قرارداد اختیار معامله یا آپشن (option)، (به انگلیسی: call option) قراردادی است، بین خریدار و فروشنده، به‌نحوی که خریدار از فروشنده اختیار معامله، حق خرید یا فروش یک دارایی را در یک قیمت معین، خریداری می‌کند. در اینجا نیز همانند تمام قراردادها، هر طرف، امتیازی را به طرف مقابل اعطاء می‌کند، خریدار به فروشنده مبلغی تحت عنوان حق شرط پرداخت می‌کند، که در واقع همان قیمت اختیار معامله می‌باشد. فروشنده نیز حق خرید یا فروش دارایی مذکور را، در یک قیمت معین، به خریدار اعطاء می‌نماید.
فروش اختیار خرید
فروش اختیار فروش (put option) یکی از مفیدترین استراتژی های قراردادهای اختیار فروش هستند که شما در جعبه ابزار معاملاتی خود دارید.بسیاری از سرمایه گذاران تازه وارد شده به معاملات اختیار معامله فقط به خرید یک قرارداد یا برگ اختیار فروش برای سود بردن از کاهش قیمت یک سهم می پردازند. در صورتی که فروش اختیار فروش می تواند یکی از سازگارترین و هماهنگ ترین استراتژی های خلق درآمد در سبد دارایی یا پرتفوی شما باشد.در این یادداشت کوتاه و نیمه تکنیکال سعی می شود به استراتژی های گوناگون و مثال هایی از فروش قراردادهای اختیار فروش اشاره شود.
برخی از خدمات سایت، از جمله مشاهده متن مطالب سال‌های گذشته روزنامه‌های عضو، تنها به مشترکان سایت ارایه میشود.
شما می‌توانید به یکی از روش‌های زیر مشترک شوید:
در سایت عضو شوید و هزینه اشتراک یک‌ساله سایت به مبلغ 700,000ريال را پرداخت کنید.
همزمان با برقراری دوره اشتراک بسته دانلود 100 مطلب از مجلات عضو و دسترسی نامحدود به مطالب روزنامه‌ها نیز برای شما فعال خواهد شد!
پرداخت از طریق درگاه بانکی معتبر با هریک از کارت‌های بانکی ایرانی انجام خواهد شد.
پرداخت با کارت‌های اعتباری بین‌المللی از طریق PayPal نیز برای کاربران خارج از کشور امکان‌پذیر است.
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی همه کاربران به متن مطالب خریداری نمایند!
قرارداد اختیار معامله چیست؟
قرارداد اختیار معامله، قراردادی است که در آن یک طرف معامله (خریدار قرارداد) با پرداخت مبلغ معینی این اختیار را به دست می‌آورد که چنانچه تمایل داشت در تاریخ مشخصی در آینده کالای مشخصی را به قیمت مشخص با طرف دیگر قرارداد (فروشنده) معامله نماید. فروشنده قرارداد در صورت درخواست خریدار قرارداد ملزم به انجام قرارداد می‌باشد.
ویکی‌پدیا در مورد قرارداد اختیار معامله اینطور نوشته است:
قرارداد اختیار معامله یا آپشن (option)، (به انگلیسی: call option) قراردادی است، بین خریدار و فروشنده، به‌نحوی که خریدار از فروشنده اختیار معامله، حق خرید یا فروش یک دارایی را در یک قیمت معین، خریداری می‌کند. در اینجا نیز همانند تمام قراردادها، هر طرف، امتیازی را به طرف مقابل اعطاء می‌کند، خریدار به فروشنده مبلغی تحت عنوان حق شرط پرداخت می‌کند، که در واقع همان قیمت اختیار معامله می‌باشد. فروشنده نیز حق خرید یا فروش دارایی مذکور را، در یک قیمت معین، به خریدار اعطاء می‌نماید.
بنابراین براساس این قرارداد، دو طرف توافق میکنند که در آینده معامله‌ای انجام دهند. در این معامله خریدار اختیار معامله، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخصی با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می‌آورد.
از طرف دیگر، فروشندة قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، براساس مفاد قرارداد، آمادة فروش دارایی مذکور است.
چنان‌که از تعریف قرارداد اختیار معامله پیداست، دارنده قرارداد (خریدار) در اعمال حق خود مختار است و به عبارت دیگر هیچ تعهد و الزامی ندارد و در صورت صرف‌نظر وی از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته است از دست می‌دهد. از طرف دیگر فروشنده در صورت خواست خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.
دانلود رایگان فایل آموزش قرارداد اختیار معامله
شرکت بورس کالای ایران یک فایل آموزشی برای افزایش اطلاعات علاقه‌مندان به قرارداد اختیار معامله منتشر کرده است.
سرفصل‌های این فایل:
- اختیار معامله چیست؟
- انواع اختیار معامله کدام است؟
- انواع احتیار معامله از نظر سبک اعمال
- انواع قراردادهای اختیار معامله کالایی
- حد سود و زیاد برای طرفین معامله
- خروج از بازار
- وضعیت اختیار معامله از لحاظ بازدهی
- قیمت اختیار معامله
- فواصل قیمت اعمال
- تابلو معاملاتی اختیار معامله
- مشخصات قرارداد
- فرایندهای اجرایی اختیار معامله
مزایای قراردادهای اختیار معامله چیست؟
1 – اهرم مالی
قراردادهای اختیار معامله این فرصت را برای سرمایه گذاران فراهم می کنند که یک وضعیت را با نقدینگی کمتری مدیریت کنند به عبارت دیگر این ویژگی باعث می شود سود یا زیان معاملات در یک دوره زمانی نسبت به آورده مشتری – قیمت اختیار پرداخت شده توسط خریدار (دریافت شده توسط فروشنده) چند برابر باشد.
برای روشن شدن موضوع مثالی را مطرح می کنیم؛ فرض کنید سرمایه گذار با پرداخت 5000 ریال اختیار خرید 10 هزار سهم شرکت ایران خودرو با قیمت توافقی 3300 ریال با سررسید شش ماهه خریداری می کند .
با رشد گروه خودرویی فرض کنید قیمت هر سهم ایران خودرو در سررسید به 4000 ریال رسیده است .
در این صورت خریدار اختیار با اعمال اختیار خود مبلغ 7000000=(10000*(3300-4000) ریال سود در مقابل پرداخت 5000 ریال دریافت می کند و فروشنده اختیار با دریافت مبلغ 5000 ریال متحمل زیان 7000000 ریالی می شود.
2 – کاهش ریسک
با خرید قرارداد اختیار معامله یک دارایی پایه به جای خود دارایی پایه ، ریسک بالقوه سرمایه گذاری کاهش می یابد و زیان معامله محدود به هزینه ای است که برای خرید اختیار معامله پرداخت می شود . در واقع از قراردادهای اختیار معامله به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک استفاده می شود که به سرمایه گذار اجازه می دهد تا ریسک خود را در مقابل نوسانات نامطلوب قیمت پوشش دهد .
3 – کسب درآمد
سرمایه گذار می تواند با فروش قرارداد اختیار معامله سهام ، درآمد خود از سهام را تنها به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نکند.
فروش اختیار معامله سهام متعلق به سرمایه گذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد ، یکی از ساده ترین راهبردهای معاملاتی است.
4 – کسب سود از نوسان قیمت سهم
با استفاده از اختیار معامله ، شخص می تواند بدون در اختیار داشتن سهم پایه ، از نوسان قیمت آن منتفع شود.
5 – استفاده از مزیت زمانی جهت تصمیمات آتی
معامله قرارداد های اختیار معامله به سرمایه گذار امکان می دهد با پرداخت درصدی از قیمت سهم ، جریان نقدی خرید یا فروش خود را ثابت کند و در زمان باقی مانده تا سررسید ، تصمیم مناسب را بگیرد.
6 – متنوع سازی سبد سرمایه گذاری
وجود اختیار معامله در سبد سرمایه گذاری به عنوان یک دارایی مشتقه ، امکان متنوع سازی سبد را به سرمایه گذار می دهد.
قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:فروش اختیار خرید
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
نحوه خرید و فروش اختیار معامله ؛ آموزش اختیار معامله
افراد حقیقی و حقوقی با رعایت قوانین موجود در بازار سرمایه می توانند به معاملات اختیار ورود نمایند. برای این منظور آنها پس از مراجعه به شرکت های کارگزاری که دارای مجوز لازم برای قراردادهای اختیار معامله در بورس کالای ایران هستند مراجعه و درخواست کد می کنند. برای کسب اطلاعات درباره نحوه خرید و فروش اختیار معامله ، با ما همراه باشید.
آموزش اختیار معامله
اگر قبلا کد معاملاتی قراردادهای آتی را از شرکت های کارگزاری دریافت کرده اید می توانید با استفاده از همان کد به معاملات اختیار بپردازید. نکته قابل توجه برای سرمایه گذاران در ارتباط با معاملات اختیار این است که هر سرمایه گذار تنها مجاز است که معامله خود را توسط یک کارگزاری انجام دهد و اگر تمایل به تغییر داشته باشد می تواند فرم درخواست انتقال کد معاملاتی خود را به کارگزار ارائه کند.
نحوه اعمال اختیار معاملات
همان طور که در مقاله « ابزار اختیار معامله » نیز اشاره شد سبک اعمال در معاملات اختیار به دو صورت آمریکایی و اروپایی انجام می شود. سبک اعمال اروپایی در بازار بورس ایران بسیار متداول تر است و فقط در سررسید اعمال می شوند.
حجم قراردادهای اختیار معاملات
سرمایه گذار قرارداد اختیار معامله باید بداند که هر قرارداد اختیار معامله استاندارد نماینده 10 هزار اختیار معامله است. هرگاه فروش اختیار خرید وی یک اختیار معامله خریداری کند در واقع این قرارداد نمایانگر خرید یا فروش 10 هزار سهم است. در افزایش سرمایه شرکت یا سود سهمی تقسیم شده توسط آن ها استثنائی رخ می دهد و تعداد سهم هایی که توسط قرارداد استاندارد مشخص شده، تعدیل می شوند.
نحوه خرید و فروش اختیار معامله
پس از آنکه موفق شدید کد معاملاتی خود را دریافت کنید، برای انجام معاملات اختیار باید درخواست خود را به کارگزار اعلام کنید و کارگزار این درخواست را به اتاق پایاپای منتقل کند زیرا معاملات اختیار به صورت غیر خودکار انجام می شوند.
تسویه در معاملات اختیار به سه شکل نقدی، نقدی-فیزیکی و صرف فیزیکی انجام می شود. گام مهمی که توسط بورس تهران برای معاملات اختیار و کمک به توسعه بازار این قراردادها برداشته شد این بود که کارمزد همه ارکان معامله به جز کارگزار در سه ماهه نخست معاملات صفر باشد.
نحوه خرید و فروش اختیار معامله چگونه است؟
فراموش نکنید که تعداد شرکتهای مجاز به معامله اختیار معامله در بورس تهران فقط 10 شرکت هستند که عمدتا سهام آن ها در قراردادهای اختیار خرید معامله می شوند و اتخاذ موقعیت های فروش برای سرمایه گذاران آن ها به دلیل شرایط حاکم بسیار جذاب نیست.
ورود شما به یک قرارداد اختیار معامله بستگی به پیش بینی و هدف شما از گرفتن موقعیت در بازار قرارداد اختیار معامله دارد. اگر شما سهم پایه قرارداد را در سبد دارایی خود داشته باشید فروش اختیار خرید فروش اختیار خرید با اتخاذ موقعیت خرید اختیار فروش، می توانید سهم خود را برابر نوسانات آینده پوشش دهید در غیر این صورت با کاهش قیمت با اتخاذ موقعیت خرید اختیار خرید به کسب سود بپردازید.
نحوه خروج از بازار اختیار معامله
خب در بازار معاملاتی به عنوان سرمایه گذار همیشه قصد ورود به معاملات را نخواهید داشت و بعضا همانند سایر قراردادها، اختیار معامله نیز شرایط خروج از بازار را به سرمایه گذار می دهد. دارنده اختیار با فروش قرارداد و فروشنده قرارداد با خرید همان قرارداد می توانند از بازار خارج شوند و در سررسید موقعیت باز مشتری بسته شود.
به همین منظور شما باید درخواست خود را به کارگزار اعلام کنید تا کارگزار بتواند درخواست شما را به شرکت سپرده گذاری مرکزی جهت تسویه و پایاپای اعلام کند.
نوع تسویه در قرارداد اختیار معامله
همان طورکه اشاره شد نوع تسویه نقدی، فیزیکی و صرف فیزیکی است. اگر سرمایه گذار در موقعیت بازخرید نوع تسویه خود را صرفا فیزیکی و یا صرفا نقدی اعلام کرده باشد، ابتدا تسویه نقدی و بعد فیزیکی انجام خواهد شد. در موقعیت باز فروش سرمایه گذاران درخواست تسویه خود را به صورت اول نقدی و بعد فیزیکی به کارگزار اعلام میکنند در غیر اینصورت تسویه آن ها فقط به صورت فیزیکی انجام میشود.
پس از آنکه سرمایه‌گذاران نوع تسویه خودرا به کارگزار اعلام کردند و کارگزار درخواست آنهارا به اتاق پایاپای منتقل کرد،مرحله تخصیص شروع می شود
مرحله تخصیص در قراردادهای اختیار
مرحله تخصیص باتوجه به موقعیت های بازخرید وبازفروش به صورت زیر توسط اتاق پایاپای تقسیم بندی شده است.
در موقعیت بازخرید:
2- اول نقدی بعد فیزیکی
در موقعیت باز فروش:
1- اول نقدی بعد فیزیکی
پس از آنکه نوع تخصیص مشخص شد، طرفین معامله متناسب با نوع تسویه در سه حالت مختلف در مقابل یکدیگر قرار خواهند گرفت که:
حالت اول:
موقعیت های بازخرید با نوع تسویه نقدی در مقابل موقعیت بازفروش اول نقدی بعد فیزیکی قرارخواهندگرفت درغیر اینصورت تسویه ای انجام نمی شود.
حالت دوم:
موقعیت های بازخرید با نوع تسویه اول نقدی بعد فیزیکی در مقابل دارندگان موقعیت باز فروش باقیمانده از حالت اول که نوع تسویه آنها بصورت اول نقدی بعد فیزیکی است و نیز سایر فروشندگان که نوع تسویه آنها به صورت صرفا فیزیکی است، تسویه می شوند.
حالت سوم:
موقعیت باز خرید که نوع تسویه آن به صورت صرفا فیزیکی است با فروش اختیار خرید دارنده موقعیت بازفروش باقیمانده از بخش اول و دوم ، تسویه می شود.
روش های تخصیص در قرارداد اختیار معامله
برای تخصیص قرارداد اختیار معامله 4 روش وجود دارد که به صورت خلاصه در وبسایت گروه مشاوران خبره کسب و کار ایرانیان به آن ها پرداخته شده فروش اختیار خرید است.
1- روش تسهیم به نسبت: این روش به نسبت تعداد موقعیت باز فروش ، بین دارندگان آن تسهیم می شود.
2- روش تصادفی: روشی که بصورت تصادفی به دارندگان موقعیت بازفروش تخصیص داده می شود.
3- روش ردگیری موقعیت: روشی است که در آن سابقه معاملاتی قرارداد اختیار معامله اعمال شده رصد شده و قرارداد اعمال شده به ناشر آن قرارداد تخصیص می یابد.
4- روش زمانی: در این روش براساس اولویت زمانی به دارندگان موقعیت باز فروش تخصیص می یابد.
اختیار خرید و فروش سهم به چه معناست؟
معامله گران در بازار سرمایه همواره به دنبال راهی هستند که ریسک را در معاملاتشان به حداقل برسانند. یکی از روش هایی که می توان از طریق آن ریسک معاملات را کاهش داد، اختیار معاملات است. اختیار معامله به دو صورت اختیار فروش و اختیار خرید در دسترس است. سهامداران می توانند با استفاده از اختیار خرید از ریسک معاملات خود بکاهند و با خیال آسوده تری به سرمایه گذاری در بازار بورس بپردازند. با ما همراه باشید تا در ادامه به طور مفصل به تمامی ابعاد اختیار معامله بپردازیم.
تعریف اختیار معامله
اختیار معامله، قراردادی است بین خریدار و فروشنده که در آن، خریدار مبلغ معینی را پرداخت کرده و در قبال آن این اختیار را دارد که در زمان مشخص با قیمت توافق شده، کالای مشخصی را در آینده با فروشنده معامله نماید. در این صورت فروشنده موظف است زمانی که خریدار درخواست می دهد، قرارداد را اجرا نماید.
اختیار معامله، توافقی برای آینده
به طور کلی، قرارداد اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده بوده که تعیین کننده ی اختیار معاملات در سهام شرکت های مختلف بورسی، بورس اوراق بهادار است.
براساس اختیار معامله، خریدار به عنوان دارنده ی قرارداد، برای اجرای قرارداد کاملا مختار (بدون اجبار و یا تعهدی) است. چنانچه از قرارداد خود منصرف شود، تنها مبلغی که بابت قرارداد پرداخت نموده است را از دست می دهد. از طرفی فروشنده در صورتی که خریدار درخواست نماید، ملزم است قرارداد را اجرا نماید.
اختیار خرید
اختیار خرید در انگلیسی Call Option نامیده می شود، در لغت به معنای خرید به شرط اختیار است. اختیار خرید، قراردادی است که در آن خریدار کالای مشخصی را با قیمت مشخص قبل از موعد تاریخ سررسید حق دارد بخرد ولی اجباری برای خرید نیست.
در قرارداد اختیار خرید، خریدار زمانی که قیمت کالا تا قبل از زمان سررسید بالاتر از قیمت توافق شده در قراداد باشد به سود خواهد رسید. در این زمان است که شخص (خریدار) نسبت به خرید کالا اقدام می نماید. در قرارداد ذکر شده، فروشنده هر زمانی که خریدار تصمیم گیرد که قرارداد را اجرا نماید، موظف است که قرارداد را اجرا کرده و کالای موردنظر را بفروشد.
به مثال زیر توجه کنید:
سرمایه گذاری می خواهد قرارداد اختیار خرید شرکت y را خریداری نماید. هر سهم شرکت y در حال حاضر 1100 ریال است. همچنین قیمت سهام در قرارداد برابر با 1300 ریال و زمان سررسید 31 اردیبهشت ماه باشد و ارزش سهام قبل از 31 اردیبهشت ماه به 1650 می رسد. خریدار در این حالت می تواند از حق خود استفاده کرده و سهام را با مبلغ قید شده در قرارداد (1300 ریال) خریداری نماید. در این صورت، خریدار به ازای هر سهم 350 ریال سود می کند. بیایید حالت عکس این قضیه را در نظر بگیریم. زمان سررسید قرارداد فرا می رسد و ارزش سهام هنوز از 1300 ریال بالاتر نرفته است. در این حالت خریدار نه تنها سود نمی کند، بلکه ضرر هم می کند (مثلا هم سهم 1200 ریال باشد، خریدار باید هر سهم را بر اساس قرارداد 1300 ریال خریداری نماید. در این صورت او به ازای هر سهم 100 ریال ضرر خواهد کرد). در این مواقع خریدار از حق خود استفاده نکرده و در موعد قرارداد، باطل خواهد شد.
نماد اختیار معامله خرید
نماد قرارداد اختیار معامله سهام در بورس تهران به روش زیر تعیین می شود:
حرف ض+ حداکثر 4 حرف اول نماد سهم پایه در بازار نقد + عددی سه رقمی به عنوان شمارنده به عنوان مثال نماد قرارداد اختیار معامله شرکت ایران خودرو به صورت:ض + خود+001 تعریف می شود.
اختیار فروش
اختیار فروش در انگلیسی Put Option نامیده می شود، در لغت به معنای فروش به شرط اختیار است. اختیار فروش یعنی شخص حق فروش (بدون الزام و حتمی) تعداد معلومی از کالایی را مانند سهام یک شرکت در یک قیمت و زمان معین داشته باشد. درواقع اختیار فروش در مقابل اختیار خرید قرار دارد و شخصی که قرارداد اختیار فروش را خریداری می کند، وضعیت بازار را به سمت کاهش قیمت پیش بینی کرده است.
به مثال زیر توجه کنید:
سرمایه گذاری سهام ایران خودرو را به ارزش 7265 ریال خریداری نموده است. او بر اساس بررسی هایی که بر روس هام انجام داده است، پیش بینی می کند که تا 3 ماه آینده ارزش هر سهم این شرکت به 7150 کاهش پیدا خواهد کرد و به ازای هر سهم 115 ریال سود فروش اختیار خرید خواهد کرد. در این شرایط، سرمایه گذار با پرداخت 90 تومان، اختیار فروش سهام ایران خودرو را خریداری می نماید.
چند اصطلاح که در اختیار فروش به کار می رود:
"با قیمت" زمانی به کار برده می شود که قیمت سهام کمتر از قیمت اعمال باشد. در این مواقع پیشنهاد می شود اختیار فروش قبل از انقضا اعمال شود.
"بی قیمت" به زمانی گفته می شود که قیمت اعمال کمتر از قیمت سهام باشد. در این شرایط بهتر است اختیار فروش اصلا اعمال نشود.
"به قیمت" زمانی کاربرد دارد که قیمت سهام برابر با قیمت اعمال باشد.
مزایای قرارداد اختیار معامله
اختیار معامله مزایای زیادی دارد. در این بخش به تعدادی از این مزایا اشاره خواهیم کرد.
1- کاهش ریسک: با خرید قراردادهای اختیار معامله یک کالا در عوض خود کالا، ریسک آن معامله کاهش خواهد یافت. درواقع در این نوع معاملات تنها ضرری که معامله گر می تواند داشته باشد، مبلغی است که بابت خرید اختیار معامله پرداخت می کند. به عبارت دیگر، اختیار معامله به عنوان وسیله برای مدیریت ریسک به کار برده می شود تا در مقابل نوسانات نامطلوب قیمتی، ریسک معامله کاهش یابد.
2- کسب درآمد: سرمایه گذار با فروش قراردادهای اختیار معامله خود می تواند درآمد خود را فراتر از بازدهی سهام و سود تقسیمی ببرد. درواقع یکی از ساده ترین راهکارهای معاملاتی همان فروش اختیار معامله است.
3- اهرم مالی: قراردادهای اختیار معامله باعث می شود که سرمایه گذار در قبال نقدینگی کمتر، سود یا زیان چند برابر مبلغ پرداختی داشته باشد.
4- تنوع در پرتفوی: اختیار معامله به عنوان یک کالای مشتقه، می تواند باعث تنوع در سبد سرمایه گذاری سهامدار شود.
5- به کارگیری زمان به منظور تصمیمات آتی: در قراردادهای اختیار معامله، سرمایه گذار می تواند با پرداخت بخشی از قیمت سهم، جریان نقدی خرید و یا فروش خود را ثابت کرده و تا زمان سررسید تاریخ قراداد، تصمیمات درستی را بگیرد.
6- رسیدن به سود از طریق نوسانات قیمتی سهام: در این نوع از قرادادها، سرمایه گذار می تواند بدون خرید سهم پایه، از نوسانات قیمتی آن نفع ببرد.
تعریف مشتقه در اختیار معامله
"مشتقه" بودن یعنی قیمت کالایی به قیمت کالایی دیگر وابسته و یا از آن مشتق شده است. مانند آبمیوه که از میوه مشتق شده است. اختیار معامله هم از اوراق بهادار مالی مشتق شده است. یعنی قیمت آن به قیمت کالایی دیگر وابسته است. انواع مختلفی از اوراق بهادار به عنوان مشتق درنظر گرفته می شود. مانند پیمان های آتی و قرارداد های معاوضه.
چگونگی اعمال اختیار معاملات
نحوه اعمال اختیار معاملات به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
- قرارداد اختیار معامله اروپایی: در این نوع از قراردادهای اختیار معامله، امکان اعمال توسط خریدار اختیار معامله تنها در زمان سررسید قرارداد وجود دارد.
- قرارداد اختیار معامله امریکایی: در قرارداد اختیار معامله امریکایی بر خلاف نوع اروپایی، امکان اعمال از سوی خریدار در هر زمانی از بازه ی زمانی قرارداد تا موعد سررسید وجود دارد.
استراتژی استرادل
در ابتدا به تعریفی کوتاه از استراتژی توجه نمایید. استراتژی در واقع به خرید یا فروش چند اختیار معامله به صورت هم زمان با یکدیگر و یا همراه با سهم پایه موضوع قرارداد گفته می شود. استراتژی در اختیار معامله به عنوان وسیله ای برای پوشاندن ریسک، تنوع بیشتر در پرتفوی و همچنین جهت افزایش سود دهی به کار برده می شود.
یکی از استراتژی هایی که در معاملات اختیار معامله به کار برده می شود، استراتژی های ترکیبی متقارن فروش اختیار خرید هستند. این نوع از استراتژی ها شامل ترکیبی مختلفی از هر دو قرارداد خرید و فروش برای یک سهام خاص می باشد. یکی از رایج ترین استراتژی های ترکیبی متقارن که در این بازار مورد استفاده قرار می گیرد، «استراتژی استرادل» است.
انواع استراتژی استرادل
استراتژی استرادل به دو دسته تقسیم می شود:
1- استرادل خرید: خرید قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش از سهامی با قیمت توافقی و تاریخ پایان مهلت یکسان. در این استراتژی، چنانچه قیمت سهام به قیمت توافق شده نزدیک باشد، شخص ضرر زیادی را متحمل خواهد شد. در مقابل، درصورتی که ارزش سهام حول قیمت توافقی نوسانات شدیدی داشته باشد، سرمایه گذار سود بسیاری در این معامله خواهد داشت.
2- استرادل فروش: فروش قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش با قیمت توافقی و تاریخ پایان قرارداد یکسان. در این نوع استراتژی بر خلاف استراتژی استرادل خرید، درصورتی که ارزش سهام به قیمت توافقی نزدیک باشد، سرمایه گذار سود قابل توجهی به دست خواهد آورد. در مقابل، هرچه دامنه نوسانات سهام بیشتر باشد، میزان ضررهای شخص نیز به همان میزان افزایش خواهد یافت.
رابطه تعادلی اختیار خرید- اختیار فروش
رابطهء تعادلی اختیار خرید- اختیار فروش در حقیقت رابطهء بین قیمت اختیار خرید اروپایی و اختیار فروش اروپایی است در شرایطی كه هر دو دارای یك قیمت توافقی و یك تاریخ سررسید باشند. از این طریق با داشتن قیمت یكی، قیمت دیگری به دست می‌آید.
در یادداشت سوم ریاضی مالی (آربیتراژ، فرصت آربیتراژی و قیمت‌گذاری دارایی‌ها)مثال ساده‌ای از رابطهء تعادلی اختیار خرید- اختیار فروش آوردم. در این نوشته قصد دارم كمی مفصل‌تر در این باره بنویسم.
پیش از آغاز بحث در مورد رابطهء تعادلی مذكور، چند مفهوم مقدماتی از اختیار خرید و اختیار فروش ذكر میشود و سپس به مبحث اصلی (رابطهء تعادلی اختیار خرید- اختیار فروش) باز خواهم گشت.
● اختیار خرید:
اختیار خرید قراردادی است كه به موجب آن دارندهء اختیار خرید می‌تواند در تاریخ مشخصی از آینده (تاریخ سررسید یا انقضا) دارایی خاصی (كه دارایی پایه خوانده میشود) را با قیمت توافقی (كه امروز تعیین میشود) خریداری كند.
خریدار اختیار خرید برای دریافت چنین حقی (كه یك دارایی را در صورتی كه به نفعش باشد به قیمت خاص از پیش تعیین شده‌ای خریداری كند) مبلغی را پرداخت می‌كند كه به قیمت اختیار خرید معروف است و فروشندهء اختیار، آن را دریافت می‌كند. نكتهء قابل توجه این است كه دارندهء اختیار خرید، اجباری به اعمال حق خود ندارد اما اگر تصمیم گرفت اختیار خود را اعمال كند فروشنده مجبور است كه دارایی مورد نظر را به قیمت تعیین شده بفروشد.
به این ترتیب اگر قیمت دارایی در تاریخ سررسید بالاتر از قیمت توافقی باشد دارندهء اختیار خرید، اختیار خود را اعمال كرده، دارایی را با قیمتK خریداری می‌كند و می‌تواند آن را در بازار با قیمتS _(كه(S>K است بفروشد و معادل (S-K) سود كند (البته برای دریافت این سود قبلا مبلغ اختیار خرید (C) را پرداخت كرده است) و اگر(S
● اختیار فروش:
اختیار فروش، قراردادی است كه به موجب آن دارندهء اختیار می‌تواند در تاریخ مشخصی از آینده (تاریخ سررسید) دارایی خاصی (دارایی پایه) را با قیمت توافقی (كه امروز تعیین میشود) بفروشد. خریدار اختیار فروش برای دریافت چنین حقی (كه یك دارایی را در صورتی كه به نفعش باشد به قیمت خاص از پیش تعیین شده‌ای به طرف مقابل بفروشد) مبلغی را پرداخت می‌كند كه به قیمت اختیار فروش معروف است و فروشندهء اختیار، آن را دریافت می‌كند. باز هم دارندهء اختیار این حق را دارد كه از اختیار خود استفاده كند یا نكند.
در اینجا اگر در تاریخ سررسید قیمت بازار دارایی پایین‌تر از قیمت توافقی بود، دارندهء اختیار به جای این‌كه دارایی خود را در بازار با قیمت S بفروشد، دارایی را با قیمت فروش اختیار خرید فروش اختیار خرید K (كه بزرگ‌تر از S است) به فروشندهء اختیار می‌فروشد و در غیر اینصورت اختیار خود را اعمال نمی‌كند. ارزش اختیار فروش هم در تاریخ سررسید , K-S)۰Max( است.
در هر دو اختیار معامله (خرید یا فروش) گفته میشود كه دارندهء (خریدار) اختیار در وضعیت Long قرار دارد و فروشندهء اختیار در وضعیت Short .
● اختیار معاملهء اروپایی و آمریكایی
اختیار معاملهء اروپایی فقط در تاریخ سررسید قابل اعمال است در حالی كه اختیار معاملهء آمریكایی در هر زمانی از انعقاد قرارداد تا تاریخ سررسید قابل اعمال است.
● رابطهء تعادلی اختیار خرید- اختیار فروش
رابطهء تعادلی اختیار خرید- اختیار فروش در حقیقت رابطهء بین قیمت اختیار خرید اروپایی و اختیار فروش اروپایی است در شرایطی كه هر دو دارای یك قیمت توافقی و یك تاریخ سررسید باشند. از این طریق با داشتن قیمت یكی، قیمت دیگری به دست می‌آید. این رابطه به‌صورت زیر است (از راست بخوانید) :
قیمت اختیار خرید+ ارزش فعلی قیمت توافقی = قیمت سهم+ قیمت اختیار فروش
فرض كنید قیمت سهمی ۹۸ تومان است. قیمت اختیار اروپایی روی این سهم با قیمت توافقی ۱۰۰ تومان و تاریخ انقضای ۹ ماه آینده، ۰۷/۹ تومان است. نرخ بهره ۵/۴ درصد است. قیمت اختیار فروش با همان قیمت توافقی و همان تاریخ انقضا به طریق زیر محاسبه میشود :
▪ ارزش اختیار فروش:
عامل _،عامل تنزیل _۹ ماهه ۷۵۵/۰ سال) با نرخ ۵/۴ درصد است. فرض شده است كه به صورت پیوسته مركب میشود .
تبیین رابطهء تعادلی _اختیار خرید- اختیار فروش
برای تبیین این رابطه از همان فرصت آربیتراژی استفاده می‌كنم. فرض كنید دو پورتفولیو داریم. پورتفولیوی اول شامل اختیار خرید (با قیمت توافقی K و تاریخ سررسید (t و مقداری اوراق قرضه (كه ارزش آن در تاریخ سررسید و با نرخ تنزیل بدون ریسك، K است) داریم. به این ترتیب ارزش فعلی اوراق قرضه معادل _ است كه در آن i نرخ بهرهء بدون ریسك و t زمان تا سررسید است. پورتفولیوی دوم هم شامل یك سهم (همان سهمی كه دارایی پایهء اختیار معامله‌هاست) و یك اختیار فروش با همان تاریخ فروش اختیار خرید انقضا و قیمت توافقی (K) است.
فارغ از این‌كه قیمت سهم مورد نظر در تاریخ انقضا چقدر باشد ارزش این دو پورتفولیو یكسان خواهد بود. برای توضیح بیشتر فرض كنید كه قیمت سهم (S) كم‌تر از قیمت توافقی (K) باشد. در این صورت در پورتفولیوی اول اختیار خرید ارزشی معادل صفر خواهد داشت و اوراق قرضه هم ارزشی معادل K و در نتیجه ارزش كل پورتفولیو K خواهد بود. در پورتفولیوی دوم ارزش سهم S خواهد بود و ارزش اختیار فروش K-S و این پورتفولیو در مجموع معادل K ارزش خواهد داشت كه با پورتفولیوی اول برابر است. بسیار ساده می‌توانید به نتیجه برسید كه اگرS>K باشد هر دو پورتفولیو ارزشی معادلS خواهند داشت. چون تحت هر شرایطی ارزش آیندهء این دو پورتفولیو یكسان خواهد بود طبق قانون تك قیمتی ارزش حال این دو پورتفولیو نیز باید یكسان باشد.
یعنی :
این همان رابطهء تعادلی اختیار خرید- اختیار فروش است. در این رابطه قیمت سهم در زمان صفر است. این رابطه تا دورهء سررسید برقرار است. برای مثال اگر در زمان t باشیم و به اندازه T-t به سررسید مانده باشد داریم :
اگر این رابطهء تعادلی برقرار نباشد می‌توان با خرید پورتفولیوی ارزان و فروش پورتفولیوی گران‌تر سود به دست بیاوریم، چون این دو پورتفولیو در سررسید، ارزش یكسان دارند. این رابطه را به شیوه‌های مختلف نشان می‌دهند به عنوان مثال:
در آن T-tزمان مانده تا سررسید است. علامت منفی پشت هر كدام از ابزارهای مالی (در معادلهء بالا پشت سهام) به معنای فروش آن ابزار است. ( موقعیت (Short
زیبایی این رابطهء تعادلی اختیار خرید-اختیار فروش در این است كه این رابطهء تعادلی، مستقل از مدل است. یعنی به چگونگی رفتار قیمت سهام مربوط نیست.
این درحالی است كه ارزش خود اختیار خرید و فروش به این رفتار (و به خصوص نوسانات قیمت سهام) وابسته است. چنین استقلالی از مدل در موارد كمی در مدیریت مالی دیده میشود كه از آن جمله می‌توان به رابطهء بین قیمت قرارداد آتی و قیمت دارایی پایه و همچنین رابطهء بین اوراق قرضه و قراردادهای تاخت اشاره كرد.
دیدگاه شما