ارز نیمایی چیست؟

ارز نیمایی چیست و چه فرقی با ارز دولتی و آزاد دارد؟

حواله نیمایی چیست؟

در سال های اخیر جهت جلوگیری از خروج ارز از کشور، قانونی تصویب شد که طبق آن واردکننده کالا، حتما می بایست با توجه به اولویت کالای خود، از حواله نیمایی استفاده و مجوز های لازم را اخذ نماید. در این مقاله قصد داریم به این موضوع بپردازیم.

سامانه نیما و حواله نیمایی

دولت مردان بعد از اعمال تحریم های وارد شده بر کشور در سال 97 و برای جلوگیری از خروج ارز، سامانه ای موسوم به سامانه نیما راه اندازی کردند تا بتوانند توسط آن مقدار خروج ارز از کشور را کنترل نمایند. این سامانه برای وارد کنندگان و صادر کنندگان یک بستر بسیار عالی و مناسب را بوجود آورد، تا بتوانند در آن اقدام به خرید و فروش ارز کنند. وارد کنندگان می بایست برای واردات کالا به کشور با توجه به اولویت کالای خود حتما از حواله نیمایی استفاده کنند. چون فقط صرافی های مجاز موجود در سامانه نیما می توانند، برای انتقال ارز به صورت حواله کارایی داشته باشند. در غیر این صورت هیچ وارد کننده ای نمی تواند به تنهایی ارز از کشور خارج کند و باید حتما مجوز های لازم را از بانک مرکزی ، وزارت صنعت معدن و تجارت اخذ نماید. سپس در خواست خود را در سامانه نیما ثبت کرده، تا با این ساز و کار بتواند ارز خود را توسط صرافی های مجاز به فروشندگان خود در خارج از کشور، به شکل حواله نیمایی انتقال دهد.

مشکلات بر سر راه حواله نیمایی

همانطور که مشخص است استفاده از حواله نیمایی یک کار زمان بر و طاقت فرسا است. بسیاری از وارد کنندگان گلایه های فراوانی نسبت به این سامانه دارند که امیدواریم در آینده بخشی از این مشکلات رفع شده تا بتوان زمان کمتری را برای انتقال کالا به کشور داشته باشیم. زیرا بسیاری از این کالاها مواد اولیه کارخانه های تولیدی میباشد و اگر کوتاهی در این زمینه رخ دهد، بسیاری از کارخانه های تولیدی نیز متضرر خواهند شد.

شاید مشکلاتی در سامانه نیما وجود داشته باشد، که برخی از این مشکلات به دلیل نوپا بودن آن می باشد. اما در عین حال این سامانه کمک های بسیار شایانی را به بازرگانان نموده است. زیرا با استفاده از این سامانه می توانند صرافی های مجاز را شناسایی و بدون دردسر معاملات خودشان را انجام دهند.

در واقع سامانه نیما پلی است میان سامانه تجارت که مخصوص بازرگانان می باشد و سامانه سنا که از آن صرافی ها در خواست های خرید و فروش را در آن ثبت می کنند. به همین علت است که سامانه نیما برای گروه های مختلفی که با ارز در ارتباط هستند، بستر مناسبی می باشد.

حواله نیمایی و تاثیر آن بر بورس

قیمت نرخ ارز یکی از عمده دلایل افزایش و یا کاهش شاخص بورس در کشور می باشد. زیرا بسیاری از شرکت هایی که در بورس تهران پذیرفته شده اند، در بخش صادرات بسیار فعال هستند. این بالا بودن نرخ ارز می تواند در درآمدزایی این شرکت ها بسیار تاثیر گذار باشد و به همین طریق رشد قیمت سهام این شرکت ها را نیز در پی دارد. بنابراین نتیجه می گیریم که افزایش نرخ ارز اگر بصورت کنترل شده و با برنامه باشد می تواند در امر صادرات و کمک به بخش تولید تاثیر مثبتی داشته باشد و در کنار این افزایش نرخ ارز، حتی سهامداران خرد شرکت ها نیز در بورس به سود برسند.

تاثیر حواله نیمایی و سامانه نیما بر پیشران رشد اقتصادی کشور

سهامداران عدالت یکی دیگر از گروه هایی هستند که می توانند با افزایش شاخص بورس و شفافیت نرخ ارز شرایط بهتر و مناسب تری پیدا کنند. این دسته از مردم بیش از 50 میلیون از جمعیت کشور را شامل می شوند، که در صورت رونق شرکت های بورسی می توانند شرایط مالی و اقتصادی خودشان را بهبود بخشند. با همه این اوصاف می توان گفت که ایجاد یک بستر معاملاتی تا چه حد می تواند چرخه اقتصادی کشور را با شتاب بیشتری بچرخاند و در کنار این، همه مردم می توانند از شرایط ایجاد شده استفاده نمایند.

اگر توجه کرده باشیم به سادگی می توانیم نتیجه گیری کنیم که این سامانه چقدر می تواند برای پیشران رشد اقتصادی کشور مهم تلقی شود. هر چند می دانیم که ایجاد چنین بسترهایی شاید برخی مشکلات را نیز در پی داشته باشد. اما برای گذر از این شرایط می توانیم این مشکلات را تحمل کنیم.

تفاوت حواله نیمایی با ارز دولتی

به هر چیزی که بتوانیم از آن در تبادلات خارجی استفاده کنیم ارز گفته می شود. با توجه به تعریف ارز در کشور ما ارز های مختلفی داریم، که بعضی از این ارز ها مانند دلار و یورو بسیار پر کاربرد می باشند. این اواخر چالشی نیز به عنوان ارز های دیجیتال در دنیا به وجود آمده است، که در بستر بلاکچین انجام می شود. البته ما در اینجا قصد نداریم که بیش از این در رابطه با ارز های دیجیتال بحث کنیم.

یکی از مهم ترین چالش هایی که در برخی کشور ها وجود دارد، چند نرخی بودن قیمت ارز می باشد. ارز دولتی قاعدتا پایین ترین قیمت را نسبت به سایر نرخ ها دارد. ارز دولتی اغلب شامل گروه های محدودی می شود، که این افراد از حواله نیمایی استفاده نمی کنند و برای تهیه ارز خود، ارز دولتی را ترجیح می دهند.

چه گروه هایی از ارز دولتی استفاده می کنند؟

1. وارد کنندگان کالاهای اساسی: این گروه از وارد کننده تنها گروهی هستند که برای واردات کالاهای خود از ارز دولتی استفاده می کنند. این کالاها شامل : ذرت، جو، دانه های روغنی،سویا، تجهیزات پزشکی،دارو و… می باشد، که در الویت واردات کالا به کشور می باشد و اگر این ها از ارز های دیگری برای واردات استفاده کنند، تورم شدیدی در سبد غذایی خانوارها ایجاد میگردد.
2. دانشجویان: دانشجویان و محققان دسته دیگری از افراد هستند که می توانند از ارز دولتی در خارج از کشور استفاده کنند. تا بتوانند با کسب علم و دانش خدماتی را برای کشور ارائه دهند.
3. بیماران: متاسفانه برخی از بیماران صعب العلاجی هستند، که برای ادامه درمان خود مجبور هستند تا در کشور های دیگری معالجه شوند و به علت بالا بودن هزینه در آن کشور ها، می توانند ارز دولتی به مقدار مورد نیاز از بانک ها تهیه کنند.
4. کارکنان دولت: سفرا و کارکنانی که در یکی از بخش های دولتی مشغول کار هستند، می توانند برای خروج از کشور و انجام ماموریت های خود از ارز های دولتی استفاده کنند، زیرا با این روش هزینه بخش دولت کاهش پیدا می کند.

جهت دریافت مشاوره در این زمینه می توانید از قسمت تماس با ما با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

ورود مرغ به بازار با ارز نیمایی

مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی گفت: از حدود ۱۰ روز آینده مرغ‌هایی که تولید آن‌ها با ارز نیمایی انجام شده وارد بازار خواهد شد.

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از تسنیم، حبیب اسدالله نژاد با اشاره به اینکه از حدود 10 روز آینده مرغ‌هایی که تولید آنها با ارز نیمایی انجام شده وارد بازار خواهند شد، اظهار داشت: با این شرایط قیمت تمام شده تولید هر کیلوگرم مرغ زنده بین نزدیک به 50 هزار تومان است که حدود 60 درصد با نرخ فعلی آن در بازار فاصله دارد.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون قیمت عرضه مرغ زنده 30 هزار تومان است، گفت: اگر قیمت‌های بازار واقعی نشود تولید کنندگان زیان می‌کنند و تولید مرغ در کشور با آسیب بسیار جدی مواجه خواهد شد.

مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی با بیان اینکه تسهیلات بانکی که قرار بود بعد از حذف ارز 4200 تومانی و اصلاح نظام یارانه‌ای در اختیار تولید کنندگان قرار بگیرد، فقط 30 درصد قیمت تمام شده تولید را تشکیل می‌دهد، افزود: در صورت حفظ قیمت فعلی مرغ و ورود آن با ارز نیمایی از اواخر هفته بعد، شرایط تولید اقتصادی نبوده و به زیان تولیدکننده است. این تسهیلات جنبه حمایتی ندارد و فقط برای جبران زیان می‌تواند مورد استفاده قرار گرفته و مرغدار را مقروض سیستم بانکی نگه دارد.

مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی تصریح کرد: علاوه بر این قرار بود در پرداخت تسهیلات، استعلام گرفته نشود و بدهی‌های قبلی به صورت فریز شده باشد اما وزارت جهاد کشاورزی و بانک‌ها به تعهدات خود در این زمینه عمل نکردند و به همین دلیل تولید کنندگان نیازمند تسهیلات، برای استمرار تولید قادر به دریافت این تسهیلات نیستند.

سامانه نیما چیست؟ پل ارتباطی میان واردکنندگان، صادرکنندگان و صرافی

ارز نیمایی چیست و چه فرقی با ارز دولتی و آزاد دارد؟

شفافیت در بازارهای مالی از جمله موارد مهمی است که در اقتصاد هر کشور نقش مهم و پررنگی به عهده دارد. به ویژه آنکه نوسان‌های فراوان نرخ دلار در سال‌های اخیر، موجب حدس و گمان‌هایی شده است که برخی از رانت‌خواران را منتفع می‌کند و از این رو سایرین ممکن است آسیب ببینند. سامانه ارز نیمایی با همین هدف به وجود آمد. این سامانه بستری الکترونیک برای خرید کالاهای وارداتی و یا عرضه ارزهای حاصل از صادرات به وجود آمده است. حالا اینکه اصلا ویژگی‌های سامانه نیما و سازوکار آن چیست و خرید و فروش ارز در این سامانه چطور انجام می‌شود، مسائلی هستند که اخبار بورس در این مقاله آن‌ها را پوشش داده است. هم‌چنین با معرفی انواع ارزهای بازار ایران، به تفاوت نرخ ارز نیمایی و آزاد نیز اشاره خواهد شد.

فهرست مطالب

سامانه ارز نیما چیست؟

واژه نیما از سرواژه‌های «نظام یکپارچه معاملات ارزی» گرفته شده است. این سامانه را می‌توانیم با تجارت، صادرات و واردات پیوند بزنیم. چرا که اصلا هدف این سامانه همین بود که به اوضاع نامطلوب تجارت سر و سامان بدهد.

همه‌مان می‌دانیم که نوسان نرخ ارز بالاست. به طوری که قیمت دلار در چند سال گذشته چنان ارز نیمایی چیست؟ تغییرات لحظه‌ای را به خود دیده است که واردکنندگان و صادرکنندگان تحت تاثیر این مسئله قرار گرفته‌اند. این امر به قاچاق ارز و خروج سرمایه دامن می‌زند و تاکنون نیز دولت به سراغ راهکارهای مختلفی رفته تا جلوی این مسئله را بگیرد. یکی از همین راهکارها سامانه ارز نیمایی است که در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم که کارکرد و فواید آن چیست.

سامانه ارز نیما اولین بار کارش را به صورت آزمایشی در تاریخ ۲۸ بهمن ۱۳۹۶ آغاز کرد. اما چند ماه بعد و در تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۳۹۷ به شکل رسمی شروع به کار کرد. این سامانه برای تامین ارز موردنیاز به منظور واردات کالا و عرضه ارز ناشی از صادرات ایجاد شده است. زمانی که صادرات انجام می‌شود، ارز حاصل از این عمل باید در سه محل عرضه شود و تخصیص پیدا کند. این سه سامانه عبارت‌اند از:

در این میان سهم نیما در تخصیص برای صادرکنندگان بیشتر از دو سامانه‌ی دیگر است و ۷۰٪ را به خود اختصاص می‌دهد. پیش از تاسیس این سامانه شکاف وسیعی میان نرخ ارز دولتی و نرخ ارز بازار آزاد به وجود آمده بود که موجب نگرانی افراد زیادی شد. همین مسئله بستر را برای تشکیل این سامانه فراهم کرد. در سال ۱۳۹۶ بود که بخش زیادی از سرمایه ارزی (یعنی چیزی حدود ۲۷ میلیارد دلار) مطابق آمار صندوق بین‌المللی پول از کشور خارج شد. عواملی نظیر قاچاق و یا کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری در شکل‌گیری این خروج دخیل بودند.

سامانه نیما پل ارتباطی میان بانک مرکزی و صرافی‌های مجازی است که می‌توانند در بستری ایمن به مبادلات خود بپردازند.

دلیل ایجاد سامانه نیما چه بود؟

زمانی که مسئولان تصمیم به تاسیس این سامانه گرفتند تمام دغدغه‌شان این بود که از قاچاق جلوگیری کنند و اجازه ندهند سرمایه‌های ارز نیمایی چیست؟ کشور از این مجرا خارج شود. در بسیاری از مواقع پیش می‌آمد که شخصی به عنوان واردکننده ارز موردنظرش را دریافت می‌کرد ولی هرگز کالای مذکور را وارد نمی‌کرد. در میان اهداف دیگری که در پشت ایجاد این سامانه بود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تخصیص عادلانه ارز با توجه به اولویت تقاضا
• شفافیت در فرایند عرضه و تقاضا
• تلاش برای ثبات در نرخ ارز و جلوگیری از نوسان‌های فراوان
• نزدیک کردن عرضه و تقاضا در دو سمت صادرات و واردات
• کشف نرخ و تعیین نرخ واقعی ارز
• ایجاد بستری ایمن برای تسویه وجوه معاملات ارزی
• ساماندهی و تعیین هویت بازیگران عمده بازار ارز
• برگشت ارز حاصل از صادرات در چرخه‌ی کشور و جلوگیری از خروج آن

مزایای سامانه ارز نیمایی

آنچه در بیان اهداف سامانه ارز نیمایی گفتیم نشان می‌دهد که مزایای این سامانه چیست. مزیت عمده این سامانه، ایجاد رقابت سالم میان صرافی‌هاست. نقش نظارتی این سامانه را می‌توان به عنوان عاملی دانست که قادر به جلوگیری از فساد و قاچاق است.

از جمله دیگر مزایای این سامانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• امکان دسترسی به تمام صرافی‌ها و بانک‌های عامل به صورت هم‌زمان
• تامین ارز از طریق فروشندگان خارجی
• انجام مبادلات ارزی در صرافی‌های مجاز بدون دخالت مستقیم بانک
• عدم نیاز به مراجعه حضوری به صرافی
• تسهیل و بهبود فرایند تامین ارز

نرخ ارز نیمایی

نوسانات نرخ دلار باعث تغییر نرخ ارز نیمایی می‌شود. سوالی که شاید برای خیلی از ما پیش بیاید این است که عامل مشخص‌کننده‌ی نرخ ارز نیمایی چیست؟ از عرضه و تقاضا گرفته تا مواردی نظیر سیاست‌های تنظیم بازار، همگی در تعیین قیمت این ارز دخیل هستند. قیمت ارز نیمایی بانک مرکزی توسط سیاست‌گذاران این عرصه تعیین می‌شود. مثلا وقتی در یک روز میزان تقاضا بسیار بالا باشد بدیهی است که نرخ دلار نیمایی هم افزایش پیدا می‌کند.

ثبت نام در سامانه نیما فقط مختص صرافی‌های مجاز بانک مرکزی است و صادرکنندگان و واردکنندگات می‌تواند از طریق سامانه جامع تجارت در این بستر به مبادلات ارزی خود بپردازند.

سازوکار سامانه نیما

اما سامانه نیما چطور کار می‌کند و سازوکار آن چیست؟ تا اینجا فهمیدیم که سامانه ارز نیمایی برای بازرگانان و تجاری است که قصد واردات یا صادرات دارند. روال کار این سامانه را برای واردکنندگان و صادرکنندگان به صورت جدا بررسی می‌کنیم.

تامین ارز برای خریداران در سامانه نیما

تخصیص ارز از دو طریق صورت می‌گیرد. یکی به کمک بانک‌ است که در این روش واردکنندگان ارز خودر ا از طریق بانک مرکزی تامین می‌کنند. اما این روش اکنون به دلیل تحریم‌های بانکی عملا امکان‌پذیر نیست. روش دیگر به کمک صرافی‌ها انجام می‌شود که در این روش دیگر بانک دخالتی ندارد. مخاطبان سامانه نیما افرادی هستند که می‌خواهند به این روش ارز موردنیازشان را تامین کنند.

1. ابتدا بانک مرکزی به واردکنندگان ارز تخصیص می‌دهد.
2. پس از آن است که واردکنندگان می‌توانند درخواست‌شان را برای خرید ارز موردنیازشان در سامانه جامع تجارت ثبت کنند. در این سامانه کافی است بازرگانان درخواست خود را در قسمت سفارش‌های غیربانکی درخواست تامین ارز ثبت کنند. لازم است که در این درخواست اطلاعاتی نظیر ارز درخواستی، مشخصات حساب مقصد و مشخصات درخواست‌کننده درج شود.
3. در مرحله‌ی بعد، درخواست‌ها به صورت خودکار در سامانه نیما ثبت می‌شود.
4. صرافی‌هایی که می‌توانند به کمک سامانه سنا به درخواست‌های خرید و فروش ارز دسترسی پیدا کنند، امکان مشاهده‌ی این درخواست‌ها را دارند و می‌توانند نسبت به این درخواست‌ها پاسخ مناسبی را ارسال کنند.
5. در نهایت درخواست‌کننده یکی از صرافی‌ها را انتخاب می‌کند و پس از واریز مبلغ ریالی، ارز موردنظر را دریافت می‌کند.

عرضه ارز برای صادرکنندگان در سامانه نیما

صادرکنندگان هم باید درخواست فروش ارز حاصل از صادرات‌شان را در این سامانه ثبت کنند. آن‌ها در یکی از سه گروه زیر دسته‌بندی می‌شوند:

• صادرات قطعی: یعنی صادرکنندگانی که پروانه صادرات دارند و اکنون می‌توانند به صورت کاملا قانونی و مجاز اقدام به صادرات کنند.
• پیش فروش: مربوط به صادرکنندگانی است که هنوز پروانه صادرات ندارند ولی ارز خود را عرضه می‌کنند.
• صادرات خدمات: مربوط به فروش ارزهایی است که در پی صادرات خدمات حاصل شده است.

سامانه نیما به منظور جبران شکاف میان نرخ ارز دولتی و نرخ ارز آزاد به وجود آمد.

و اما روش عرضه صادرکنندگان در سامانه نیما چیست؟ این افراد لازم است مراحل زیر را دنبال کنند:

• ابتدا صادرکننده به سامانه جامع تجارت مراجعه می‌کند.
• لازم است که پروانه صادراتی‌اش را انتخاب و ارز خود را عرضه کند.
• صادرکننده یا همان فروشنده می‌تواند قیمت دل‌خواه خود را برای فروش در سامانه درج کند. اما باید به این نکته هم توجه کرد که ارز در آن قیمت خریدار داشته باشد و البته باید سقف اعلامی توسط بانک مرکزی را هم رعایت کند. درخواست صادرکننده شامل مقدار قابل فروش، کشور و بانکی که ارز در آن قرار دارد و شرایط پرداخت ریال است.
• صرافی‌های مجاز به سامانه نیما مراجعه می‌کنند و درخواست‌ها را مشاهده می‌کنند.
• سپس صرافی تقاضای خریدش را ثبت می‌کند. در این تقاضا مقدار ارز درخواستی و اطلاعات حساب مقصد را در بر می‌گیرد.
• صادرکننده هم درخواست‌های خرید را مشاهده می‌کند و یک یا چندتا از آن‌ها را انتخاب می‌کند تا معامله و فروش انجام شود.

سامانه نیما بستری ایمن و آنلاین برای معاملات خرید و فروش ارز است.

چه کسانی از سامانه نیما استفاده می‌کنند؟

به طور کلی چند عامل در این سامانه وجود دارند که به ایفای نقش می‌پردازند. این عوامل عبارت‌اند از:

• واردکنندگان که نیاز به تامین ارز دارند و در حقیقت در نقش خریدار ظاهر می‌شوند.
• صادرکنندگان که در نقش فروشنده و عرضه کننده ظاهر می‌شوند و ارز حاصل از فعالیت‌های صادراتی خود را در سامانه نیما می‌فروسند.
• واسطه‌ها شامل صرافی‌ها و بانک‌ها هستند که وظیفه انتقال منابع را به عهده دارند.
• هم‌چنین سیاست‌گذاران هم وظیفه تعیین نرخ و قوانین این سامانه را به عهده دارند که از ارکان اصلی آن محسوب می‌شوند.

اکنون دانشجویان و مسافران هم می‌توانند از سامانه ارز نیمایی استفاده کنند و ارز موردنیازشان را از این طریق تامین کنند.

تاثیر ارز نیمایی بر بورس ایران

به طور کلی زمانی که نرخ نیما افزایش پیدا می‌کند، درآمد فروش شرکت‌ها هم رشد می‌کند. در نتیجه نقدینگی به سمت بازار سرمایه و شرکت‌های بورسی حرکت می‌کند. این عامل می‌تواند در نهایت به رشد شاخص کل بینجامد. آثار تغییر نرخ نیمایی بر شرکت‌های صادرات‌محور و شرکت‌های واردکننده معکوس است. چرا که افزایش قیمت ارز نیما در کوتاه‌مدت به نفع یکی و به ضرر دیگری است. البته شرکت‌های واردتی هم می‌توانند مجوزی برای افزایش نرخ محصولات خود بگیرند و این هزینه را جبران کنند.

به جز این شرکت‌های کامودیتی محور که حجم بالایی از تولیدات خود را صادر می‌کنند، درآمدشان به صورت دلاری است. پس تغییرات نرخ ارز نیما بر این شرکت‌ها هم اثر زیادی می‌گذارد.

تفاوت ارز نیمایی با ارز دولتی چیست؟

اما آنچه می‌تواند به درک بهتر ما از ارز نیمایی کمک کند، مقایسه‌ی آن با ارز دولتی است. به طور کلی در بازار امروز چهار دسته ارز داریم که عبارت‌اند از: ارز آزاد، نیمایی، صرافی و دولتی. ارز آزاد همان ارزی است که قیمت بیشتری دارد و صرافی‌ها و دلالان در تعیین آن نقش دارند. ارز صرافی هم همان مبلغی است که از سامانه سنا مبلغ آن اعلام می‌شود و ارز نیمایی نرخ ارز در سامانه نیماست. در نهایت ارز دولتی را داریم که برای خرید کالاهای اساسی کشور از آن استفاده می‌شود و در میان انواع ارز، کمترین نرخ را داراست.

اصلی‌ترین تفاوت میان ارز دولتی و ارز نیما یا سایر ارزها، نرخ آن است. ارز دولتی را با عنوان ارز ۴۲۰۰ تومانی هم می‌شناسند. این در حالی است که ارز آزاد که بیشترین قیمت را دارد اختلاف فراوانی با این ارز دارد. دریافت ارز نیمایی تنها از طریق سامانه نیما قابل انجام است و در مقایسه با ارز دولتی، کالاهای بیشتری را پوشش می‌دهد. به بیان دیگر ارز دولتی تنها مخصوص کالاهای خاصی است که دولت آن‌ها را تعیین می‌کند.

چرا ارز آزاد با دلار نیمایی تفاوت دارد؟

همین حالا اگر قیمت دلار را نگاه کنید، در تاریخ هفتم خرداد سال ۱۴۰۱، نرخ دلار آزاد در کانال ۳۱ هزار تومان نوسان می‌کند و دلار نیما در کانال ۲۴ هزار تومان قرار دارد. مسئله‌ای که در این اختلاف مشهود است، رانتی است که به دنبال این اختلاف به وجود می‌آید. این اختلاف باعث می‌شود صادرکنندگان ارزی را که از صادرات‌شان به دست آورده‌اند ارزان‌تر بفروشند که این مسئله مشکلاتی را برای آن‌ها به دنبال دارد.

سامانه نیما ارز وارداتی کشور را تامین می‌کند. زمانی که نرخ دلار در بازار آزاد افزایش پیدا می‌کند می‌توان احتمال داد که نشان از خروج سرمایه دارد. مسائلی مانند خرید مسکن در بازارهای کشورهایی نظیر ترکیه از جمله عواملی است که تقاضا را در بازار ارز آزاد بالا می‌برد.

هم‌چنین برخی از کالاهای وارداتی ممنوعیت ورود به کشور را دارند. به همین خاطر استفاده از مجاری قانونی نظیر سامانه نیما برای تامین ارز این کالاها مقدور نیست. در نتیجه واردکننده رو به بازار آزاد می‌آورد و موجب بالا رفتن تقاضا در این بازار می‌شود.

مسئله‌ی دیگری که اختلاف قیمت ارز نیما با ارز آزاد را رقم می‌زند به مواقعی بستگی دارد که برخی از صادرکنندگان حجم زیادی از ارز حاصل از صادرات را در سامانه نیما عرضه می‌کنند. این مسئله منجر به کاهش قیمت می‌شود. چرا که حجم عرضه بالاست و صادرکننده برای فروش ارز خود باید قیمت را پایین‌تر بیاورد تا خریداری برای آن پیدا شود. این را هم به خاطر داشته باشید که ارز نیما به صورت حواله پرداخت می‌شود و ارز آزاد به شکل نقدی. ارز نقد به دلیل مواردی نظیر ریسک نگهداری هزینه حمل و نقل بالاتری دارد و اختلافی ۴ یا ۵ درصدی معمولا میان این دو ارز وجود دارد.

البته اکنون شاهد آن هستیم که اختلاف میان این دو ارز به بیش از ۲۰٪ رسیده است. در کشوری که تورم آن بالاست، اختلاف ۱۰ درصدی را هم می‌توان پذیرفت. ولی اختلاف بیشتر موجب رانت بیشتر می‌شود و نارضایتی‌های زیادی را به دنبال دارد.

تفاوت سامانه سنا و نیما

سامانه سنا یا همان سامانه نظارت ارزی برای صرافی‌هاست و سامانه نیما برای تجار و بازرگانان. این نخستین تفاوت این دو سامانه است. صرافی‌ها معاملات روزانه‌ی خود را در سامانه سنا ثبت می‌کنند. در سامانه سنا قیمت میانگین ارزهای رایجی نظیر دلار و یورو اعلام می‌شود. این سامانه نیز هم‌چون سامانه نیما توسط بانک مرکزی راه‌اندازی شده است. نرخ ارز سنا را می‌توانید در وب‌سایت www.sanarate.ir مشاهده کنید. این ارز را با نام ارز صرافی هم می‌شناسند. از جمله تفاوت‌های میان سنا و نیما می‌توان به مخاطبان این ارز اشاره کرد. ارز سنا را به عموم مردم ارائه می‌دهند. آن‌ها می‌توانند از این ارز برای مصارفی نظیر مسافرت‌های خارچی یا خرید شخصی استفاده کنند. نرخ ارز سنا نسبت به نرخ ارز آزاد کمتر است.

سامانه سنا برای خرید و فروش ارز در صرافی‌های کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد اما سامانه نیما به بازار ارز خارج از کشور مربوط است.

جمع بندی

خرید و فروش ارز در سامانه‌ای نظیر نیما منجر به یکپارچگی معاملات ارزی می‌شود. در این بستر صادرکنندگان و واردکنندگان درخواست‌‌های خود را ثبت می‌کنند و صرافی‌های معتبر با مراجعه به فهرست این درخواست‌ها، اقدامات لازم را انجام می‌دهند. سامانه نیما به منظور از بین بردن اختلاف فاحش میان نرخ ارز دولتی و ارز آزاد به وجود آمد. نرخ نیما کمتر از نرخ ارز آزاد است و این مسئله می‌تواند امتیازی مثبت برای این ارز باشد. عرضه و تقاضا در سامانه ارز نیمایی بالاست و این مسئله موجب شده است صادرکنندگان و واردکنندگان از این بستر به خوبی استفاده کنند.

سوالات متداول با پاسخ های کوتاه

بستر یکپارچه و آنلاین برای تامین ارز واردات کالا و عرضه ارز ناشی از صادرات.

برای انجام معاملات صادرکنندگان یا واردکنندگان باید درخواست خود را برای عرضه یا تامین ارز در سامانه جامع تجارت ثبت کنند. سپس صرافی‌های معتبر درخواست‌ها را می‌بینند و نسبت به آن‌ها اقدامات لازم را انجام می‌دهند.

قیمتی ارز نیمایی چیست؟ پایین‌تر از ارز آزاد دارد، موجب امنیت معاملات می‌شود، امکان معاملات آنلاین را فراهم می‌کند، دست واسطه‌های غیرقانونی را کوتاه می‌کند.

ساماندهی بازار ارز، حذف واحدهای غیرمجاز ارزی، تسهیل در فرایند تجارت، ایجاد ارتباط میان صادرکنندگان و واردکنندگان، دسترسی به صرافی‌های مجاز، ایجاد فضای رقابتی امن

برای دسترسی به سامانه نیمایی نیازی به ثبت نام در این سامانه نیست. کافی است به سامانه جامع تجارت و سپس سربرگ ارز نیمایی مراجعه کنید.

انواع ارز و تفاوت ها و شباهت های ارز نیمایی و ارز دولتی

انواع ارز و تفاوت ها و شباهت های ارز نیمایی و ارز دولتی:
از رایج ترین ارزها در بازار چهار دسته ارز آزاد، ارز صرافی، ارز نیمایی و ارز دولتی می باشند. ارز آزاد بیشترین قیمت را در بازار دارد و تعیین کنندگان آن صرافی ها و دلالی ها هستند. ارز صرافی قیمتش کمی کمتر از ارز آزاد بوده که از طریق سامانه سنا اعلام می گردد.

قیمت ارز نیمایی نیز از سامانه نیما اعلام شده و به افرادی تعلق می گیرد که در سامانه تجارت ثبت نام کرده اند. این سامانه قیمت پیشنهادی از سوی صرافی ها را برای کالای وارد شده در سیستم اعلام می گردد.

قیمت ارز دولتی در مرکز مبادلات ارزی انجام شده و برای خرید کالاهای اساسی کشور می باشد. این ارز اغلب پایین ترین و کمترین قیمت را به خود اختصاص می دهد.

تعریف ارز، ارز دولتی و مصارف آن:
همانطور که می دانیم ارز به هر نوع پول اعم از چک، اسکناس، و حواله تعلق می گیرد که در مبادلات مورد استفاده قرار می گیرد. نرخ ارز نیز به مقداری از واحد پول ملی کشور گفته می شود، که برای کسب واحد پول خارجی صرف می شود.

نرخ ارز دولتی و ارز آزاد هر کدام دارای تعاریف متفاوتی هستند و با هم فرق دارند. به طوری که در نظام چند نرخی ارز، ارز دولتی به قیمت رسمی دولت که پایین ترین نرخ در کشور می باشد گفته می شود. بسته به شرایط اقتصادی نرخ انواع ارزها از جمله ارز آزاد با هم متفاوت هستند.

در ابتدای سال 97 دولت ارز را دو نرخی اعلام کرد. نرخ ارز آزاد و نرخ دیگر مخصوص خرید کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم می باشد.

طبق ابلاغیه که دولت اعلام نمود ابتدا ارز دولتی برای واردات و صادرات تمامی کالاها استفاده می شد. اما اکنون این نرخ مخصوص فقط هفت کالای اساسی که شامل جو، گندم، ذرت، روغن خام، دارو، تجهیزات پزشکی و انواع دانه های روغنی نظیر سویا می باشد.

تعریف ارز نیمایی و موارد استفاده آن:
سامانه نیما در سال 97 که حروف اختصار نظام یکپارچه معاملات ارزی می باشد، راه اندازی شده است. واردکنندگان و صادرکنندگان از طریق این سامانه با هم خرید و فروش می کنند.

در ابتدا کالاهای اساسی شامل ده بخش بود، که بعدها در هفت قلم اصلی جای گرفت. مابقی کالاها که در دسته دوم قرار گرفتند ارز نیمایی به آنها اطلاق می گیرد.

برای تعیین ارز نیمایی باید ابتدا وارد کنندگان در سامانه تجارت درخواست تامین ارز برای واردات کالا را ثبت نموده تا صرافی ها و صادرکنندگان قیمت پیشنهادی را اعلام کنند که به این روش خرید با ارز نیمایی نیز می گویند.

ارز نیمایی از ارز دولتی گران تر است، اما قیمت آن از ارز آزاد کمتر می باشد. این ارز فقط به کالاهای به خصوصی چون محصولات برقی الکترونیکی و مخابراتی، ماشین آلات و تجهیزات و قطعات خودرو سازان، لاستیک و پلاستیک، مواد و محصولات شیمیایی و سلولزی، تجهیزات حمل و نقل، محصولات غذایی، آشامیدنی و دخانی، محصولات فلزی و لوازم خانگی، نساجی، چرم و پوشاک، پتروشیمی و گاز مایع، صنایع معدنی تعلق می گیرد، که وارد کنندگان تمایل دارند از این ارز استفاده کنند.

تفاوت های اساسی ارز دولتی و نیمایی:
با وجود آنکه نرخ ارز دولتی از ارز آزاد کمتر است. اما استفاده از این ارز نیمایی چیست؟ نرخ ارز برای خرید همه کالا بودجه دولت را با مشکلات جدی رو به رو می کند. کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم با این نرخ ارز خریداری می شوند.

اما از آنجایی که واردکننده ها برای ورود انواع کالاها از ارز آزاد استفاده می کنند، به تبع آن به مردم برای خرید این کالاها فشار زیادی وارد می شود.

بنابراین با راه اندازی سامانه توسط دولت ارتباط مستقیم واردکنندگان با صادرکنندگان و صرافی ها ایجاد شد و واردکنندگان توانستند نرخ پایین تر از ارز آزاد را برای خرید کالاهای خود استفاده کنند.

این نرخ که در سامانه نرخ ارز نیمایی نام دارد و توسط سامانه با ثبت درخواست واردکنندگان برای تامین ارز برای واردات و خرید کالاهایشان اعلام می شود.

ارز نیمایی چیست؟

نیما درواقع مخفف شده‌ی عبارت «نظام یکپارچه‌ی معاملات ارزی» است و این سامانه باهدف سازماندهی بازار ارز در زمینه تجارت، واردات و صادرات در اردیبهشت ۹۷ توسط بانک مرکزی راه اندازی شده و کار خود را آغاز کرد.

خریداران و فروشندگان به وسیله این سامانه می­توانند در محیط الکترونیک، فرآیندهای ارزی خود را با توجه به نیازهایشان انجام بدهند.

هدف به­‌کارگیری ارز نیما:

هدف تسهیل تامین ارز، ایجاد فضای امن برای خریداران و فروشندگان ارز و امکان ایجاد فضای رقابتی برای صرافان در راستای تامین ارز متقاضیان است.

نحوه کارکرد سامانه ارزی نیما:

در واقع اتفاقی که در سامانه ارز نیما روی می‌دهد به این ترتیب است که:

خریداران می‌توانند در یک بستر یکپارچه تقاضای خرید ارز خود را در اختیار فروشندگان قرار دهند و همچنین فروشندگان به این درخواست متقاضیان و خریداران دسترسی خواهند داشت.

فروشنده‌ای که تمایل به ارائه خدمات دارد می‌تواند در فضای رقابتی سالم خدمات خود را به خریداران عرضه نماید و به پیشنهاد خرید ارز خریداران پاسخ دهد.

تماس و واتس آپ اکسپرت سفارشی: ۰۷۷۳۳۴۳۳۲۱۱ – ۰۹۹۲۹۱۶۹۳۰۷

به عبارت مختصر، سامانه ارز نیمایی در واقع بستری آنلاین برای خرید و فروش ارز است که در اختیار خریداران و فروشندگان قرار خواهد گرفت.

بازیگران اصلی سامانه‌ی نیما:

• واردکنندگان کالا و خدمات به‌عنوان متقاضیان ارز.
• صادرکنندگان کالا و خدمات (شامل دولت به‌عنوان صادرکننده‌ی نفت) به‌عنوان عرضه‌کننده‌‌ی ارز.
• واسطه‌گران شامل بانک‌ها و صرافی‌ها که منابع را از سمت عرضه‌کنندگان به متقاضیان هدایت می‌کنند.
• سیاست گذار که بر اساس پیش‌بینی منابع و مصارف، نرخ، دامنه‌ی آزادی نرخ، اولویت‌ها و سقف مصارف را از طریق سامانه کنترل می‌کند.

همچنین بخوانید: معرفی کتاب چگونه در بازار سهام ۲۰۰۰۰۰۰ دلار به دست آوردم نوشته نیکولاس دارواس

ویژگی­های سامانه نیما

• شما به عنوان خریدار یا فروشنده ارز می‌توانید با در اختیار داشتن این فضای آنلاین درخواست خود را ثبت و پیشنهاد فروشندگان را در اختیار داشته باشید یا اگر شما فروشنده ارز هستید می‌توانید از طریق این سامانه آنلاین به جمع زیادی از خریداران ارز دسترسی داشته و خدمات خود را به آنها عرضه کنید.
• سامانه نیما می­تواند دسترسی تجار به طیف گسترده‌ای از صرافی‌های بانکی و تضامنی را با وجود فضای سالم رقابتی بین صرافی‌های موجود ایجاد کند.

دریافت کنندگان ارز دولتی و سامانه نیما:

بانک مرکزی در راستای شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی عمومی فهرست دریافت کنندگان ارز دولتی و سامانه نیما فهرست دریافت کنندگان ارز دولتی و نیمایی طی بازه زمانی ۲۱ فروردین ماه ۱۳۹۷ تا تاریخ ۳ تیر ماه ۱۳۹۹ را در سایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به نشانی ۲۰۵۵۳٫aspx https://www.cbi.ir/showitem/ منتشر کرده است.

گفتنی است این فهرست شامل اسامی اشخاص حقیقی و حقوقی به همراه میزان و نرخ ارز دریافتی است که از طریق سامانه نیما ارز دریافت کرده‌اند.

خدمات ارائه شده در سامانه نیما:

در ابتدا ثبت درخواست ها برای ارزهای یورو و یوآن امکان پذیر بود اما هم اکنون امکان درخواست برای تمامی ارزها به جز وون کره جنوبی، بات تایلند و ین ژاپن فراهم شده است.

در این سامانه ضوابط مربوط به تأمین ارز برای مسافران به خارج از کشور، دانشجویی و درمانی و سایر موارد در مبادی خروجی نیز فراهم شده است.

مزایای استفاده از سامانه‌ نیما:

در حال حاضر سامانه متشکل ارز نیمایی توانسته جای خالی بانک‌ها را در تأمین ارز به‌خوبی پر کند.

همچنین بخوانید: بررسی ترازنامه

وجود تعداد زیاد خریدار و عرضه‌کننده در این سامانه توانسته است این بازار را به سمت رقابتی سالم سوق دهد. البته ناگفته نماند که در این راستا دولت نرخ ارز را با پیش‌بینی منابع و مصارف، اولویت‌های ارزی و سقف مصارف از طریق همین سامانه کنترل می‌کند.

نحوه فعالیت سامانه نیما:

بازرگانان درخواست‌های غیربانکی خود را برای تأمین ارز در سامانه‌ی جامع تجارت ثبت می‌کنند. پس از ثبت سفارش و با توجه به هماهنگی صورت‌گرفته بین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت، این درخواست به‌صورت خودکار و برخط به سامانه‌ی نیما انتقال پیدا می‌کند و در نتیجه درخواست خرید ارز بازرگانان توسط صرافی‌ها مشاهده می‌شود و در صرافی‌ها می‌توانند پیشنهاد خود را ارائه کنند این درخواست برای صرافی‌ها قابل مشاهده می‌شود.

سامانه‌ی نیما سه ویژگی اصلی دارد:

1. این سامانه داده‌ها و اطلاعات کامل و واقعی از عرضه و تقاضای ارز را فراهم می‌کند.
2. فرایند تأمین منابع و تخصیص مصارف ارزی در یک ساختار یکپارچه‌ را فراهم کرده است .
3. سامانه‌ی نیما علاوه بر پوشش نیازمند‌های کلان مربوط به تجارت، قابلیت پوشش نیازهای خرد مردم نظیر ارزهای مسافرتی، درمانی و دانشجویی را هم دارا ارز نیمایی چیست؟ است.

تفاوت ارز آزاد با ارز نیما چیست؟

• ارز نیما به افرادی که قصد واردات کالاهای مصرفی را دارند تعلق میگیرد.
• قیمت آن به ریال کمتر از بازار آزاد می باشد.
• طبق دستور بانک مرکزی ارز حاصل از صادرات کالا نیز بر اساس قیمت ارز نیما به صادر کنندگان پردات می گردد.
• فاصله نرخ دلار در سامانه نیما با بازار آزاد انگیزه‌ ای برای برخی صادرکنندگان در عدم عرضه ارز حاصل از صادرات خود به سامانه نیما است. اما به هر حال نزدیکی این دو نرخ میتواند شرایط بهتری را رقم بزند.

مثالی برای نحوه کارکرد سامانه نیما

بازرگانان نیاز های ارزی خود تحت عنوان درخواست تامین ارز که شامل اطلاعاتی اعم از مشخصات کلی درخواست خرید ارز، اطلاعات ارز درخواستی، مشخصات حساب مقصد برای حواله، مشخصات متقاضی و … می‌شود را در این سامانه ثبت می‌کنند.

همچنین بخوانید: مفهوم تسعیر ارز

سپس این اطلاعات برای تامین کنندگان مجاز نمایش داده می‌شود و آنها پس از مشاهده درخواست‌ها می‌توانند پیشنهادات‌شان را درباره تأمين ارز با قیمت مورد نظر خود ثبت کنند.

در نهایت اگر پیشنهاد توسط بازرگان انتخاب شود، فرآیند تکمیل و ارز موردنیاز تامین می‌شود.

در این سامانه بازرگان مختار است مقرون به صرفه‌ترین پیشنهاد را برای تأمين ارز کالای وارداتی خود انتخاب کند.

در مرحله بعد مابه ازای ريالی ارز در حسابی که صراف انتخاب شده معرفی کرده است توسط بازرگان از طریق سامانه نیما و یا از طریق شعب بانک‌ها واریز می‌شود و صراف زمانی که اطمینان حاصل کرد معادل ریالی به حساب وی واریز شده است، در سامانه درخواست تأمين ارز را تایید می‌کند و مرحله پرداخت ارز به فروشنده خارجی را شروع می‌کند.

برای پرداخت وجوه (تسویه) میان بازرگان و صراف‌ها، روی این سامانه امكان پرداخت الكترونیكی نیز ارز نیمایی چیست؟ در نظر گرفته شده است اما باتوجه به حجم بالای تراكنش‌ها و بالا بودن مبالغ فعلا سامانه ساتنا درنظر گرفته شده است.

نتیجه گیری:

سامانه نیما موجب شفاف سازی در واردات و صادرات می‌شود و می‌تواند جایگزین تصمیم گیری‌های یک شبه شود.

حتی دولت هم می‌تواند به آن استناد کرده و برنامه ریزی کند. اما آنچه که باید بیشتر مورد توجه مسئولان و برنامه‌ریزان قرار گیرد، نرخ گذاری در سامانه نیماست.

نمی‌توان از بازرگانان و صرافان انتظار داشت که نرخ واردات و صادرات یکسان کار کنند چراکه تمامی آنها فعالان اقتصادی و به دنبال منافع مالی هستند و به نظر می‌رسد با این سیاست گذاری صادرات کشور نیز همانند تولید داخلی تضعیف شود.