بازار هر لحظه در حال تغییر و تحول است. بنابراین شما برای داشتن یک تحلیل همه‌جانبه و دقیق از ماتریس سوات سازمان خود، باید به طور دائم استراتژی‌های خود را ارزیابی کنید و توصیه می‌شود هر سال، یک بار تحلیل ماتریس سوات خود را تجدید نمایید.
ماتریس سوات (SWOT) چیست و چگونه باید آن را به درستی انجام دهید؟
ماتریس سوات (swot) یک ابزار به شدت ساده اما در عین حال بسیار مفید است که شما را در توسعه‌ی استراتژی کسبوکارتان یاری می‌دهد. مهم نیست صاحب یک استارتاپ جدید باشید یا یک شرکت قدیمی؛ در هر حالت استفاده از تجزیه و تحلیل سوات به شدت توصیه می‌شود.
سوات (SWOT) مخفف چهار واژه‌ی قدرت (Strength)، ضعف (Weakness)، فرصت (Opportunity)، تهدید (Threat) و چارچوبی است که برای ارزیابی موقعیت رقابتی شرکت و توسعه برنامه‌ریزی استراتژیک استفاده می‌شود. تجزیه و تحلیل SWOT عوامل داخلی و خارجی و همچنین پتانسیل فعلی و آینده سازمان شما را ارزیابی می‌کند.
اصولاً از ماتریس سوات (SWOT) برای داشتن دیدگاهی داده‌محور و واقع‌گرایانه، نسبت به نقاط قوت و ضعف یک سازمان یا شرکت استفاده می‌شود. هر سازمان موظف است با دیدگاهی واقع‌گرایانه و نیز با اجتناب از باورهایی که از قبل موجود بوده و یا نقاط خاکستری، این تحلیل را به طور پیوسته و بادقت کامل، اجرا کند. البته لازم به ذکر است که شرکت‌ها باید از تحلیل سوات به عنوان یک راهنما استفاده کنند، نه یک نسخه‌ی تمام و کمال.
چگونه یک ماتریس سوات (SWOT) داشته باشید؟
همانطور که در بالا اشاره کردیم، تجزیه و تحلیل سوات تکنیکی است که در هر شرکت برای ارزیابی این موارد به کار می‌رود:
- عملکرد
- رقابت
- ریسک
- پتانسیل‌های یک کسبوکار
- پتانسیل‌های یک خط تولید یا توزیع
تکنیک تحلیل سوات با استفاده از داده‌های داخلی و خارجی، شما را به سمت و سوی استراتژی‌هایی موفقیت‌آمیزتر هدایت می‌کند و از وضعیتی با احتمال موفقیت کمتر بیرون می‌کشد. تحلیلگران، سرمایه‌گذاران یا رقبای مستقل، می‌توانند شما را در خصوص قدرت یا ضعف کسبوکارتان، دلایل و چگونگی آن راهنمایی کنند.
مروری بر ماتریس سوات (SWOT)
تحلیلگران، ماتریس سوات را به صورت یک مربع چهارخانه نمایش میدهند. هر خانه از این مربع مربوط به یکی از چهار مورد (قوت، ضعف، فرصت و تهدید) است. ظاهر این ماتریس طوری طراحی شده که در یک نگاه، دورنمایی کلی از موقعیت شرکت را در اختیار شما قرار می‌دهد. هرچند موارد مذکور در زیر عناوین مختلف، همه از یک درجه‌ی اهمیت برخوردار نیستند؛ اما همگی باید به گونه‌ای نمایش داده شوند که اطلاعات خوبی را از فرصت‌ها و تهدیدها و همچنین مزایا و معایب موجود ارائه نمایند.
چهار بخش اصلی ماتریس سوات (SWOT)
پیشتر هم اشاره کردیم که ماتریس سوات یا تحلیل سوات شامل چهار جز اصلی است.
قوت‌ها در تکنیک سوات
منظور از قوت یا نقاط قوت مواردی است که شرکت یا سازمان شما از آن نظر از رقبا پیشی می‌گیرد و متمایز عمل می‌کند. از جمله نقاط قوت هر شرکت یا سازمان میتوان به این موارد اشاره کرد:
سوالاتی که درباره نقاط قوت سازمان خود میتوانید بپرسید، عبارتند از:
- مزیت رقابتی کسبوکار ما چیست؟
- از چه منابعی برخورداریم؟
- کدام یک از محصولات ما عملکرد بهتری دارند؟
ضعف در ماتریس سوات
ضعف شرکت یا سازمان شما، عملکرد بهینه‌ی آن را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. منظور از ضعف یا نقاط ضعف، ابعادی از سازمان است که برای ورود به بازار رقابت و بقا در آن باید بهبود یابید. از جمله این نقاط ضعف میتوان موارد زیر را نام برد:
- برند ضعیف
- قروض بالا
- زنجیره‌ی تأمین ناکافی
- فقدان سرمایه
سوالاتی که درباره نقاط ضعف سازمان خود میتوانید بپرسید عبارتند از:
- کدام بخش را می‌توانیم بهبود بخشیم؟
- کدام یک از محصولات ما عملکرد خوبی ندارند؟
- در چه مواردی با کمبود منابع روبروییم؟
فرصت در تحلیل SWOT
منظور از فرصت فاکتورهای خارجی مطلوبی است که سازمان را با مزیت رقابتی روبرو می‌کند. به عنوان مثال، اگر کشوری تعرفه‌ها را کاهش دهد، یک تولیدکننده‌ی خودرو میتواند ماشین‌های خود را به بازاری جدید صادر کرده و در نتیجه فروش و سهام بازاری خود را افزایش دهد.
سوالاتی که درباره فرصت‌های سازمان خود میتوانید بپرسید عبارتند از:
- با استفاده از کدام فناوری‌ها می‌توانیم عملکرد خود را بهبود بخشیم؟
- آیا این امکان وجود دارد که بتوانیم هسته سازمان خود را توسعه دهیم؟
- به کدام بخش از بازارهای جدید می‌توانیم دسترسی داشته باشیم؟
تهدید در ماتریس SWOT
تهدید همانطور که از نامش پیداست، دارای پتانسیل کافی برای ضربه و ضرر زدن به سازمان شما است. به طور مثال، برای یک آنالیز ماتریس SWOT شرکت تولیدی غلات، خشکسالی میتواند یک تهدید محسوب شود. چرا که در دوران خشکسالی میزان محصول برداشتی کاهش می‌یابد و در نتیجه تولید کاهش چشمگیری خواهد داشت. از دیگر تهدیدات متداول میتوان به این موارد اشاره کرد:
- افزایش قیمت مواد
- افزایش رقابت
- تأمین کار پایین
سوالاتی که میتوانید درباره تهدیدهای پیرامون کسبوکارتان مطرح کنید:
- کدام یک از مقررات جدید میتواند عملکرد کسبوکار ما را تهدید کند؟
- رقبای ما از چه نظر بهتر از ما عمل می‌کنند؟
- کدام یک از ترندهای آنالیز ماتریس SWOT مصرف‌کنندگان ممکن است کسبوکار ما را تهدید کند؟
چطور از ماتریس سوات (SWOT) استفاده کنید؟
به طور کلی برای تحلیل سوات میتوان از دو بعد وارد عمل شد:
ابعاد داخلی تکنیک سوات
به طور کلی باید گفت که ضعف و قدرت‌های هر سازمان یا شرکت فاکتورهای داخلی تأثیرگذار بر استراتژی آن هستند. مواردی که داخل خود شرکت روی میدهند می‌توانند منابع اطلاعاتی خوبی برای شناسایی نقاط ضعف و قدرت در تحلیل سوات باشند. این موارد معمولاً مواردی هستند که شما روی آنها کنترل دارید. از جمله مواردی که میتوان برای فاکتورهای داخلی مثال زد، عبارتند از:
- منابع انسانی
- شرکا
- سرمایه‌ی معنوی
- منابع مالی
- دارایی‌های ملموس و ناملموس
- موقعیت مکانی سازمان
- بهینه‌سازی‌های اجرایی
ابعاد خارجی ماتریس سوات
آنچه بیرون از سازمان روی می‌دهد هم به اندازه فاکتورهای داخلی، اهمیت دارد. معمولاً فرصت‌ها و تهدیدها مواردی هستند خارج از چارچوب داخلی هر سازمان یا شرکت.
این فاکتورها عمدتاً در بستر بازارهای گسترده و کلان عمل می‌کنند و بر عملکرد سازمان شما هم تأثیر خواهند گذاشت. از جمله این فاکتورهای خارجی و تأثیرگذار بر ماتریس سوات میتوان به این موارد اشاره کرد:
- سیاست‌های مالی
- تغییرات بازاری
- دسترسی به تأمین کنندگان
- رقبا
- قیمت محصولات و مواد خام
- رفتار خرید مشتریان
چه کسی باید تحلیل سوات را انجام دهد؟
اگر می‌خواهید جدول سوات یا ماتریس SWOT قابل قبولی داشته باشید، باید در آن واحد از مدیران و بنیان‌گذاران شرکت یا سازمان خود دعوت به عمل آورید. تحلیل سوات کاری نیست که بشود به این راحتی‌ها به عهده‌ی کسی دیگر گذاشت. پس، از نظارت مدیران و رهبران غافل نشوید.
با این حال، تیم مدیریت شرکت تنها افرادی نیستند که باید به طراحی و تحلیل جدول سوات بپردازند. در واقع، شما باید تیمی از بهترین افراد شرکت را تشکیل دهید که بتوانند نماینده‌ی خوبی از سازمان شما باشند. برای تشکیل تیم تحلیل ماتریس سوات میتوانید از بخش‌های زیر کمک بگیرید:
- بخش فروش
- خدمات مشتریان
- بازاریابی
- توسعه محصول
همانطور که می‌بینید، از همه‌ی گروه‌های شرکت باید یک نماینده پشت میز تحلیل ماتریس سوات نشسته باشد.
شرکت‌های نوآور در ماتریس SWOT رویکردی پیشروانه دارند. آنها نه تنها از اعضای داخلی؛ بلکه از مشتریان و بازخورد آنها برای تحلیل جدول سوات خود استفاده می‌کنند.
شما هم اگر صاحب یک کسبوکار قدیمی یا حتی یک استارتاپ جدید هستید میتوانید از بازخورد مشتریان، دوستان و آشنایان خود بهره‌مند شوید.
بازار هر لحظه در حال تغییر و تحول است. بنابراین شما برای داشتن یک تحلیل همه‌جانبه و دقیق از ماتریس سوات سازمان خود، باید به طور دائم استراتژی‌های خود را ارزیابی کنید و توصیه می‌شود هر سال، یک بار تحلیل ماتریس سوات خود را تجدید نمایید.
همچنین اگر صاحب استارتاپی هستید، توصیه میکنیم تحلیل سوات را بخشی از فرایند برنامه‌ریزی کسبوکار خود در نظر بگیرید. با این کار میتوانید یک استراتژی برای شروع کار تهیه و مسیر راه خود را مشخص کنید.
چطور یک تحلیل سوات خوب و دقیق داشته باشید؟
برای داشتن یک ماتریس سوات خوب باید نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای مربوط به شرکت خود را شناسایی، ارزیابی و تحلیل نمایید. توصیه می‌شود در آغاز با فهرستی از سوالات مربوط به هر یک از چهار آیتم فوق شروع به کار کنید. این سوالات می‌توانند راهنمایی برای تکمیل تحلیل سوات و تهیه‌ی یک لیست متعادل باشند. معمولاً میتوان ماتریس سوات را به صورت یکی از چند شکل زیر تهیه کرد:
استفاده از جداول چهارخانه برای تهیه‌ی ماتریس سوات متداول‌ترین روش است. در این جدول، دو خانه‌ی بالایی به نقاط قوت و ضعف و دو خانه‌ی تحتانی به فرصت‌ها و تهدیدها اختصاص دارند.
پیشتر درباره اعضای تیم تحلیل سوات صحبت کردیم. برای انجام این تحلیل به زمان زیادی نیاز ندارید.
گردآوری افراد مناسب
از بخش‌های مختلف شرکت یا سازمان خود افراد مناسب را گرد هم آورده و مطمئن شوید که آنها نمایندگان خوبی برای هر دپارتمان یا تیم هستند. می‌فهمید که گروه‌های مختلف فعال در شرکت شما دارای دیدگاه‌های گوناگونی بوده و همین تفاوت نظر میتواند تأثیر قابل‌توجهی بر موفقیت تحلیل سوات شما داشته باشد.
ایده‌های خود را به دیوار بچسبانید
انجام تحلیل سوات شباهت زیادی با جلسات طوفان مغزی دارد. روش‌های صحیح و غلط زیادی برای انجام این جلسات تحلیلی وجود دارد. پیشنهاد ما این است که به هر کدام از اعضا یک دسته برگه یادداشت بدهید و از آنها بخواهید تمام ایده‌های خود را روی کاغذ بیاورند. با این کار تک تک افراد می‌توانند اظهار نظر کنند و جلسه از حالت تک صدایی بیرون خواهد آمد.
پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه، جلسه‌ی طوفان مغزی، همه‌ی برگه یادداشت‌ها را به دیوار بچسبانید و اگر کسی ایده‌ی جدیدی داشت اجازه بدهید یادداشت خود را به دیوار یادداشت‌ها اضافه کند.
ایده‌ها را دسته‌بندی نمایید
پس از سازماندهی ایده‌ها، نوبت به دسته‌بندی آنها می‌رسد. میتوانید از سیستم رأی‌گیری استفاده کنید. هر کسی دارای ۴ یا ۵ رأی است که میتواند هر طور که دوست دارد از آن استفاده کند. بر اساس این سیستم رأی گیری، شما با یک اولویت‌بندی روبرو خواهید بود.
البته این اولویت‌ها قابل بحث و بررسی هستند. مثلاً ممکن است یکی از حضار آخرین عضو لیست شما را اولین اولویت در نظر بگیرد. شما میتوانید برای هر چهار خانه از جدول سوات، این اولویت‌بندی را مجدداً تکرار کنید و به بررسی و تحلیل ماتریس سوات سازمان خود بپردازید.
بهترین زمان برای ماتریس سوات (SWOT)
پیش از هرگونه اقدامی در سطح سازمانی باید ماتریس سوات شرکت خود را تحلیل کنید. مهم نیست بخواهید اقدامات جدید را بررسی، سیاست‌های داخلی سازمان را اصلاح یا اینکه فرصت‌های مختلف برای تغییر و اصلاح برنامه‌های اجرایی را ارزیابی کنید، در هر حالت ماتریس سوات به کارتان خواهد آمد.
بعضی اوقات صرفاً برای این که تصویری کلی از وضعیت فعلی شرکت خود داشته باشید، میتوانید تحلیل سوات انجام دهید. بدین ترتیب خواهید دانست چه اقدامات و برنامه‌هایی را باید اجرایی سازید.
ماتریس سوات به شما نشان خواهد داد که بهترین روش‌ها برای داشتن عملکردی بهینه، کدام هستند و چه تنظیمات و تغییرات اجرایی لازم دارید.
پس از اتمام ماتریس سوات چگونه باید از آن استفاده کنید؟
وقتی فرایند تحلیل سوات شما تکمیل شد، میتوانید وارد فاز توسعه‌ی استراتژی شوید. هر چه باشد، هدف از تهیه‌ی جدول سوات و تحلیل آن ایجاد یک استراتژی مناسب برای کسبوکار است که ظرف مدت چند ماه بتواند نتیجه بخش باشد.
اولین مرحله این است که به نقاط قوت شرکت خود نگاه کنید و ببینید چطور میتوانید از این نقاط قوت به نفع پیشرفت شرکت خود استفاده و بعد به این فکر کنید که چطور میتوانید از این نقاط قوت برای مبارزه با تهدیدهای موجود در بازار بهره ببرید. میتوانید با استفاده از تحلیل سوات فهرستی از اقدامات لازمه را تهیه نمایید.
پس از تهیه‌ی این فهرست به تقویم شرکت خود نگاه کرده و شروع به هدف‌گذاری، کنید. در این مرحله باید از خود بپرسید که در هر بازه‌ی زمانی از این تقویم، قصد دارید چه هدفی را محقق سازید.
برای این کار باید فرصت‌هایی را که در مبارزه با نقاط ضعف به کمکتان می‌آیند شناسایی و تحلیل نمایید. آیا میتوانید این نقاط ضعف را کاهش داده و تهدیدهایی را که شناسایی کرده‌اید از میان بردارید؟ مجدداً باید فهرستی از اقدامات و برنامه‌های خود را تهیه کرده و اولویت‌بندی کنید.
مثال‌هایی از تحلیل SWOT
در سال ۲۰۱۵، Value Line یک تحلیل سوات از شرکت کوکاکولا ارائه داد و در آن به نقاط قوتی مثل برند معروف جهانی، شبکه توزیع گسترده و فرصت‌های موجود در بازارهای نوظهور اشاره و ضعفها و تهدیدهایی مانند نوسانات ارزهای خارجی، افزایش علاقه مردم به نوشیدنی‌های سالم و رقابت با تولیدکنندگان نوشیدنی‌های سالم را هم مطرح کرد.
با اینکه این تحلیل سوات باعث شد سوالات سختی درباره استراتژی‌های کوکاکولا مطرح شود؛ اما همچنان این شرکت را به عنوان تولیدکننده درجه یک نوشابه معرفی کرد که میتواند یک منبع قابل اعتماد برای سرمایه‌گذار‌های محافظه‌کار باشد و سود قابل توجهی به آنها بدهد.
۵ سال بعد، این تجزیه و تحلیل SWOT شرکت Value Line به اثبا رسید. زیرا کوکاکولا ششمین برند قوی جهان است (همانطور که در آن زمان بود) و سهام خود را در این مدت، بیش از ۶۰ درصد افزایش داده است.
برای داشتن تصویر بهتری از ماتریس سوات (SWOT)، مثال یک شرکت ساخت اسموتی ارگانیک را در نظر بگیرید. این شرکت برای درک بهتر نحوه رقابت در بازار اسموتی و اینکه چه چیزی باعث عملکرد بهتر آنها می‌شود، یک تجزیه و تحلیل SWOT انجام داد و مشخص شد که نقاط قوتش تامین منابع، خدمات مشتریان و ارتباط قوی با تامین‌کنندگان است. این شرکت در حین فعالیت خود چند حوزه ضعف را هم مشخص کرد که شامل تنوع کم محصولات، تجهیزات قدیمی و نرخ بالای برگشت محصولات بودند.
با بررسی چگونگی تأثیر محیط خارجی بر کسبوکار خود، فرصت‌هایی را در زمینه فناوری‌های نوظهور، بازار دست‌نخورده و بکر و تغییر فرهنگ به سمت زندگی سالم شناسایی و تهدیدهایی مانند یخ‌زدگی زمستانه محصولات زراعی، همه‌گیری جهانی و نقص در زنجیره تامین را کشف کرد. در کنار سایر تکنیک‌های برنامه‌ریزی، این شرکت از ماتریس SWOT برای تقویت نقاط قوت و فرصت‌های خارجی خود برای از بین بردن تهدیدها و تقویت حوزه‌های ضعیفش، استفاده کرد.
تحلیل SWOT یا ماتریس SWOT چیست؟
تحلیل SWOT که تحت نام هایی چون ماتریس SWOT، ماتریس اس دبلیو او تی و تحلیل سوات نیز شناخته می شود یکی از مهمترین ابزارهای تحلیل استراتژیک برای سازمان های امروزی است. امروزه عدم اطمینان ناشی از تغییرات محیطی و کسب سود بیشتر موجب شده است برنامه ریزی به صورت یک ضرورت انکارناپذیر تلقی شود. ازجمله انواع برنامه ریزی سازمانی میتوان به آنالیز ماتریس SWOT برنامه ریزی استراتژیک اشاره کرد.
برنامه ریزی استراتژیک موجب می‌شود سازمان فعالیت‌ها و خدماتش را برای رفع نیازهای در حال تغییر محیط تطبیق دهد. این برنامه‌ریزی نه تنها چارچوبی برای بهبود برنامه تدوین می‌کند، بلکه چهارچوبی برای ساختاردهی مجدد برنامه‌ها، ارتباطات سازمانی و همکاری‌ها و نیز برای ارزیابی پیشرفت سازمان در این زمینه‌ها ارائه می‌کند. یکی از روش‌های مورداستفاده در برنامه‌ریزی استراتژیک برای سازمانها، روش ماتریس SWOT یا ماتریس سوآت است.
تحلیل swot چیست؟
تحلیل SWOT برای اولین بار در سال ۱۹۵۰ توسط دو فارغ‌التحصیل مدرسه بازرگانی هاروارد به نام های جورج آلبرت اسمیت و رولاند کریستنسن مطرح شد. در آن زمان این تحلیل ضمن کسب موفقیت‌های روزافزون به‌عنوان کسب ابزار مفید مدیریتی شناخته شد؛ اما شاید بیشترین موفقیت مشهود این تحلیل زمانی به دست آمد که Jack Welch از آن برای بررسی ماتریس GE (مدل تدوین استراتژی جنرال الکتریک) و افزایش بهره‌وری سازمان خود استفاده کرد.
تحلیل SWOT قبل از ورود به هر بازار و به طور کلی هر زمانی که می‌خواهیم بازخورد فعالیت‌های بازاریابی و تبلیغات مان را افزایش دهیم بسیار ضروری است. طبق گفته‌ی بانی تیلور (Bonnie Taylor)، اصلی‌ترین هدف تحلیل SWOT کمک به سازمانها در رسیدن به آگاهی کامل از تمامی عواملی است که در تصمیم‌گیری مؤثر هستند.
تحلیل SWOT ابـزاری بـرای شـناخت تهدیدها و فرصت‌های موجود در محیط خارجی یک سیستم و بازشناسی ضعفها و قوت‌های داخلـی آن به‌منظور سنجش وضعیت و تدوین راهبرد برای هدایت و کنتـرل سیـستم مزبـور می باشد.
استراتژی های swot چیست؟
۱-نقاط قوت (Strengths)
عبارت است از شایستگی های ممتاز و حتی متمایزی که به وسیله آنها سازمان میتواند نسبت به رقبا مزیت رقابتی کسب کند .
یک سازمان باید به نقاط قوت خود هم از دید درونی و هم از دید شرایط بیرونی سازمان توجه ویژه ای داشته باشد. وقتی سازمان نقاط قوت خود را بررسی می کند، باید درباره ی ارتباط این نقاط قوت با رقیبان هم بررسی های لازم را انجام دهد.
نقاط قوت یک سازمان می تواند موارد زیر باشد:
- روابط مثبت با تامین کنندگان
- اختراعات سازمان
- داشتن منابع مالی زیاد
- منابع انسانی کارا و موثر
- تصویر مثبت ذهنی میان خریداران
- دسترسی به شبکه‌های توزیع مناسب محبوب و شناخته شده
- هزینه تمام شده پایینتر از رقبا
- انحصار در دسترسی به برخی منابع
برای شناسایی نقاط قوت یک سازمان باید به اینگونه سوالات پاسخ دهد:
- سازمان شما چه مزایایی دارد؟
- چه کارهایی را از سایرین بهتر انجام می‌دهد؟
- چه چیزهای منحصر به فردی دارد که از عهده رقبا خارج است ؟
- مردم و مشتریان نقاط قوت سازمان شما را چگونه ارزیابی می‌کنند؟
- منبع اصلی سود و درآمد شما چیست؟
- در کدام بازارها سهم بیشتری را در اختیار داریم؟
- آیا منابع انسانی کارا و موثر در اختیار داریم؟
۲-نقاط ضعف (Weaknesses)
محدودیت یا کمبود در منابع، مهارت‌ها، امکانات و توانایی‌هایی است که به صورت محسوس مانع عملکرد اثربخش سازمان شود. در واقع نقاط ضعف ، ایرادات کار و نکات منفی ای است که سازمان درگیر آن است.
نقاط ضعف یک سازمان می تواند موارد زیر باشد:
- عدم پشتیبانی و حفاظت از اختراعات
- برند ضعیف و یا تصویر ذهنی منفی نسبت به برند
- ساختارهای پرهزینه در سازمان
- عدم دسترسی به شبکه‌های توزیع مناسب
- عدم دسترسی به منابع لازم
- نیروی انسانی ضعیف و مدیریت منابع انسانی ناکارآمد
برای شناسایی نقاط ضعف یک سازمان باید به اینگونه سوالات پاسخ دهد:
- کدام بخش کار را باید بهبود دهیم؟
- کدام فعالیت ها باعث کاهش بهره وری و فروش سازمان شده است؟
- کدام فعالیت ها و واحدها باعث ضرر مالی می شوند ؟
- مشتریان نقاط ضعف ما را در چه چیزی می‌بینند و چگونه ارزیابی می کنند؟
- سازمان ما در محیط بیرونی چه تصویری دارد؟
- چه کارهایی به طور نامناسب انجام می شود؟
۳-فرصت‌ها (Opportunities)
عبارت است از یک موفقیت مطلوب عمده در محیط خارجی سازمان مانند شناخت بخشی از بازار که پیش از این فراموش شده بود. در واقع فرصت ها عناصری محیطی هستند که سازمان می تواند از آن ها به نفع خود بهره برداری کند.
تحلیل دقیق محیط خارجی می تواند باعث شناسایی فرصت های جدیدی شود که توسعه و رشد را برای سازمان دربرخواهد داشت.
فرصت های پیش روی یک سازمان می تواند موارد زیر باشد:
- نیازهای مشتری که هنوز برطرف نشده اند
- کاهش محدودیت های قانونی و تجاری
- شناخت بخشی از بازار که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
- بهبود وضعیت رقابتی
- بهبود در روابط با خریداران و فروشندگان
- ظهور فناوری های نوین
۴-تهدیدها (Threats)
یک تهدید، موقعیت نامطلوبی در محیط خارجی سازمان است که می تواند برای سازمان دردسرساز و خطرناک شود. تهدیدها زمانی به وجود می آیند که شرایط محیط خارجی، قابلیت اطمینان و سودآوری سازمان را به خطر می اندازد.
تهدیدهای پیش روی یک سازمان می تواند موارد زیر باشد:
- افزایش قدرت چانه زنی خریداران و تامین کنندگان
- تغییرات سریع و عمده تکنولوژی به گونه ای که دستیابی به این فناوری ها فراتر از توانایی انطباق سازمان باشد.
- ظهور محصولات جایگزین پر قدرت
- افزایش رقابت منجر به ظرفیت بیش از حد
- مشکلات اقتصادی مانند رکود و کاهش قدرت خریداران
- جنگ قیمت از طرف رقبا
- افزایش محدودیت‌های تجاری و قانونی
در ویدیوی زیر مثالی کاربردی از تحلیل swot برای تعیین نقاط ضعف ، نقاط قوت ، فرصت ها و تهدیدات در شرکت قهوه استارباکس را مشاهده می کنیم :
چه زمانی ازتحلیل SWOT استفاده کنیم؟
- در ابتدای طراحی کمپین های بازاریابی
- هنگام اتخاذ سیاست های کاری متفاوت در کسب و کار
- کشف موقعیت های مناسب برای اعمال تغییرات در شرکت
در سیر شکل‌گیری ماتریس تحلیل SWOT سه مرحله تکاملی گزارش شده است که عبارتند از:
- تدوین تکنیک هـایی که به سنجش نقاط قوت و ضعف درونی سیستم پرداخته اند.
- تدوین تکنیک هایی که به تحلیـل تهدیـدات و فرصت‌های محیط خارجی سیستم توجه داشته‌اند.
- تدوین تکنیک هایی که به تعامل و هماهنگ سازی تغییر داخلی و خارجی می‌پردازد.
اگرچه مجموعه متغیرهای موجود در ماتریس SWOT (قوت، ضعف، فرصت و تهدید) متغیرهای جدیـدی نیستند؛ لیکن نکته بدیع این تکنیک را باید در توانایی آن در هماهنگ نمـودن و یـافتن ارتبـاط نظام مند میـان متغیرهای مزبور دانست.
هرچند بسیاری از مؤلفین حوزه برنامه‌ریزی راهبردی به لزوم بهره گیری شرکت‌ها از قوت خود برای استفاده از فرصت‌ها اعتقاد دارند امـا نبایـد معـادلات مهـم دیگـری همچـون کاسـتن از ضعفها به‌منظور بهره جستن از فرصت‌ها مورد غفلت قرار گیرد. به‌هرحال یـک “ضـعف” در حقیقـت بـه مفهوم نبود “قوت” است و تلاش در جهت کاستن از ضعف میتواند به نوبه خـود بـه تـدوین یـک راهبـرد متمایز برای موسسه منجر شود. تکنیـک تحلیل SWOT همچنـین ابزاری برای ترغیب تصمیم گیران جهت یافتن تاکتیک‌ها و اقدامات مؤثرتر می باشد.
مراحل تحلیل SWOT
- بررسی محیط خارجی
بررسی محیط خارجی با فهرست نمودن تهدیدات خارجی (T) و فرصت‌ها (O) آغاز می‌شود. سپس ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE) را تهیه میکنیم. معمولاً در حوزه مدیریت سرفصل‌های تهدیـدات و فرصت‌ها شـامل عوامـل اقتـصادی، اجتمـاعی، سیاسـی، جمعیت شناختی، تولید و خدمات، تکنولوژی، بازار و رقابت می‌شود. باید توجه داشت که در تحلیل این عوامـل نبایـد صرفاً به بررسی محیط کنونی بسنده کرد بلکه مهم‌تر از آن آینده نگری و تحلیل محیط آینده است. - بررسی محیط داخلی
محیط داخلی سازمان برای شناخت قوت‌ها (S) و ضعفها (W) ارزیابی می‌شود. معمولاً سرفصل‌های قوت و ضعفها در حـوزه علـم مـدیریت بازرگانی شامل عوامل سازمان، عملیات، مالی، بازاریابی و غیره می‌گردد. در ادامه ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) تشکیل می‌شود. - تدوین راهبرد
روش تجزیه و تحلیل SWOT به شکل نظام یافته هر یک از عوامل قوت، ضعف، فرصت و تهدیدها را که در مرحله قبل شناسایی شده اند مورد تحلیل قرار داده و استراتژی های متناسب با موقعیت را منعکس می سازد. در مدل تحلیل SWOT پس از فهرست نمودن هر یک از عوامل قوت، ضعف، فرصت و تهدید که در مرحله قبل شناسایی شده و نوشتن آنها در سلول‌های مربوطه به خود برحسب ترتیب امتیاز وزن دار از محل تلاقی هر یک از آنها استراتژی‌های موردنظر حاصل می‌گردد؛ بنابراین همواره تحلیل SWOT منجر به چهار دسته استراتژی ST، WT، WOو SO می‌شود.
در ادامه به بررسی هر یک از این ۴ دسته استراتژی می پردازیم:
-حال به تشریح هر یک از روش swot در برنامه ریزی استراتژیک میپردازیم:
راهبرد دفاعی (راهبرد حداقل – حداقل)
هدف کلی این راهبرد که میتوان آن را راهبرد «بقاء» نیـز نامیـد، کـاهش ضعف‌های سیـستم به‌منظور کاستن و خنثی سازی تهدیدات است. در قلمرو فعالیت‌های بازرگانی بنگاهی که با تهدیدات خارجی و ضعف‌های درونی روبرو است در واقع با وضعیت وخیمی سروکار دارد. لذا بنگاه مزبـور می‌بایست بـرای بقـاء خود جنگیده و راهی برای دفاع از خود جستجو نماید. در چنین وضعیتی، صرفاً راه‌حل‌هایی بسیار واکنـشی نظیر انحلال بنگاه، ادغام با دیگر مؤسسات و یا کاهش فعالیت‌های بنگاه پیش روی موسسه است.
راهبرد انطباقی (راهبرد حداقل – حداکثر)
راهبرد انطباقی تلاش دارد تا با کاستن از ضعفها بتواند حداکثر استفاده را از فرصت‌های موجود ببرد. یک سازمان ممکن است در محیط خارجی خود متوجه وجود فرصت هایی شـود ولـی به واسطه ضعف‌های سازمانی خود قادر به بهره برداری از آن نباشد. در چنین شرایطی اتخـاذ راهبـرد انطبـاقی میتواند امکـان استفاده از فرصت را فراهم آورد.
راهبرد اقتضایی (حداکثر – حداقل)
این راهبرد بر پایه بهره گرفتن از قوت‌های سیستم برای مقابله با تهدیدات تـدوین می‌گردد و هـدف آن بـه حداکثر رساندن نقاط قوت و به حداقل رساندن تهدیدات است. بااین‌وجود از آنجا که تجـارب گذشـته نـشان داده است که کاربرد نابجای قدرت میتواند نتایج نامطلوبی به بار آورد هیچ سازمانی نباید به‌طور نـسنجیده از قدرت خود جهت رفع تهدیدات استفاده کند.
راهبرد تهاجمی (حداکثر – حداکثر)
تمام دستگاه‌ها خواهان وضعیتی هستند که قـادر باشـند توأمان قـوت و فرصت‌های خـود را بـه حـداکثر برسانند. برخلاف راهبرد دفاعی که یک‌راه حل واکنـشی اسـت راهبـرد تهـاجمی یک‌راه حـل کنش گر می باشد. در چنین وضعیتی سازمان با استفاده از نقاط قوت خویش در جهـت گـسترش بازار تولیدات و خدمات خود گام برمی‌دارد. باید توجه داشت که اگرچه هر سازمانی ممکن است موقتا از راهبردهای سه گانه قبلی استفاده نماید لیکن خواست و تلاش همه سازمانها نیل به وضعیتی است که در آن با استفاده از نقاط قـوت خـود از فرصت‌های موجود در محیط خارجی نهایت بهره را ببرند.
ماتریس SWOT چیست و چه کاربردی در پیشبرد کسبوکار دارد؟
آنالیز SWOT که با نام ماتریس SWOT نیز شناخته می‌شود، یک روش برنامه‌ریزی استراتژیک است، که هر شخص یا سازمانی میتواند از آن به منظور شناخت فرصت‌ها و تهدیدها و به طور کلی نقاط ضعف و قوت تجارت خود استفاده کند. به این ترتیب، این تحلیل‌ها میتواند شما را در راه برنامه‌ریزی پروژه‌های‌تان یاری کند، تا بتوانید در راه رقابت تجاری از رقبای خود سبقت بگیرید.
ماتریس SWOT به منظور شناختن عوامل مطلوب و نامطلوب داخلی و خارجی محتمل در مسیر پیشبرد اهداف پروژه یا تجارت ساخته شده است. در واقع شما در حین انجام آنالیز SWOT به ایجاد پرسش‌ها و پاسخ‌هایی می‌پردازید، که در نهایت، منجر به شناخت مزیت‌های رقابتی کسب و کارتان می‌شود. این شیوه‌ی آنالیز بر پایه‌ی روش آزمون و خطا ساخته شده و میتوان این ویژگی را تنها نقطه ضعف احتمالی آن دانست.
ضعف و قوت، تهدید و فرصت
نام ماتریس SWOT از حروف اول چهار واژه Strengths، Weaknesses، Opportunities و Threats تشکیل شده است.
نقاط قوت (Strengths)
شامل ویژگیهای موجود در کسب و کار که رقبا از داشتن وجود آنها محروم هستند.
نقاط ضعف (Weaknesses)
ویژگیهای منفی موجود در کسب و کار که در وضعیت فعلی رقبا دیده نمی‌شود.
فرصت‌ها (Opportunities)
اتفاقات یا شرایط خارجی که میتواند از آنها در مسیر رسیدن به اهداف استفاده کرد.
تهدیدها (Threats)
اتفاقات و موقعیت‌هایی که می‌توانند موقعیت پروژه را به خطر بیندازند.
همانطور که از تعریف چهار واژه فوق میتوانید متوجه شوید، نقاط ضعف و قوت کاملاً وابسته به ویژگیهای داخلی پروژه هستند؛ این در حالی است که فرصت‌ها و تهدیدها از موارد بیرونی نشات می‌گیرند.
تناسب استراتژیک
یکی دیگر از مفاهیمی که در زمان استفاده از این سیستم آنالیز با آن سر و کار داریم تناسب استراتژیک نام دارد. تناسب استراتژیک در حوزه آنالیز به وسیله ماتریس SWOT به معنای میزان مطابقت محیط داخلی شرکت با محیط خارجی آن است.
آنالیز ماتریس SWOT
کارکردن بر روی داده‌های ماتریس SWOT میتواند تا حد بسیار زیادی به پیشبرد تجارت الکترونیک شما کمک کند، علت این امر فراهم کردن شرایط برنامه‌ریزی برای اقدامات آتی است. روند کار در زمان استفاده از آنالیز SWOT به این ترتیب است، که برنامه‌ریزها و استراتژیست‌های شرکت، به سنجش قابل دسترس بودن یا نبودن اهداف به وسیله SWOT پرداخته و اگر به این نتیجه برسند، که با این شرایط هدف غیر قابل دستیابی است، به بازنگری در هدف می‌پردازند و این اقدام را تا زمان دستیابی به اهداف واقع‌بینانه ادامه میدهند.
فاکتورهای درونی و بیرونی در ماتریس SWOT
آنالیز SWOT با هدف شناسایی عوامل داخلی و خارجی برای پی بردن به تاثیر هر کدام در مسیر دستیابی به هدف انجام می‌شود. در یک ماتریس SWOT بخش‌های اصلی اطلاعات به دو دسته‌ی زیر تقسیم می‌شوند:
- فاکتورهای داخلی: نقاط قوت و ضعف درون سازمان
- فاکتورهای خارجی: فرصت‌ها و تهدیدهای به وجود آمده خارج از ساختار سازمان
در ادامه مفصل‌تر با این دو مفهوم آشنا خواهیم شد.
موارد داخلی
در طی آنالیز با کمک ماتریس SWOT شرایط و ویژگیهای موجود، یا به طور کلی‌تر فاکتورهای مختلف درون سازمانی با توجه به تاثیر خود در راه رسیدن به هدف، جزو دو دسته نقاط قوت و نقاط ضعف جای می‌گیرند. در واقع این هدف است که یک وضعیت موجود داخلی را به ضعف یا قوت تبدیل می‌کند و آنچه برای یک مجموعه نقطه‌ی ضعف محسوب می‌شود، ممکن است برای دیگری، یک نقطه‌ی قوت باشد. این نقاط قوت و ضعف میتواند شامل نیروی انسانی، منابع مالی و توانایی تولید و هر چیز دیگری باشد.
موارد خارجی
دیگر مواردی که در جهت آنالیز در ماتریس SWOT قرار می‌گیرند، شامل موارد خارجی هستند. این موارد که تحت عنوان فرصت‌ها و تهدیدها شناخته می‌شوند، شامل مسائل کلان اقتصادی، تحولات فناوری، قوانین و تحول در وضعیت فرهنگی یا اجتماعی جامعه و همچنین تغییر در بازار یا در تغییر در وضعیت رقبا هستند.
ایرادهای وارده بر این ماتریس
آنالیز SWOT یک روش طبقه بندی است و به هر حال نقاط ضعف خاص خود را دارد. برای مثال روش آنالیز به کمک ماتریس SWOT کاربران را ترغیب می‌کند، تا به رفع و رجوع یا تقویت فاکتورهای مثبت و منفی موجود بپردازد و به این ترتیب، میتواند تمرکز فرد را از مسائل مهم در راه دستیابی به هدف دور کند. ضمناً موارد مربوط موجود در این ماتریس بدون هیچگونه اولویت‌بندی در دسته‌های مختلف جای می‌گیرند. به این ترتیب ممکن است، تصور شود که ویژگیهای مثبت کوچک، می‌توانند نقص‌های بزرگ را پوشش دهند.
استفاده از ماتریس SWOT و آنالیز آن
روش عاقلانه در هنگام کار با ماتریس SWOT این است که در چشم پوشی از فاکتورها عجولانه عمل نکنیم. زیرا ارزش SWOT به ویژگیهای سطحی آنها نبوده و کاملاً در گروی استراتژی‌هایی است، که میتوان بر پایه آنها ساخت. به عبارت دیگر میتوان گفت، در یک ماتریس SWOT آن ویژگی (فارغ از داخلی، خارجی و مثبت یا منفی بودن) که امکان ایجاد استراتژی مناسبی را برای شما فراهم کند، از ارزش بالایی برخوردار بوده و مابقی ویژگی‌ها فاقد ارزشی چندان هستند.
از ماتریس SWOT میتوان در زمینه‌ی هر مسیری که به یک هدف منتهی می‌شود، استفاده کرد و استفاده از این ماتریس تنها به شرکت‌های در جستجوی سود بیشتر خلاصه نمی‌شود. برای مثال میتوان گفت: اشخاص، نهاد‌های دولتی و سازمان‌های مردم نهاد و خیریه‌ها نیز می‌توانند از این روش تحلیلی برای ساخت یک استراتژی مناسب استفاده کنند.
از دیگر موارد استفاده از آنالیز SWOT میتوان به برنامه ریزی پیش از بحران، یا تعیین استراتژی برای مدیریت بحران اشاره کرد.
ساخت استراتژی
از تجزیه و تحلیل SWOT میتوان برای ایجاد استراتژی سازمانی یا شخصی مورد استفاده کرد. مراحل لازم برای اجرای آنالیز استراتژی محور شامل شناسایی عوامل داخلی و خارجی (با استفاده از ماتریس 2×2) ، انتخاب و ارزیابی مهمترین عوامل و شناسایی روابط موجود بین ویژگیهای داخلی و خارجی است.
به عنوان مثال، وجود روابط قوی بین نقاط قوت و فرصت‌ها نشانگر وجود شرایط خوب در شرکت بوده و استفاده از استراتژی تهاجمی امری کم ریسک جلوه می‌دهد. از سوی دیگر، پیوند تنگاتنگ میان نقاط ضعف و تهدیدهای موجود را میتوان به عنوان یک هشدار تلقی کرده و به واسطه آن خود را برای استفاده از یک استراتژی دفاعی آماده کنیم.
تطبیق و تبدیل
تطبیق و تبدیل، یکی از مهمترین روش‌های استفاده از ماتریس SWOT است. تطبیق برای پیدا کردن مزیت‌های رقابتی، بر اساس مطابقت نقاط قوت و فرصت‌ها استفاده می‌شود. این درحالی است که تبدیل تاکتیکی شامل اعمال تغییرات به منظور تبدیل کردن نقاط ضعف یا تهدیدها به نقاط قوت یا فرصت است.
استفاده از ماتریس SWOT برنامه‌ریزی شرکتی
برنامه‌ریزی شرکتی بخشی از تدوین استراتژی‌ها و برنامه‌هایی است که سازمان را قادر می‌سازد به اهداف خود برسد. این دقیقاً همان فرآیند منظم و جدی است که سازمان از آن برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کند. البته به طور معمول شرکت‌ها از ماتریس SWOT و آنالیزهای PEST و PESTLE به صورت ترکیبی استفاده می کنند، انجام آنالیز به منظور برنامه‌ریزی شامل مراحل زیر است:
- تعیین اهداف
- ارزیابی داخلی SWOT سازمان
- تجزیه و تحلیل استراتژی‌های موجود
- موضوعات استراتژیک تعریف شده
- تعیین عوامل مهم موفقیت
- تهیه برنامه‌های عملیاتی، منابع و پروژه‌ها برای اجرای استراتژی
- نظارت بر نتایج
تحلیل ماتریس SWOT برای پیشرفت کسب و کار
در بسیاری از تحلیل‌های رقابتی، بازاریابان، برای هر یک از رقبای شرکت، پروفایل‌های دقیقی برپایه‌ی نقاط قوت و ضعف (نسبت به وضعیت خود) و بر پایه‌ی استفاده از ماتریس SWOT ایجاد می‌کنند. آنها، سپس ساختار هزینه کرد، منابع، سود، شایستگی‌ها ، جایگاه رقابتی و تمایز محصول، درجه ادغام عمودی، تاریخچه بازخورد به پیشرفت‌های صنعت و سایر عوامل را در مورد هر یک از رقبا بررسی می‌کنند، تا بتوانند در زمان تصمیم گیری از این داده‌ها استفاده کنند.
اکثر مدیران بازاریابی، جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز را امری ضروری برای انجام تحلیل دقیق بازار می‌دانند. به همین منظور، آنها برای به دست آوردن اطلاعات به‌طور متناوب به انجام تحقیقات در زمینه‌ی بازاریابی می‌پردازند. بازاریابان تکنیک‌های مختلفی را برای انجام تحقیقات در مورد بازار به کار می‌گیرند، که برخی از معمول‌ترین آنها عبارتند از:
- تحقیقات کیفی بازاریابی مانند بررسی گروه‌های هدف
- تحقیقات بازاریابی کمّی مانند بررسی‌های آماری
- تکنیک‌های تجربی مانند استفاده از بازارهای آزمایشی
- تکنیک‌های مشاهده‌ای مانند مشاهدات وضعیت میدانی (بازخورد مردم در محل)
ممکن است مدیران بازاریابی، فرآیندهای مختلف مشاهده و هوش رقابتی محیطی را برای کمک به شناسایی روندها و آگاهی از تحلیل بازاریابی شرکت طراحی و نظارت کنند، برای درک بهتر اینکه بدانید ماتریس SWOT چیست، می توانید به جدول زیر نگاهی بیندازید:
| Threats | Opportunities | Weaknesses | Strengths |
| مشاوره عظیم در سطوح جزئی | موقعیت کاملاً تثبیت شده در بازار هدف محدود | کمبود مشاوران در سطح عملیاتی | اعتبار در بازار |
| حمله سایر گروه‌های مشاوره کوچک به بازار | امکان وجود بازار مشاوره در زمینه‌های دیگر | عدم توانایی انجام وظایف چندگانه | تخصص در مشاوره انتخاب شریک |
تجزیه و تحلیل SWOT در اکثر موارد بسیار سودمند است زیرا به هر سازمانی کمک می‌کند تا متوجه شود که آیا یک هدف قابل دستیابی است یا خیر؛ بنابر این سازمانها را قادر می‌سازد اهداف خود را با واقع بینی انتخاب کنند.
چنانچه می خواهید به رشد اقتصادی و سوددهی شرکت خود کمک کنید، باید اهداف واقع‌بینانه و استراتژی مشخص و دقیقی برای رسیدن به آن اهداف داشته باشید. استفاده از ماتریس SWOT و آنالیز آن، به واسطه مشخص کردن نقاط قوت، ضعفها، فرصت‌ها و تهدیدها میتواند شما را تا حد بسیار زیادی یاری کند. بنابراین بهتر است شانس خود را برای استفاده از این روش امتحان کنید.
شما یک گام جلوتر از دیگران باشید! اگر به آی‌تی و تکنولوژی علاقه‌مندید و دوست دارید سریع‌تر در این زمینه پیشرفت کنید، همین حالا به جمع 9921 عضو همیار آی‌تی بپیوندید، دسترسی به تمام آموزش‌های پریمیوم، دریافت جدیدترین آموزش‌های کاربردی مرتبط با آی‌تی و استفاده از مشاوره‌ی رایگان، برخی از مزایای عضویت در سایت هستند، شما نیز به کاربران همیار پیوسته و همین حالا وارد دنیای حرفه‌ای‌ها شوید. من هم می‌خواهم عضو ویژه‌ی همیار شوم
تست A/B چیست و چه تاثیری در افزایش فروش و سود کسب‌و‌کارها دارد؟
مدیر پروژه کیست، چه کاری انجام می‌دهد و چه وظایفی دارد؟
تحلیل PEST چیست و چه کاربردی در مدیریت کسبوکار دارد؟
نرخ تبدیل (Conversion Rate) و هر آنچه باید در مورد آن بدانید
اگر یک کسبوکار آنلاین دارید، همین حالا آن را به هزاران کاربر علاقه‌مند، معرفی کنید! اسپانسرینگ چه مزایایی دارد؟
در بحث پیرامون این مقاله شرکت کنید، سوالات شما توسط کارشناسان همیار آی‌تی پاسخ داده می‌شود. لغو پاسخ
بسیار عالی هست استفاده از ای تی وبرای کسانی که می خواهم حرفه ای کار کن از ای تی بهترین راه هست
فرصت ویژه برای حرفه‌ای‌ها
کاربران ویژه، افرادی هستند که به آی‌تی و تکنولوژی علاقه‌مند بوده و می‌خواهند زودتر از دیگران در این زمینه پیشرفت کنند، شما هم همین حالا به جمع اعضای ویژه‌ی همیار پیوسته و به تمام امکانات پریمیوم سایت دسترسی داشته باشید!
ماتریس SWOT چیست؟ نمونه تحلیل SWOT با [مثال+دانلود پرسشنامه سوات]
ماتریس SWOT یا ماتریس سوات یک ابزار استراتژی می باشد. وظیفه این ابزار تحلیل تهدیدها و فرصت های خارج سازمان در مقابل نقاط ضعف و مثبت داخل سازمان می باشد. در حقیقت محیط پیرامون(عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و…) شرکت ها همواره در حال تغییر هستند. بنابراین شرکت هایی که بتوانند تغییرات محیطی را شناسایی کنند و براساس آن محیط داخل سازمان را مدیریت کنند بهتر می توانند در موقعیت های مختلف واکنش نشان دهند.
ماتریس SWOT چیست؟
ماتریس SWOT یا مدل SWOT یکی از قدیمی ترین ابزارهای استراتژی می باشد. این ماتریس از حرف ابتدایی چهار واژه زیر تشکیل شده است:
فرصت (Opportunity)
تهدید (Threat)
قوت (Strength)
ضعف (Weakness)
با استفاده از این تحلیل شما میتوانید نقاط ضعف سازمان را شناسایی نموده و اقدامات لازم را جهت بهبود آنها پیش بینی نمایید یا با شناسایی نقاط مثبت می توانید آنها را در جهت مقابله با تهدیدات احتمالی که شناسایی کرده اید به کار ببندید.
یکی از کاربرد های مهم ماتریس SWOT میتوان به انتخاب و ارزیابی خرید نرم افزارهای اداری سازمان از جمله نرم افزار بایگانی، نرم افزار اتوماسیون اداری، نرم افزار دبیرخانه و نرم افزار BPMS اشار کرد.
تحلیل SWOT چیست؟
اشتباهی که اکثر افراد انجام میدهند این است که فکر می کنند ماتریس SWOT همان تحلیل SWOT می باشد. در صورتی که ماتریس سوات یک مدل یا روش برای طراحی وضعیت فعلی یک کسب و کار می باشد. مقصود از نوشتن فرصت، تهدید، مثبت و ضعفها این است که بتوانیم ابتدا یک شناختی از محیط پیرامون و سازمان کسب کنیم. در نهایت با لیست کردن این موارد بتوانیم تحلیل درست و نتیجه گیری منطقی داشته باشیم.
چگونه یک ماتریس SWOT انجام دهیم؟
برای رسم ماتریس SWOT باید از گروهی از مدیران و صاحب نظران در سازمان یا بیرون سازمان کمک بگیرید. چرا که رسم ماتریس سوات یک کار گروهی می باشد.
| نقاط قوت (Strength): نقاط قوت سازمان خود را لیست کنید. مثلا بنویسید در چه حوزه هایی خوب عمل میکنید. نیروی انسانی خوب، فرهنگ سازمانی، منابع مالی و . | نقاط ضعف (Weakness): نقاط ضعف سازمان خود را لیست کنید. مثلا انگیزه پایین نیروها، کیفیت پایین محصولات، نقدینگی پایین و . |
|---|---|
| فرصت ها(Opportunity): مثلا بیماری کرونا برای برخی کسب و کاها فرصته برای برخی تهدید، برجام هم همینطور | تهدیدها (Threat): تغییر نرخ ارز، پیشرفت های فناوری و . |
مثال از ماتریس SWOT:
برای رسم ماتریس سوات باید چند مرحله را انجام دهیم.
۱- محیط پیرامون سازمان را بررسی میکنیم و فرصت های موجود را شناسایی و لیست میکنیم.
۲- محیط پیرامون سازمان را بررسی میکنیم و تهدیدهای موجود را شناسایی و لیست میکنیم.
۳- محیط داخلی سازمان را بررسی میکنیم و نقاط قوت را شناسایی و لیست میکنیم.
۴- محیط داخلی سازمان را بررسی میکنیم و نقاط ضعف را شناسایی و لیست میکنیم.
۵- نقاط قوت و فرصت ها را با هم تطبیق می دهیم و تحلیل میکنیم و برای آن ها استراتژی های SO مینویسیم.
۶- نقاط ضعف و فرصت ها را با هم تطبیق می دهیم و تحلیل میکنیم و برای آن ها استراتژی های WO مینویسیم.
۷- نقاط قوت و تهدیدها را با هم تطبیق می دهیم و تحلیل میکنیم و برای آن ها استراتژی های ST مینویسیم.
۸- نقاط ضعف و تهدیدها را با هم تطبیق می دهیم و تحلیل میکنیم و برای آن ها استراتژی های WT مینویسیم.
در زیر یک نمونه ماتریس SWOT را می آوریم و این اطلاعات مربوط به یک شرکت فرضی می باشد.
عوامل درونی- قوت ها:
۱٫محصول با کیفیت
۲٫تکنولوژی به روز محصول
۳٫پرسنل مسلط و پاسخگو
۴٫خدمات پشتیبانی به موقع و مناسب
۵٫عدم نیاز به مراجعه حضوری
عوامل درونی- ضعف ها:
۱٫عدم وجود محصول قابل رقابت با رقبا
۲٫عدم وجود برنامه اختصاصی موبایل
۳٫کافی نبودن موارد امنیتی
۴٫عدم وجود نمایندگی فروش و خدمات در برخی استانهای مهم
عوامل درونی- فرصت ها:
۱٫با توجه به بیماری کرونا و دورکاری نیاز به نرم افزار های تحت وب بیش از پیش احساس می شود.
۲٫با توجه به کرونا جستجوی مردم در گوگل بیشتر شده
عوامل درونی- تهدیدها:
۱٫افزایش نرخ ارز باعث افزایش هزینه ها می شود.
۲٫نرخ تورم و کرونا باعث تعدیل نیرو در بسیاری از سازمانها شده است.
نمونه ماتریس SWOT از یک بیمارستان:
در زیر نمونه یک ماتریس swot فرضی آمده است.
دانلود پرسشنامه ماتریس SWOT
الگوی تجزیه وتحلیل swot
| قوت | |||
| قوت های ممکن | واکنش | آیا این یک قدرت است؟ | |
| قدرت های محسوس | |||
| آیا مدیرانتان با تجربه هستند؟ | |||
| آیا شرکت شما دانش بنیان است؟ | |||
| آیا عضو انجمن های صنعتی خاصی هستید؟ | |||
| آیا تجارت شما خلاقانه است؟ | |||
| فرصت | |||
| فرصت های ممکن | واکنش | آیا این یک فرصت است؟ | |
| فرصت های محسوس | |||
| آیا می توانید محدوده محصول خود را افزایش دهید؟ | |||
| آیا می توانید سود و بهره تجارت خود را گسترش دهید؟ | |||
| آیا می تواند اکثر کارهای سازمان خود را برون سپاری کنید؟ | |||
| آیا می توانید مشتریانتان را به صورت جغرافیایی یا توسط محصول جدید گسترش دهید؟ | |||
| آیا رقبای غیر فعالی دارید؟ | |||
| آیا فرصت های صادراتی دارید؟ | |||
| آیا بازار کل برای محصول شما رشد می کند؟ | |||
| فرصت های کلان | |||
| آیا تغییرات مطلوبی در اوضاع مقرراتی و سیاسی درانتظار شما است؟ | |||
| ایا تغییراتی برای محدودیت های صادرات/ واردات پیش خوا که برای تجارت شما مطلوب باشد؟ | |||
| آیا چشم انداز اقتصادی مطلوب است؟ | |||
| آیا تغییرات فرهنگی مطلوبی وجود دارد که برای شما سود آور باشد؟ | |||
| آیا تغییراتی در استفاده از تکنولوژی وجود دارد که تجارت شما از آن استفاده می کند مانند تجارت الکترونیک یا فروش اینترنتی؟ | |||
| تهدیدها | |||
| تهدیدهای ممکن | واکنش | آیا این یک تهدید است؟ | |
| تهدیدهای صنعتی | |||
| آیا واردات و قیمت پایین به تجارت شما ضربه می زند؟ | |||
| آیا مصرف کنندگان برای استفاده از یک محصول جانشین حق انتخاب دارند؟ | |||
| آیا محصولات جانشین در حال افزایش است؟ | |||
| آیا بازار شما رشد کمی دارد و در حال کاهش است؟ | |||
| آیا مشتریان یا پیمانکارانتان قدرت تعیین قیمت را دارند؟ | |||
| آیا نیازهای خریدارانتان در حال تغییر است؟ | |||
| آیا بازار کل برای محصول شما رشد می کند؟ | |||
| تهدید های کلان | |||
| آیا تغییرات نرخ تبادل خارجی بر صادرات یا واردات شما تاثیر می گذارد؟ | |||
| ایا تغییرات در دمو گرافیک وجود دارد که به تجارت شما ضربه بزند؟ | |||
| آیا نظم و انضباط در صنعت شما در حال افزایش است؟ | |||
دانلود رایگان فرم پرسشنامه SWOT
کلام آخر:
در نهایت به انتهای مقاله ماتریس SWOT چیست رسیدیم. در این مطلب تلاش کردیم توضیح دهیم که این ماتریس چه کمکی می تواند به کسب و کارها کند حتی میتواند در فرایند انتخاب نرم افزارهای اداری از جمله نرم افزار دبیرخانه به سازمان کمک نماید.
امیدوارم از مطالعه این مقاله لذت برده باشید. اگر سوال یا نکته ای در مورد هر کدام از مراحل وجود دارد آن را در بخش نظرات مطرح کنید تا سایر بازدید کنندگان هم استفاده کنند.
ماتریس SWOT چیست؟ نمونه تحلیل SWOT با [مثال+دانلود پرسشنامه سوات]
ماتریس SWOT یا ماتریس سوات یک ابزار استراتژی می باشد. وظیفه این ابزار تحلیل تهدیدها و فرصت های خارج سازمان در مقابل نقاط ضعف و مثبت داخل سازمان می باشد. در حقیقت محیط پیرامون(عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و…) شرکت ها همواره در حال تغییر هستند. بنابراین شرکت هایی که بتوانند تغییرات محیطی را شناسایی کنند و براساس آن محیط داخل سازمان را مدیریت کنند بهتر می توانند در موقعیت های مختلف واکنش نشان دهند.
ماتریس SWOT چیست؟
ماتریس SWOT یا مدل SWOT یکی از قدیمی ترین ابزارهای استراتژی می باشد. این ماتریس از حرف ابتدایی چهار واژه زیر تشکیل شده است:
فرصت (Opportunity)
تهدید (Threat)
قوت (Strength)
ضعف (Weakness)
با استفاده از این تحلیل شما میتوانید نقاط ضعف سازمان را شناسایی نموده و اقدامات لازم را جهت بهبود آنها پیش بینی نمایید یا با شناسایی نقاط مثبت می توانید آنها را در جهت مقابله با تهدیدات احتمالی که شناسایی کرده اید به کار ببندید.
یکی از کاربرد های مهم ماتریس SWOT میتوان به انتخاب و ارزیابی خرید نرم افزارهای اداری سازمان از جمله نرم افزار بایگانی، نرم افزار اتوماسیون اداری، نرم افزار دبیرخانه و نرم افزار BPMS اشار کرد.
تحلیل SWOT چیست؟
اشتباهی که اکثر افراد انجام میدهند این است که فکر می کنند ماتریس SWOT همان تحلیل SWOT می باشد. در صورتی که ماتریس سوات یک مدل یا روش برای طراحی وضعیت فعلی یک کسب و کار می باشد. مقصود از نوشتن فرصت، تهدید، مثبت و ضعفها این است که بتوانیم ابتدا یک شناختی از محیط پیرامون و سازمان کسب کنیم. در نهایت با لیست کردن این موارد بتوانیم تحلیل درست و نتیجه گیری منطقی داشته باشیم.
چگونه یک ماتریس SWOT انجام دهیم؟
برای رسم ماتریس SWOT باید از گروهی از مدیران و صاحب نظران در سازمان یا بیرون سازمان کمک بگیرید. چرا که رسم ماتریس سوات یک کار گروهی می باشد.
| نقاط قوت (Strength): نقاط قوت سازمان خود را لیست کنید. مثلا بنویسید در چه حوزه هایی خوب عمل میکنید. نیروی انسانی خوب، فرهنگ سازمانی، منابع مالی و . | نقاط ضعف (Weakness): نقاط ضعف سازمان خود را لیست کنید. مثلا انگیزه پایین نیروها، کیفیت پایین محصولات، نقدینگی پایین و . |
|---|---|
| فرصت ها(Opportunity): مثلا بیماری کرونا برای برخی کسب و کاها فرصته برای برخی تهدید، برجام هم همینطور | تهدیدها (Threat): تغییر نرخ ارز، پیشرفت های فناوری و . |
مثال از ماتریس SWOT:
برای رسم ماتریس سوات باید چند مرحله را انجام دهیم.
۱- محیط پیرامون سازمان را بررسی میکنیم و فرصت های موجود را شناسایی و لیست میکنیم.
۲- محیط پیرامون سازمان را بررسی میکنیم و تهدیدهای موجود را شناسایی و لیست میکنیم.
۳- محیط داخلی سازمان را بررسی میکنیم و نقاط قوت را شناسایی و لیست میکنیم.
۴- محیط داخلی سازمان را بررسی میکنیم و نقاط ضعف را شناسایی و لیست میکنیم.
۵- نقاط قوت و فرصت ها را با هم تطبیق می دهیم و تحلیل میکنیم و برای آن ها استراتژی های SO مینویسیم.
۶- نقاط ضعف و فرصت ها را با هم تطبیق می دهیم و تحلیل میکنیم و برای آن ها استراتژی های WO مینویسیم.
۷- نقاط قوت و تهدیدها را با هم تطبیق می دهیم و تحلیل میکنیم و برای آن ها استراتژی های ST مینویسیم.
۸- نقاط ضعف و تهدیدها را با هم تطبیق می دهیم و تحلیل میکنیم و برای آن ها استراتژی های WT مینویسیم.
در زیر یک نمونه ماتریس SWOT را می آوریم و این اطلاعات مربوط به یک شرکت فرضی می باشد.
عوامل درونی- قوت ها:
۱٫محصول با کیفیت
۲٫تکنولوژی به روز محصول
۳٫پرسنل مسلط و پاسخگو
۴٫خدمات پشتیبانی به موقع و مناسب
۵٫عدم نیاز به مراجعه حضوری
عوامل درونی- ضعف ها:
۱٫عدم وجود محصول قابل رقابت با رقبا
۲٫عدم وجود برنامه اختصاصی موبایل
۳٫کافی نبودن موارد امنیتی
۴٫عدم وجود نمایندگی فروش و خدمات در برخی استانهای مهم
عوامل درونی- فرصت ها:
۱٫با توجه به بیماری کرونا و دورکاری نیاز به نرم افزار های تحت وب بیش از پیش احساس می شود.
۲٫با توجه به کرونا جستجوی مردم در گوگل بیشتر شده
عوامل درونی- تهدیدها:
۱٫افزایش نرخ ارز باعث افزایش هزینه ها می شود.
۲٫نرخ تورم و کرونا باعث تعدیل نیرو در بسیاری از سازمانها شده است.
نمونه ماتریس SWOT از یک بیمارستان:
در زیر نمونه یک ماتریس swot فرضی آمده است.
دانلود پرسشنامه ماتریس SWOT
الگوی تجزیه وتحلیل swot
| قوت | |||
| قوت های ممکن | واکنش | آیا این یک قدرت است؟ | |
| قدرت های محسوس | |||
| آیا مدیرانتان با تجربه هستند؟ | |||
| آیا شرکت شما دانش بنیان است؟ | |||
| آیا عضو انجمن های صنعتی خاصی هستید؟ | |||
| آیا تجارت شما خلاقانه است؟ | |||
| فرصت | |||
| فرصت های ممکن | واکنش | آیا این یک فرصت است؟ | |
| فرصت های محسوس | |||
| آیا می توانید محدوده محصول خود را افزایش دهید؟ | |||
| آیا می توانید سود و بهره تجارت خود را گسترش دهید؟ | |||
| آیا می تواند اکثر کارهای سازمان خود را برون سپاری کنید؟ | |||
| آیا می توانید مشتریانتان را به صورت جغرافیایی یا توسط محصول جدید گسترش دهید؟ | |||
| آیا رقبای غیر فعالی دارید؟ | |||
| آیا فرصت های صادراتی دارید؟ | |||
| آیا بازار کل برای محصول شما رشد می کند؟ | |||
| فرصت های کلان | |||
| آیا تغییرات مطلوبی در اوضاع مقرراتی و سیاسی درانتظار شما است؟ | |||
| ایا تغییراتی برای محدودیت های صادرات/ واردات پیش خوا که برای تجارت شما مطلوب باشد؟ | |||
| آیا چشم انداز اقتصادی مطلوب است؟ | |||
| آیا تغییرات فرهنگی مطلوبی وجود دارد که برای شما سود آور باشد؟ | |||
| آیا تغییراتی در استفاده از تکنولوژی وجود دارد که تجارت شما از آن استفاده می کند مانند تجارت الکترونیک یا فروش اینترنتی؟ | |||
| تهدیدها | |||
| تهدیدهای ممکن | واکنش | آیا این یک تهدید است؟ | |
| تهدیدهای صنعتی | |||
| آیا واردات و قیمت پایین به تجارت شما ضربه می زند؟ | |||
| آیا مصرف کنندگان برای استفاده از یک محصول جانشین حق انتخاب دارند؟ | |||
| آیا محصولات جانشین در حال افزایش است؟ | |||
| آیا بازار شما رشد کمی دارد و در حال کاهش است؟ | |||
| آیا مشتریان یا پیمانکارانتان قدرت تعیین قیمت را دارند؟ | |||
| آیا نیازهای خریدارانتان در حال تغییر است؟ | |||
| آیا بازار کل برای محصول شما رشد می کند؟ | |||
| تهدید های کلان | |||
| آیا تغییرات نرخ تبادل خارجی بر صادرات یا واردات شما تاثیر می گذارد؟ | |||
| ایا تغییرات در دمو گرافیک وجود دارد که به تجارت شما ضربه بزند؟ | |||
| آیا نظم و انضباط در صنعت شما در حال افزایش است؟ | |||
دانلود رایگان فرم پرسشنامه SWOT
کلام آخر:
در نهایت به انتهای مقاله ماتریس SWOT چیست رسیدیم. در این مطلب تلاش کردیم توضیح دهیم که این ماتریس چه کمکی می تواند به کسب و کارها کند حتی میتواند در فرایند انتخاب نرم افزارهای اداری از جمله نرم افزار دبیرخانه به سازمان کمک نماید.
امیدوارم از مطالعه این مقاله لذت برده باشید. اگر سوال یا نکته ای در مورد هر کدام از مراحل وجود دارد آن را در بخش نظرات مطرح کنید تا سایر بازدید کنندگان هم استفاده کنند.
دیدگاه شما