۷ پیشنهاد کلیدی ایران به همسایگان خزر/ ایران و روسیه به دنبال سوآپ نفتی و غیرنفتی/ توسعه همکاری‌های تهران - باکو
در دومین نشست مجمع اقتصادی خزر، معاون اول رئیس‌جمهور ، به منظور ارتقای روابط اقتصادی سوآپ مالی چیست؟ و سیاسی پنج کشور حاشیه این حوزه آبی، هفت پیشنهاد مشخص را ارائه کرد.
گروه سیاسی رجانیوز: دومین نشست مجمع اقتصادی کشورهای حاشیه دریای خزر با حضور معاون اول رئیس جمهور و هیأت عالیرتبه ایران در روسیه طی روزهای ۱۳ و ۱۴ مهرماه برگزار شد و محمد مخبر به نمایندگی از دولت سیزدهم، پیشنهادات مشخصی را برای توسعه همکاری ها و مناسبات اقتصادی بین ایران و کشورهای ساحلی خزر در زمینه های گوناگون ترانزیت، همکاری های بانکی، نفت و انرژی، حمل و نقل و محیط زیست ارائه کرد و خواستار تشکیل منطقه آزاد مشترک کشورهای ساحلی دریای خزر شد.
به گزارش رجانیوز ؛ معاون اول رئیس‌جمهور ابتدا و در روز پنجشنبه در بدو ورود با «ایگور لویتین»، دستیار پوتین و ۱۹ شرکت فعال در حوزه انتقال تکنولوژی نشستی را برگزار کرد. پس از آغاز به کار دولت سیزدهم و تغییر رویکرد دیپلماسی اقتصادی کشور؛ توجه به فعال‌سازی ظرفیت همکاری با کشورهای همسایه بویژه حاشیه دریای خزر مورد توجه قرار گرفت.
همچنین عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای نیز زمینه جهش مراودات اقتصادی ایران با کشورهای عضو این سازمان از جمله روسیه را بیش از پیش فراهم کرد. معاون اول رئیس جمهور در سخنرانی خود، یکی از اهداف شرکت در دومین نشست مجمع اقتصادی کشورهای حاشیه دریای خزر را پیگیری مصوبات اجلاس سران و توافقات میان رؤسای جمهور کشورهای حاشیه دریای خزر دانست که رئیس‌جمهور در آن شرکت کرده بود.
معاون اول رئیس جمهور در این نشست با ۷ پیشنهاد مشخص از سوی جمهوری اسلامی ایران حضور یافت و با بیان برخی ویژگی‌های منحصربفرد کشور در توسعه مناسبات و همکاری‌های اقتصادی با کشورهای حاشیه دریای خزر، اتصال کشورهای حاشیه دریای خزر از طریق ایران به آب‌های خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند را یک ظرفیت فوق‌العاده دانست.
یک پیشنهاد ویژه از سوی دکتر مخبر به کشورهای شرکت کننده در اجلاس درباره تشکیل منطقه آزاد مشترک کشورهای ساحلی دریای خزر و ایجاد مسیر سبز حمل‌و نقل و گمرکی ارائه شد که میتواند در روان سازی حمل و نقل ترکیبی و دستیابی کشورهای ساحلی خزر به منافع مشترک اقتصادی، مؤثر عمل کند.
از دیگر مسائل اقتصادی مهم پیشنهادی توسط ایران در اجلاس کشورهای حاشیه دریای خزر، توسعه همکاری‌های پولی، بانکی و مالی با کشورهای ساحلی دریای خزر بود که معاون اول رئیس جمهور پیشنهاد کرد در این زمینه دستورالعمل خاصی تدوین و اجرایی شود.
مسأله حمل و نقل شمال – جنوب که شامل همکاری‌های ۳ جانبه ریلی، ایران، ترکمنستان و قزاقستان از یک طرف و ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان از طرف دولت میشود، نیز اقدامی در جهت تحکیم همکاری‌ها بین کشورهای ساحلی و غیر ساحلی خزر میشود.
معاون اول رئیس جمهور همچنین درخصوص یکسان‌سازی و هماهنگی تعرفه‌های حمل و نقل ریلی، جاده‌ای و دریایی نیز پیشنهاداتی را ارائه و عنوان کرد که تشکیل کمیته همکاری حمل و نقل، ترانزیت، تعرفه و تجارت گمرکی میتواند در توسعه مناسبات اقتصادی کشورهای حاشیه دریای خزر مؤثر باشد.
ظرفیت‌های نفتی و ذخایر بالقوه و بالفعل انرژی و معدنی ایران در زمینه‌های سوآپ نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی ، یکی از کلیدی‌ترین مباحث مطرح شده توسط ایران در این اجلاس بود که با توجه به ظرفیت قابل توجه کشورهایی مانند ایران و روسیه در بخش ذخایر نفت و گاز؛ میتواند زمینه‌های همکاری جدیدی را در بین کشورهای حاشیه دریای خزر شکل دهد. در این زمینه سال گذشته، تجربه خوبی در زمینه از سرگیری سوآپ نفت و گاز از راه ایران با برخی کشورهای حاشیه خزر حاصل شد.
اتصال شبکه‌های برق کشورهای حاشیه دریای خزر به هم و همچنین انجام تبادلات فصلی حامل‌های انرژی و تشکیل کمیته ای در زمینه‌های برق، آب و تجهیزات مربوطه میان کشورهای حاشیه دریای خزر نیز از جمله پیشنهادات مشخص مطرح شده از سوی معاون اول رئیس جمهور در اجلاس کشورهای حاشیه دریای خزر بود.
مخبر پیرامون مسأله حفظ دریای خزر و جلوگیری از روند تخریب محیط زیست و همچنین کاهش ماهیان خاویاری نیز سخن گفت و از کشورها خواست تا در این زمینه‌ها نیز پایبند باشند. مسأله امنیت غذایی نیز موضوع بسیار مهمی بود که معاون اول رئیس جمهور به آن پرداخت و خواستار رعایت استانداردهای زیست‌محیطی و بهره‌برداری معقولانه کشورهای حاشیه خزر از منابع موجود شد.
عهدنامه تهران و لزوم حفاظت از محیط زیست و شیوه‌نامه‌های الحاقی آن نیازمند تشکیل دبیرخانه عهدنامه تهران است که توسط معاون اول رئیس جمهور مورد تأکید قرار گرفت. دکتر مخبر همچنین عنوان کرد که جمهوری اسلامی ایران با وجود همه فشارها و تحریم‌های گسترده ۴۰ ساله موفق شده در سرمایه‌گذاری در بخش گاز، نفت، برق و ایجاد شهرهای پتروشیمی در ساحل دریا، انتقال آب از دریا و ایجاد شبکه راه آهن پرسرعت، کاهش تورم و مثبت شدن تراز تجاری پس از سال‌ها گام‌های بلندی بردارد و با سرمایه‌گذاری در بخش حمل و نقل با ایجاد ۲۰۰ کیلومتر راه آهن میتواند کشورهای حاشیه دریای خزر را از یک طرف به اروپا و از طرف دیگر به مدیترانه وصل کند. اگر بتوانیم رشت را به آستارا و خرمشهر را به بصره با ۲۰۰ کیلومتر راه‌آهن متصل کنیم، می‌توانیم به اروپا و مدیترانه وصل شویم. علاوه بر سخنرانی معاون اول رئیس جمهور و مسئولان عالیرتبه کشورهای حاشیه دریای خزر در اجلاس، معاون اول رئیس‌جمهور نشست‌های مشترکی را نیز با برخی مسئولان کشورها از جمله روسیه داشت. در یکی از این دیدارها، نشست مشترک هیأت‌های عالیرتبه ایران و روسیه برگزار شد که معاون اول رئیس جمهور در این نشست، گفت: دو کشور از روابط خوب و رو به رشدی برخوردار هستند و اراده دو کشور برای تقویت همه‌جانبه روابط، جدی است.
معاون اول رئیس جمهور به برگزاری نشست مدیران برخی شرکت‌های عالیرتبه روسیه با هیأت ایرانی اشاره کرد و اظهار داشت: در این دیدار، درباره سرمایه‌گذاری این شرکتها در میادین نفتی و همچنین در بخش‌های کشاورزی، مالی، بانکی و حمل و نقل، گفت‌وگو و تصمیماتی اتخاذ و مقرر شد که طرفین، برنامه زمان‌بندی برای اجرا ارائه دهند. مخبر با اشاره به برخی تحولات بین‌المللی، گفت: جمهوری اسلامی ایران با هرگونه جنگ، مخالف است و عامل اصلی آن را حضور ناتو در منطقه میداند.
معاون اول رئیس جمهور، حمل و نقل، انرژی و فعال کردن مسیر شمال - جنوب را از مهم‌ترین محورهای همکاری ایران و روسیه برشمرد و گفت: ایجاد بانک مشترک، برقی کردن راه آهن گرمسار- اینچه برون و سرعت بخشیدن به قراردادهای نفتی و گازی و ایجاد منطقه آزاد مشترک، از دیگر زمینه‌های همکاری مورد نظر است که باید به‌طور جدی پیگیری کنیم. مخبر با تأکید بر اینکه به دستور رئیس جمهوری اسلامی ایران، باید روند توسعه روابط با روسیه بسرعت دنبال شود، تصریح کرد: توسعه روابط دو کشور، دارای این پیام به دشمنان است که تحریم‌ها نمی‌تواند مانع از اجرای برنامه‌های ما باشد.
نخست وزیر روسیه نیز در این دیدار با اشاره به روابط دوستانه و حُسن همجواری میان دو کشور، گفت: مسکو نسبت به گسترش و تعمیق همکاری‌ها با تهران در همه عرصه‌ها اهتمام دارد. میخائیل میشوستین، توسعه و گسترش روابط سوآپ مالی چیست؟ ایران و روسیه را بهترین پاسخ به تحریم‌های غیر قانونی علیه دو کشور دانست و اظهار داشت: از حضور و فعالیت شرکت‌های ایرانی در روسیه استقبال می‌کنیم و زمینه فعالیت و همکاری مشترک برای شرکای ما فراهم است. نخست‌وزیر روسیه گفت: با وجود تحریم‌ها، شرکت‌های دو کشور در حال همکاری هستند و شرکت‌های روسیه نیز کارهای خوبی در زمینه سرمایه‌گذاری و همکاری مشترک در بخش انرژی و میادین جدید نفت و گاز انجام داده‌اند.
جواد اوجی؛ وزیر نفت کشورمان نیز که به همراه معاون اول رئیس جمهوری و هیأت ایرانی برای شرکت در دومین همایش اقتصادی خزر به روسیه سفر کرده بود، در حاشیه این مجمع با اشاره به همکاری‌های ایران و روسیه در حوزه انرژی اظهار کرد: ایران و روسیه به عنوان کشورهای صادرکننده گاز همکاری‌های فراوانی در حوزه سوآپ انرژی انجام داده‌اند و در سفر به روسیه هم تفاهم‌های تازه‌ای برای ایجاد تأسیسات و بهره‌برداری از میدان‌های گازی مشترک ایجاد میشود.
وی با اشاره به جایگاه شرکت گاز پروم روسیه در صنایع نفت و گاز در دنیا از سرمایه‌گذاری مشترک برای تولید ال‌ان‌جی (گاز طبیعی مایع) و فناوری‌های مرتبط با تأسیسات گازی خبر داد و تصریح کرد: خوشبختانه با این شرکت و شرکت‌های دیگر مذاکرات خوبی انجام شده که سقف تفاهمنامه‌های آن تا ۴۰ میلیارد دلار می‌رسد و این شرکتها در میدان‌های نفت و گاز کشورمان سرمایه‌گذاری می‌کنند و هزینه‌های آن را پس از بهره‌برداری از بخش تولید برداشت خواهند کرد. وزیر نفت همکاری دو کشور ایران و روسیه در میدان‌های پارس شمالی، کیش و فشارافزایی میدان پارس جنوبی را موضوعی مهم برشمرد و اظهار کرد: در زمینه صادرات گاز به پاکستان و عمان نیز تفاهمنامه‌هایی امضا کرده‌ایم و احداث خط لوله صادرات به این دو کشور همسایه به صورت مشترک میان ایران و روسیه انجام خواهد شد.
اوجی با اشاره به سوآپ فرآورده‌های نفتی مانند بنزین در دریای خزر و نیز تهاتر اقلام غیرنفتی با نفت گفت: دو کشور قادر هستند تا ۱۰ میلیون تن سوآپ فرآورده‌های نفتی و غیرنفتی داشته باشند که خوشبختانه تأسیسات زیربنایی آن وجود دارد.
سیداحسان خاندوزی؛ وزیر اقتصاد و دارایی نیزدر حاشیه دومین همایش اقتصادی دریای خزر، ضمن اشاره به ظرفیت‌های معطل‌مانده بزرگی که در حوزه تعاملات اقتصادی میان کشورهای حاشیه دریای خزر وجود دارد از رشد ۳۰ درصدی تجارت بین کشورها در یک سال اخیر به عنوان نشانه‌ای برای اراده سیاسی کشورهای عضو برای توسعه همکاری‌ها نام برد. وی با ارائه پنج محور برای همکاری میان اعضا اظهار کرد: تکمیل سریع کریدورهای شمال - جنوب، کشورهای دریای خزر را به دریای عمان و اقیانوس هند متصل می‌سازد. وزیر امور اقتصاد و دارایی بر آمادگی ایران برای همکاری با سایر کشورها در خط آهن اینچه‌برون، خط آهن آستارا و همچنین گسترش ظرفیت‌های کشتیرانی در دریای خزر تأکید کرد.
معاون اول رئیس جمهور همچنین در حاشیه دومین اجلاس اقتصادی کشورهای حاشیه خزر، در دیدار با «علی اسدف» نخست وزیر آذربایجان با اشاره به دستور رئیس جمهور کشورمان درخصوص توسعه همکاری‌های حوزه حمل و نقل با کشور آذربایجان، تصریح کرد: ظرفیت‌های گسترده‌ای برای توسعه همکاری‌های دو کشور در بخش حمل و نقل وجود دارد و تهران مصمم به تقویت همکاری‌های خود با باکو است. مخبر توسعه تجارت ترجیحی برای افزایش حجم مبادلات را از راهبردهای جمهوری اسلامی ایران معرفی کرد و گفت: در حال حاضر سطح مبادلات تجاری ایران و آذربایجان متناسب با ظرفیت‌های موجود در دو کشور نیست.
وی افزود: اشتراکات فرهنگی و دینی ایران و آذربایجان میتواند بسترساز تسریع در توسعه مناسبات فیمابین باشد و به تحقق اهداف و نتایج مورد نظر دو کشور در همکاری‌های تجاری کمک کند.
مخبر با بیان اینکه جمهوری اسلامی، کشور آذربایجان را برادر خود میداند و آماده است همکاری‌های فیمابین را در همه زمینه‌ها گسترش دهد، افزود: مرزهای کشورهای همسایه برای ایران خط قرمز است و تهدید این مرزها پذیرفته نیست.
«علی اسدف»، نخست وزیر آذربایجان نیز در این دیدار با اشاره به روابط صمیمانه و دوستانه میان رؤسای جمهور دو کشور گفت: این روابط صمیمانه میتواند مقوم مناسبات دو کشور و تسریع کننده برنامه‌ها برای گسترش روابط باشد. وی با اشاره به برگزاری جشن ۳۰ سالگی روابط دیپلماتیک تهران- باکو در آذربایجان خاطرنشان کرد: مرز ایران و آذربایجان به مرز برادری تبدیل شده و رئیس جمهور آذربایجان حمایت تهران از مرزهای این کشور را ارزشمند توصیف کرده است.
نخست وزیر آذربایجان همچنین از حمایت ایران برای انتقال گاز ترکمنستان به آذربایجان از طریق ایران قدردانی و بر لزوم پیگیری جدی تر روند همکاری‌های فیمابین از سوی کمیسیون مشترک همکاری‌های دو کشور تأکید کرد.
معاون اول رئیس جمهور روز پنجشنبه با نخست وزیر قزاقستان نیز دیداری داشت. مخبر در دیدار نخست‌وزیر قزاقستان با بیان اینکه ظرفیت‌های همکاری دو کشور بسیار فراتر از سطح روابط کنونی است، گفت: با ظرفیت‌های موجود، سطح مبادلات تجاری تهران و آستانه میتواند به سرعت به ۳ میلیارد دلار برسد.
معاون اول رئیس جمهور در دیدار «علی خان اسماعیل‌اف»، نخست‌وزیر قزاقستان اظهار داشت: در سفر رئیس‌جمهور قزاقستان به ایران،۱۰ سند در بخش دولتی و ۱۱ سند در بخش خصوصی دو کشور به امضا رسید که نقطه عطفی در روابط دو کشور است. معاون اول رئیس جمهور از آمادگی ایران برای اعزام شرکت‌های فعال در حوزه معدن به قزاقستان خبر داد و گفت: تهران آماده همکاری با آستانه در حوزه‌های بندر، سدسازی، ساخت نیروگاه برق‌آبی، دانش‌بنیان و ارائه خدمات فنی و مهندسی است. مخبر بر استفاده از پول ملی دو کشور در مبادلات تجاری، تأکید و تصریح کرد: باید با حسن نیت و اراده جدی در مسیر اراده و خواست رؤسای جمهور در توسعه روابط ایران و قزاقستان گام برداریم.
علی خان اسماعیل‌اف نیز در این دیدار با استقبال از پیشنهاد معاون اول رئیس جمهوری اسلامی ایران، گفت: بستر‌های لازم و ظرفیت‌های دو کشور، مهیای ارتقای سطح تبادلات تجاری ایران و قزاقستان و رسیدن آن به ۳ میلیارد دلار در سال است. نخست‌وزیر قزاقستان بر اهمیت ارتقای سطح همکاری‌های تهران ـ آستانه در بخش‌های سوآپ نفت، صنعت، کشاورزی و علمی و فرهنگی، تأکید کرد.
اسماعیل‌اف، همچنین به موضوع امنیت غذایی و همکاری‌های دو کشور در این زمینه نیز اشاره و تصریح کرد: منشور سند امنیت غذایی تهیه شده است و بسیاری از کشورها آن را تأیید کرده‌اند که میتواند در تأمین امنیت غذایی منطقه، اثرگذار باشد.
قرارداد سوآپ یا قرارداد معاوضه ای چیست؟
قراردادهای سوآپ یکی از پرکاربردترین ابزارهای در قراردادهای تجاری محسوب می شود که بر اساس معاوضه دو جریان آتی ثابت و یا متغیر عمل می کنند.
قرارداد سوآپ یا قرارداد معاوضه ای
قرارداد سوآپ یا قرارداد معاوضه ای چیست؟
در معامله سوآپ دو طرف مجموعه از جریان سوآپ مالی چیست؟ های نقدی با نوع پرداخت متفاوت در آینده را با هم معامله می کنند.
در این نوع قرارداد معامله یک طرف جریان نقدی را بر اساس یک متغیر تصادفی مانند نرخ ارز و طرف دیگر بر اساس یک عامل ثابت مبادله می کند. البته ممکن است در مواقعی هر دو طرف بر حسب نرخ متغیر معامله کنند.
در زمان توافق طرفین در اکثر قراردادهای سوآپ پولی جابه جا نمی شود و در واقع می توان گفت این معامله ها در ابتدا ارزشی ندارند ولی تاریخ هایی برای جریان های نقدی تعیین می شود. به این تاریخ های تعیین شده تاریخ تسویه یا تاریخ پرداخت گفته می شود و به زمان بین آن ها دوره تسویه می گویند.
تاریخ خاتمه قرارداد سوآپ نیز کاملا مشخص است. در این تاریخ آخرین پرداخت توسط دو طرف انجام میشود. تاریخ خاتمه مانند تاریخ سررسید در بازار مشتقه است.
اگر پرداخت‌هایی که در تاریخ‌های سررسید انجام میشود، بر اساس یک ارز یکسان باشد، منطقی است که خالص مبالغ پرداختی رد و بدل شود. در زمان تسویه کمتر پیش می‌آید که دو طرف اقدام به تحویل فیزیکی دارایی پایه کنند. معمولا تسویه به صورت نقدی انجام میشود.
قرارداد سوآپ در بازار فرابورس و بر حسب نیازهای طرفین انجام میشود.
چون اکثرا پولی در ابتدای کار رد و بدل نمی‌شود، ریسک نکول همواره با این معاملات همراه است. در واقع چون نمی توانیم از معتبر بودن توافق بین دو طرف مطمئن باشیم این معاملات ریسک اعتباری دارند.
قرارداد سوآپ را چون شامل مجموعه ای از پرداخت ها است می توان حالت کلی تری از پیمان آتی دانست.
اجزای تشکیل‌دهنده قرارداد سوآپ
1. دارایی پایه
موضوع قرارداد است و هدف از قراداد، انتقال ریسک اعتباری در معرض آن است. به‌طور معمول، دارایی پایه یکی از اقلام زیر است:
2. فروشنده سوآپ (Swap Seller)
طرف قراردادی که نرخ شناوری را دریافت و بازده کل را به طرف دیگر قرارداد پرداخت می‌کند. به فروشنده سوآپ، خریدار حمایت نیز گفته میشود.
3. خریدار سوآپ (Swap Buyer)
طرف قراردادی که با پرداخت نرخ شناور و دریافت بازده کل موافقت می‌کند، به خریدار سوآپ فروشنده حمایت یا سرمایه‌گذار نیز گفته می شود.
4. شخص مرجع یا تعهد مرجع
شخص مرجع همان کسی است که ابزار بدهی را صادر می کند و این شخص می تواند دولت، شرکت و یا صادرکننده وام باشد.
5. صرف سوآپ (Swap Premium)
پرداخت‌هایی که به‌وسیله خریدار حمایت صورت می‌گیرد، “پایه صرف” نام دارد و پرداخت‌های احتمالی که ممکن است فروشنده حمایت به پرداخت آن ها مجبور شود به “پایه حمایت” موسوم است.
خریدار و فروشنده در تاریخ معامله بر روی این صرف به توافق می‌رسند و صرف تا پایان مدت قرارداد ثابت می‌ماند.
انواع قرارداد سوآپ یا قرارداد معاوضه ای
قراردادهای سوآپ، انواع فراوانی دارد. از بین انواع قراردادهای سوآپ، قراردادهای سوآپ ارز و سوآپ نرخ بهره، مهم‌ترین و پرکاربردترین‌ها است.
قرارداد سوآپ یا قرارداد معاوضه ای چیست
دارایی پایه سوآپ می تواند یکی از موارد زیر باشد:
سوآپ نرخ بهره:
در سوآپ نرخ بهره (interest rate swap) مبالغ نرخ بهره بر حسب ارزهای مشابه توسط طرفین قرارداد، تعویض می شود.
در این نوع از قراردادهای سوآپ مبلغ اسمی برای دو طرف قرارداد یکسان و تسویه آن به صورت خالص انجام می شود.
در این نوع دو حالت ممکن است، حالت اول این است که دو طرف قرارداد مبلغ بهره را بر اساس بهره متغیر پرداخت کنند.
حالت دوم این است که یکی از طرفین قرارداد طبق بهره ثابت و طرف دیگر بر خلاف آن بر اساس نرخ بهره متغیر نسبت به پرداخت اقدام کند.
سوآپ سهام:
در سوآپ سهام (equity swaps) دو طرف قرارداد مبالغی را که بر حسب بازده سهام یا شاخص سهام مشخص شده اند، تعویض می کنند.
این نوع سوآپ به شکلی طراحی شده است که علاوه بر بازده حاصل از سود نقدی، بازده ناشی از منفعت سرمایه ای (capital gain) را هم شامل می شود.
سوآپ ارزی:
در سوآپ ارزی (currency swaps) دو طرف قرارداد مبالغ بهره را به نسبت ارزهای مختلف مورد تعویض قرار می دهند.
این روش باعث مقاوم شدن معامله گران در مقابل نوسان های نرخ ارز می شود.
سوآپ ارز ثابت – ثابت:
از سال ۱۹۹۰ م، معمول ترین شکل سوآپ، سوآپ ارز ثابت- ثابت (fixed-for-fixed) است که به صورت سوآپ Plain Vanilla (رایج ترین نوع سوآپ) شناخته شده است.
بر اساس این نوع سوآپ، گردش نقدینگی سوآپ طبق گردش نقدینگی آتی ارزها متفاوت است.
سوآپ ارزی ثابت – شناور:
سوآپ ارزی ثابت – شناور (fixed-for-flow) نوعی از سوآپ است که تحت این قرارداد، یکی از جریان های پرداخت در نرخ ثابت یک ارز قرار می گیرد، در حالی که جریان پرداخت دیگر، بر اساس نرخ شناور ارز دیگر قرار می گیرد.
سوآپ نرخ بازده کل:
سوآپ نرخ بازده کل، سوآپی است که در آن، دو طرف معامله، یک دارایی را به صورت دارایی پایه یا معیار انتخاب می کنند و توافق می کنند که یکی از آنها بهره متعلقه به آن دارایی پایه و هر نوع افزایش یا کاهش ارزش آن دارایی سوآپ مالی چیست؟ را صاحب شود.
در برابر طرف مقابل معامله وجوه ثابت یا شناوری را از طرف مقابل دریافت می کند که به طور معمول هیچ گونه ارتباطی با دریافتی های طرف اول نخواهد داشت.
سوآپ بازده کل باعث کاهش ریسک اعتباری دارایی پایه از راه انتقال بازده کل به خریداران سوآپ می شود.
یکی دیگر از کارکردهای این نوع قرارداد این است که باعث کاهش ریسک بازار دارایی پایه فروشنده سوآپ از طریق جبران زیان کاهش ارزش دارایی پایه به وسیله خریدار سوآپ می شود.
سوآپ نکول اعتباری:
موسسات مالی زمانی که در معرض ریسک عدم بازپرداخت قسط وام های مشتریان خود قرار می گیرند برای نگهداری از دارایی های خود و کاهش ریسک عدم باز پرداخت قسط های وام توسط مشتریان از سوآپ نکول سوآپ مالی چیست؟ اعتباری استفاده می کنند.
بر این اساس، موسسات مذکور طی قراردادی در جایگاه خریدار سوآپ قرار می گیرند و با فروشنده سوآپ که معمولا یک موسسه بیمه ای است توافق می کنند تا در سررسیدهای معینی، مبلغ مشخصی را به فروشنده پرداخت کنند.
بعد فروشنده نیز تعهد می کند که در صورت عدم باز پرداخت اقساط مشتریان به موسسه مالی، در راستای اجرای قرارداد نکول اعتباری در سقف تعهدی که به موجب این قرارداد پذیرفته، معادل آن چه که مشتری موسسه نپرداخته است، جبران کند.
این نوع قرارداد مانند بیمه ای عمل می کند که در طی آن صاحبان دارایی ها آنها را در ازای مبلغی به صورت دوره ای بیمه می کنند.
تفاوت بین سوآپ نکول اعتباری و سوآپ نرخ بازده کل:
سوآپ نکول اعتباری از دارایی در برابر بروز یک اتفاق خاص محافظت می کند، در حالی که سوآپ نرخ بازده کل از دارایی در برابر کاهش ارزش احتمالی آن در آینده محافظت می کند.
سوآپ (Swap) در معاملات فارکس چیست؟
در دنیای معاملات با اصطلاح سوآپ، بسیار برخورد می کنیم که گاهی اوقات این اصطلاح موجب سر در گمی برخی تریدرها می شود. یکی از دلایل این است که سوآپ در دو موضوع کاملا متفاوت استفاده می شود. سوآپ نوعی از معامله است که زیر مجموعه ابزار مشتقه قرار می گیرد. همچنین از این کلمه در معاملات فارکس بعنوان بهره شبانه ای که ممکن است دریافت یا پرداخت شود استفاده می گردد.
در این پست به هر دو معنی سوآپ می پردازیم و به تفاوت آنها پی سوآپ مالی چیست؟ می بریم. سپس اندکی بیشتر وارد جزئیات سوآپ با مفهوم بهره شبانه در معاملات فارکس می شویم.
سوآپ بعنوان یک ابزار معاملاتی
سوآپ چیست و چگونه عمل می کند؟
سوآپ نوعی از معاملات ابزار مشتقه است که طی آن، دو طرف توافق می کنند تا وجه نقد، بدهی یا تغییرات قیمت دو دارایی مختلف را با هم معاوضه کنند.
یک مثال ساده می تواند معاموضه جریانهای نقد دو نرخ بهره مانند بهره اوراق قرضه باشد. برای مثال یک طرف، بهره ثابت و طرف دیگر، بهره متغیر دریافت می کند. اگر شخصی که بهره ثابت دریافت می کند(دارنده اوراق قرضه با بهره ثابت) پیش بینی کند که نرخ بهره در آینده افزایشی می باشد تمایل به دریافت نرخ بهره متغیر خواهد داشت. همچنین اگر دارنده اوراق قرضه با نرخ بهره متغیر می خواهد نسبت به دریافتی های خود اطمینان بیشتری داشته باشد تمایل به تعویض جریانهای نقدی خود با دارنده اوراق قرضه با نرخ ثابت خواهد داشت.
قرارداد سوآپ به موسساتی مانند صندوق های بازنشستگی، موسسات بیمه و بانکها این امکان را فراهم می کند تا بتوانند بدهی و ریسک خود را مدیریت کنند. همچنین هج فاند ها و معامله گران دیگر می توانند از نرخ های بهره، ارزها و دیگر متغیرهای اقتصادی نوسان گیری کنند. این معاملات معمولا در بازارهای فرابورسی(OTC) انجام می گیرد و در بورس های سازمان یافته لیست نمی شود. این بدان معنی است که شرایط هر قرارداد سوآپ توسط دو طرف معامله مشخص می شود.
انواع قراردادهای سوآپ (معاوضه)
- سوآپ نرخ بهره، جهت معاوضه جریان های نقدی نرخ بهره دریافتی یا پرداختی انجام می پذیرد. در سوآپ نرخ بهره معمولا یکی از نرخ ها ثابت و دیگری متغیر هستند. سوآپ نرخ بهره، ابزاری است که ناشر اوراق بدهی با نرخ شناور می تواند بهره های پرداختی خود را به بهره ثابت تبدیل کند و همچنین صندوق ها می توانند بر روی تغییرات نرخ بهره، معامله و نوسان گیری کنند.
- سوآپ ارز به دو طرف معامله این امکان را فراهم می کند تا اصل و بهره یک اوراق بدهی را با هم معاوضه کنند. بدین ترتیب، طرف های معامله می توانند ریسک خود را مدیریت کنند و یا بر روی تغییرات نرخ بهره و ارز، سفته بازی کنند. این نوع معاملات توسط بانکهای مرکزی به منظور تثبیت ارزها و توسط شرکتها به منظور ریسک تغییرات نرخ ارز مورد استفاده قرار می گیرد.
- سوآپ کالا جهت معاوضه قیمت نقدی یک کالا با یک قیمت ثابت برای یک دوره معین انجام می شود. این ابزار به تولید کنندگان و کارخانه ها این امکان را فراهم می آورد تا درآمد و هزینه های خود را مدیریت کنند.
- سوآپ درآمد کل، بسیار شبیه به معاملات CFD است. اما این نوع معاملات صرفا توسط موسسات حقوقی و بزرگ صورت می پذیرد. بدین ترتیب، دو طرف معامله توافق می کنند تا تغییرات قیمت، سود نقدی و بهره یک دارایی یا مجموع دارایی های مشخص را با یک نرخ ثابت معاوضه کنند.
- سوآپ نکول اعتبار، مشابه بیمه نامه است که دارنده یک ورقه بدهی مانند اوراق قرضه را در برابر نکول ناشر محافظت می کند. در صورتی که به دلیل ورشکستگی یا هر دلیل دیگر، ناشر قادر به پرداخت نباشد طرف فروشنده، اصل و بهره پرداخت نشده ناشر را به طرف خریدار می پردازد.
سوآپ(Swap) و رول اور(rollover) در معاملات فارکس و CFD
در بازار CFD و فارکس، انواع ارزها با نرخ بهره های مختلف وجود دارند. بهره بصورت روزانه دریافت یا پرداخت می شود. بنابراین، هر زمان که شما در بازار فارکس، یک پوزیشن باز در طول شب داشته باشید یا بهره دریافت خواهید کرد و یا بهره پرداخت خواهید کرد.
این بدان معنی است که هر پوزیشن باز شبانه، درگیر نوعی از سوآپ ارز یا سوآپ نرخ بهره است.
سوآپ در بازار فارکس زمانی اجرا می شود که یک پوزیشن معاملاتی از یک روز به روز بعدی منتقل می شود. زمان رول اور معمولا ساعت 5:00 بعد از ظهر می باشد ولی می تواند از بروکری به بروکر دیگر متفاوت باشد. در زمان رول اور، تراکنش های سوآپ بر روی همه پوزیشن های باز یک بروکر اجرا می شود.
سوآپ CFD
زمانیکه شما در یک بازار سی اف دی، سهام، شاخص، ارز دیجیتال یا کالا خرید می کنید شما با مارجین معامله می کنید و درصد بالایی از سرمایه مورد نیاز را از فروشنده سی اف دی قرض می گیرید. معمولا اگر در همان روز خرید، اقدام به فروش کنید هزینه بهره ای برای معامله شما وجود نخواهد داشت. اما اگر پوزیشن را در طول شب نیز نگه دارید شما بایستی هزینه بهره آن را پرداخت کنید. این نرخ، نرخ سوآپ خرید است که از حساب معاملاتی شما کسر می گردد.
اگر یک پوزیشن فروش سی اف دی را در طول شب نگه دارید شما بطور قابل توجهی به بروکر خود اعتبار داده اید. زمانیکه بروکر دارایی پایه را می فروشد وجه نقد دریافت می کند و این وجه نقد تا زمانیکه پوزیشن باز باشد مشمول دریافت بهره است. با این حال شما باید کارمزدی بابت قرض گرفتن دارایی پایه پرداخت کنید. بهره دریافتی شما در مقابل کارمزد پرداختی شما قرار می گیرد و ممکن است خالص این نرخ، مثبت یا منفی شود. این نرخ، نرخ سوآپ فروش است.
در معاملات سی اف دی مانند سی اف دی کالا و سهام، معمولا نرخ بهره بر اساس ارز حساب معاملاتی شما محاسبه می شود. با این حال، در تراکنش های پیچیده تر ممکن است نرخ بهره بر اساس ارزی باشد که دارایی پایه در آن کشور مورد معامله قرار می گیرد. ممکن است این فرآیندها پیچیده باشد اما معمولا بروکرها، نرخ های سوآپ خرید و سوآپ فروش هر دارایی را بطور جدا گانه در وبسایت یا پلتفرم معاملاتی خود قرار می دهند. برای نمونه می توانید نرخ های سوآپ بروکر آلپاری را در این صفحه مشاهده کنید.
مثال
سی اف دی سهام اپل دارای نرخ سوآپ خرید %0.0302 – و نرخ سوآپ فروش %0.0254 – می باشد. این یعنی هر روز که یک پوزیشن خرید را باز نگه می دارید، به میزان %0.0302 ارزش معامله در زمان خرید از حساب معاملاتی شما کسر می شود.
فرض کنید 10 سهم از سهام اپل را به قیمت هر سهم 201.50 دلار به ازاء هر سهم بصورت سی اف دی خریداری کرده اید. در اینجا ارزش اسمی پوزیشن خرید 2015 دلار می باشد. بنابراین برای هر روز که شما موقعیت را باز نگه می دارید حساب شما به اندازه 0.61$ =0.0302% * 2015 بدهکار خواهد شد.
اگر شما یک پوزیشن فروش به اندازه 10 سهم اپل را باز کنید حساب شما به اندازه 0.51$ =0.0254% * 2015 بدهکار می شود.
سوآپ فارکس
سوآپ فارکس نیز همانند سوآپ سی اف دی می باشد. زمانیکه یک پوزیشن خرید در یک جفت ارز باز می کنید در واقع ارز اول را خرید و ارز دوم را می فروشید. این یعنی شما ارز دوم را قرض گرفته و با آن ارز اول را خریداری و سپرده می کنید. پس بهره ارز اول را دریافت و بهره ارز دوم را پرداخت می کنید.
از آنجاییکه اغلب کشورها دارای نرخ بهره های بسیار پایین هستند خالص نرخ های بهره، منفی می باشد. با این حال، اگر ارزهایی با نرخ بهره های بالا خریداری کنید ممکن است خالص بهره شما مثبت باشد.
مثال 1
نرخ سوآپ خرید جفت ارز یورو دلار %0.0038 – و نرخ سوآپ فروش آن %0.0018 – می باشد.
اگر بر روی جفت ارز یورو دلار، یک پوزیشن خرید باز کنید شما دلار را قرض کرده اید و با آن یورو خریداری کرده اید. این یعنی سوآپ مالی چیست؟ شما از بابت یورو بهره دریافت و به اندازه دلار بهره پرداخت خواهید کرد.
همچنین اگر یک پوزیشن فروش روی یورو دلار باز کنید یورو را فروخته و دلار خریداری کرده اید. بنابراین، بهره دلار را دریافت و بهره یورو را پرداخت می کنید.
مثال 2
نرخ سوآپ خرید دلار آمریکا به پزو مکزیک %0.0184 – و نرخ سوآپ فروش آن %0.0123 می باشد. این دو ارز دارای اختلاف نرخ بهره قابل توجهی هستند. بنابراین شما اگر پزو را خریداری کنید اختلاف بین این دو بهره را دریافت خواهید کرد. جهت نگهداری پزو شما بایستی بر روی جفت ارز دلار پزو، پوزیشن فروش باز کنید. بدین صورت، بهره دلار را پرداخت و بهره پزو را دریافت خواهید کرد.
استراتژی های معاملاتی سوآپ
استراتژی اول: معامله حمل
در این استراتژی، ارز با نرخ بهره بالا خریداری و ارز با نرخ بهره پایین فروخته می شود. این کار زمانی انجام می شود که قیمت ارز با نرخ بهره بالاتر، در حال رشد باشد و این پوزیشن تا زمانیکه روند صعودی ادامه دارد نگهداری می شود.
مثال
ایجاد یک موقعیت فروش بر روی جفت ارز یورو به پزو مکزیک که نرخ سوآپ فروش آن 0.0131% می باشد و نگهداری این موقعیت تا زمانیکه پزو ارزش خود را از دست نداده است.
مزایا این استراتژی
- در زمانیکه اختلاف نرخ ها بالا می باشد و تقاضا برای ارزهای بازار نوظهور افزایش می یابد، این یک استراتژی بسیار کارا است.
- اگر نرخ بهره کمتر، کاهش یابد بازدهی پوزیشن افزایش می یابد.
معایب این استراتژی
- اگر قیمت ارز با بهره بیشتر کاهش یابد، کل سود معامله بسرعت از بین خواهد رفت.
- زمان زیادی لازم است تا این استراتژی به بازدهی قابل قبولی دست یابد.
استراتژی دوم: سوآپ سه گانه
نرخ سوآپ بصورت روزانه بدهکار یا بستانکار می شود. اما در پایان هفته ها، این نرخ برای سه روز تجمیع شده و همه آنها در یک روز هفته اعمال می شود. این بدان معنی است که نگهداری یک پوزیشن در زمان رول اور آن روز خاص می تواند بهره را سه برابر کند.
مثال
پوزیشن فروش بر روی جفت ارز یورو به پزو مکزیک با نرخ سواپ فروش 0.0131% که در روز چهارشنبه ایجاد و در صبح پنج شنبه بسته می شود. این حساب شما سوآپ مالی چیست؟ را به اندازه 0.0393% بستانکار می کند.
مزایا این استراتژی
- این یک روش کارا جهت بدست آوردن سود کم در یک معامله شبانه می باشد. بهترین حالت زمانی است که این رویکرد به همراه یک استراتژی دیگر استفاده شود.
معایب این استراتژی
- اگر نرخ جفت ارز بر علیه شما حرکت کند سود معامله می تواند به سرعت از بین برود.
حسابهای بدون سوآپ یا سوآپ فری
یک حساب سوآپ فری، حسابی است که در زمان رول اور پوزیشن به روز دیگر، بدهکار یا بستانکار نمی شود. این حسابها اساسا برای تریدرهای مسلمان ایجاد شده است. با این حال، این حساب ها ممکن است توسط هر تریدری مورد استفاده قرار گیرد.
بروکرها این کاهش سود را معمولا از طریق انواع دیگر کارمزدها جبران می کنند.
مزایا
- بدون اینکه نگران نرخ های بهره باشید تمرکز کامل شما بر روی تغییرات قیمت است.
- زمانیکه نرخ سوآپ معامله شما منفی است، بهره ای پرداخت نخواهید کرد.
معایب
- زمانیکه نرخ سوآپ معامله شما مثبت است بهره ای دریافت نخواهید کرد.
- ممکن است شما در نهایت با کارمزدهای پنهان این نوع حسابها، هزینه بیشتری نسبت به حسابهای معمولی پرداخت کنید.
اگر این مطلب براتون مفید بود امتیاز بدین!
برای امتیاز روی ستاره ها کلیک کنید
امتیاز 4.4 / 5. تعداد آرا 7
شما اولین نفری هستید که به این پست امتیاز میدین!
تفاوت سفارش متوقف (Stop Order) و سفارش محدود متوقف (Stop Limit Order) چیست؟
نسبت ترینر و نحوه محاسبه آن
ساسان پرهون
کارشناسی حسابداری- دارای گواهینامه های حرفه ای سازمان بورس- پنج سال سابقه فعالیت در کارگزاری بورس با سمت معامله گر کالا و اوراق بهادار
ایجاد صندوق تأمین مالی مشترک برای پروژه های اولویت دار در دریای خزر
وزیر امور اقتصاد و دارایی گفت: ظرفیت سوآپ نفت و گاز میان کشور های حاشیه دریای خزر با توجه به شرایط ژئوپلیتیک جدید جهان قابل افزایش است.
وزیر امور اقتصاد و دارایی گفت: ظرفیت سوآپ نفت و گاز میان کشور های حاشیه دریای خزر با توجه به شرایط ژئوپلیتیک جدید جهان قابل افزایش است.
به گزارش تین نیوز، سید احسان خاندوزی در حاشیه دومین همایش اقتصادی دریای خزر، ضمن اشاره به ظرفیت های معطل مانده بزرگی که در حوزه تعاملات اقتصادی میان کشورهای حاشیه دریای خزر وجود دارد از رشد ۳۰ درصدی تجارت بین کشورها در یکسال اخیر به عنوان نشانه ای برای اراده سیاسی کشورهای عضو برای توسعه همکاری ها نام برد.
وی با ارائه پنج محور برای همکاری میان اعضا اظهار کرد: تکمیل سریع کریدورهای شمال - جنوب ، کشورهای دریای خزر را به دریای عمان و اقیانوس هند متصل می سازد.
وزیر امور اقتصاد و دارایی بر آمادگی ایران برای همکاری با سایر کشورها در خط آهن اینچه برون ، خط آهن آستارا و همچنین گسترش ظرفیت های کشتیرانی در دریای خزر تأکید کرد.
خاندوزی افزایش ظرفیت سوآپ نفت و گاز با توجه به شرایط ژئوپلیتیک جدید در جهان و تسریع در مسیر سبز گمرکی و انتقال اسناد حمل و ترانزیت به صورت برخط (آنلاین) میان کشورهای حاشیه دریای خزر را به عنوان محورهای دیگر همکاری برشمرد.
وی از محقق ساختن کامل نظام تسویه با پول های ملی و متصل کردن شبکه پیام رسانی و کارت های بانکی بین کشورهای عضو به ویژه اتصال شتاب با شبکه میر در روسیه را به عنوان محور دیگر همکاری دانست و گفت: با وجود پیشنهاد طرف ایرانی، اقدام های عملی جدی از سوی بانک مرکزی روسیه برای اتصال شبکه شتاب و شبکه میر صورت نپذیرفته است.
وزیر اقتصاد اظهار کرد: ایجاد صندوق تأمین مالی مشترک برای پروژه های اولویت دار در دریای خزر از جمله پروژه های حوزه حمل ونقل به عنوان محور دیگر همکاری خواهد بود.
در حاشیه این نشست قرارداد برقی شدن راه آهن اینچه برون به گرمسار از محل فاینانس روسیه، از سوی معاون وزیر اقتصاد جمهوری اسلامی ایران تأیید شد.
همچنین در پایان دومین همایش اقتصادی دریای خزر با حضور معاون اول رئیس جمهوری ایران و نخست وزیران چهار کشور ساحلی، مقرر شد نقشه همکاری اقتصادی از سوی وزیران اقتصاد پنج کشور عضو به سرعت تهیه و ارائه شود.
سوآپ ارزی چیست؟
قرارداد سوآپ نوعی قرارداد برای معاوضه جریان نقدی در آینده است که در آن تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانات نقدی که باید پرداخت شوند، مشخص است.
به گزارش ایران اکونومیست، سوآپ (Swap) در معاملات که به آن سوآپ مالی می‌گویند در واقع قراردادی مشتقه است که بین دو طرف برای مبادله دو ابزار مالی صورت می گیرد. این روش معامله بین دو طرف برای معامله و مبادله هر نوع جنس یا اوراق بهاداری می تواند تعریف شود. یکی از انواع سوآپ ها که اخیرا نیز بواسطه توافق بین ایران و ترکیه بر سر سوآپ ارز و لیر مورد توجه قرار گرفته است، سوآپ ارز (Currency Swap Contracts) است که در زیر توضیح داده میشود.
قرارداد سوآپ نوعی قرارداد برای معاوضه جریان نقدی در آینده است. یک قرارداد سوآپ، تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانات نقدی که باید پرداخت شوند را مشخص می کند. این جریانات نقدی در واقع ارزش آتی است که آنچه معامله می شود دارد. درخصوص سوآپ ارز رویه عمل بدین گونه است که دو طرف این معامله سوآپ ارز توافق می کنند که پرداخت های دوره ای در یک ارز مشخص را در یک دوره خاص(مثلا ماهانه، سالانه) داشته باشند تا بدهی طرف مقابل معامله سوآپ تمام شود. در عوض طرف دوم نیز می پذیرد که همین کار یعنی همین پرداخت ها را برای طرف اول معامله سوآپ داشته باشد.
تعبیر دیگر از سوآپ ارز این است که دو معامله نقدی و سلف ارز بطور همزمان صورت می پذیرد و در واقع هدف این است که ریسک های مربوط به معامله و نوسانات نرخ ارز دو طرف معامله مدیریت شود. یعنی به جای اینکه ارز دو کشور با یک نرخ در زمان حال بصورت نقدی معامله شود و با نرخ دیگری بصورت سلف، با در نظر گرفتن یک نرخ متوسط و پرداخت های دوره ای ارز دو طرف معامله این نوسانات نرخ ارز و ریسک های آن مدیریت شده و متعادل می شوند.
معامله سوآپ ارز سه طرف معامله دارد که با مثال زیر برای یک معامله سوآپ روش کار معامله سوآپ ارز مشخص می شود:
مشتری "الف" در تاریخ معینی با پرداخت ۲۰۰۰ یورو مبلغ ۲۲۰۰ دلار از بانک "ب" در یک معامله نقدی خریداری می‌کند. مدیران مالی بانک "ب" برای حفظ سبد دارایی‌های ارزی، باید مقدار دلار فروخته شده را برگردانند. این مقصود را بانک "ب" با انجام یک معامله سلف دلار با طرف سوم با یک نرخ معین با سررسید معین دیگری یعنی چند ماه بعد دنبال می‌کند. مجموعه این معامله طی یک سلسله محاسبات با نرخ های معین و به صورت یکجا صورت می پذیرد. در این معامله، بانک "ب" ضمن به دست آوردن سود حاصل از فروش دلار، با انجام خرید سلف، ارز خود را از ریسک تغییر ارزش دلار محافظت می کند.
دیدگاه شما