به روز نزدیکتر میشد و ارتباط انها محکم تر میشد به طوری که هرچه فرد با تجربه میگفت جوان آن را انجام میداد. چه سهمی را بخرم چه موقع بخرم کی بفروشم و سوالاتی از این دست. شرایط بورس در سال 92 بسیار عالی بود به طوری که شاخص بورس در آن سال به حدود 90 هزار رسید. اواسط سال 92 جوان به توصیه ی فرد با تجربه تمام پولش را در سهام قند لرستان سرمایه گذاری کرد و با این امید که این سهام آینده خوبی دارد هر سهم را به ارزش 4100 خریده و به امید اینکه به 8000 برسد به فروش خواهد رساند. اما قیمت سهام قند لرستان در کمتر از یک ماه به 5700 رسید و این رشد باعث شد جوان با خیالی اسوده باز هم به توصیه های فرد باتجربه ادامه دهد.

پس از گذشت یک زمان مشخص ناگهان قیمت سهام قند لرستان شروع به نوسانات زیاد داشتن کرد و با تغییرات سیاسی که به وجود آمد قیمت این سهام به 4500 رسید و دائم بین 4000 تا 4500 در نوسان بود. در اواسط دی ماه نوسانات شاخص کل که 90000 بود تغییر جهت داده و تا دو سال این نوسانات ادامه داشت و تا حدود 60000 نیز افت کرد. در اواسط اسفند ماه با تحلیل های تکنیکالی که انجام شد مشخص شد این نوسانات حرکت نزولی خواهد داشت و احتمال ریزش بسیار زیاد خواهد بود و باید از این بازار خارج شد.

اما فرد با تجربه همچنان به احتمالات خود تکیه کرده و اصرار داشت نباید این سهم فروخته شود. سرانجام در سال 93 که اوضاع بورس بسیار بد شده بود قیمت سهم قند لرستان به 1500 رسید و جوان مجبور شد با ضرر فراوان سهم خود را بفروشد و حدود 60 درصد از سرمایه خود را از دست بدهد.دلیل این ضرر اعتماد بیش از حد و عدم توجه به دیگر شاخص های بازار و همچنین متنوع نبودن سبد سهام این جوان بوده است و از همه مهمتر اتکا به تنها یک نفر و برباد رفتن سرمایه را منجر شد. فراموش نکنید که هرگز به یک جنبه از نشانه ها اتکا نکرده و اطلاعات خود را تا جایی که می توانید بالا ببرید و با مبالغ کم شروع کنید.