شاخص سرمایه گذاری چیست؟

نرخ بازدهی سرمایه و مزایا

شاخص سودآوری (Profitability Index) چیست و روش محاسبه آن چگونه است

شاخص سوددهی یک طرح سرمایه گذاری،نرخی است که از تقسیم ارزش فعلی خالص جریانات نقدی ورودی بر ارزش فعلی هزینهٔ سرمایه‌گذاری به‌دست می‌آید.

شاخص سودآوری یا PI ارتباط بین هزینه های سرمایه گذاری و عواید آتی طرح را نشان می دهد. شاخص سودآوری بزرگتر از ۱ پروژه مورد قبول و شاخص سودآوری کوچکتر از یک پروژه قابل قبول نیست.

فرمول محاسبه شاخص سودآوری:

بعنوان مثال یک طرح سرمایه گذاری با سرمایه گذاری اولیه ۱ میلیارد تومان و ارزش فعلی خالص جریانات نقدی آتی ۱,۵ میلیارد تومان شاخص سودآوری معادل ۱.۵ خواهد داشت و نشان می دهد که اجرای پروژه دارای توجیه است. شاخص سودآوری نشان می دهد که عواید حاصل از این سرمایه گذاری به ازائ هر یک ریال سرمایه گذاری معادل ۱.۵ ریال خواهد بود.

همانگونه که از نحوه محاسبه و فرمول شاخص سودآوری پیداست، PI نوع دیگری از محاسبه NPV می باشد. زمانی که NPV مثبت است PI بزرگتر از یک و زمانی که NPV منفی باشد PI کوچکتر از یک می باشد.

تفاوت میان شاخص سودآوری و NPV: شاخص سودآوری بازدهی طرح را بصورت نرخ نمایش می دهد و حجم سرمایه گذاری و میزان جریانات نقدی پروژه را نشان نمی دهد، در صورتیکه خالص ارزش فعلی پروژه یا NPV با واحد پولی در مقام مقایسه پروژه ها شاخص مناسب تری است.

شاخص بورس

«هر شاخص راوی یک داستان است.» این اولین جمله کتاب همه چیز درباره شاخص اثر مایکل سینسر است.بازار بورس ایران هم از این موضوع مستثنی نیست. شاخص بورس راوی حال بازار بورس اوراق بهادار است. در ادامه درباره عنوان شاخص با شما صحبت می‌کنیم.

شاخص کل (TEDPIX)

در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX شناخته می‌شود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است، به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.

برای درک ساده‌تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکت‌های بورسی متناسب با وزن آن‌ها در شاخص کل بورس سهام خریداری کنید، در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبد سهام شما خواهد بود. در واقع شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ای را که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند، محاسبه می‌کند.

شاخص کل، با عنوان شاخص قیمت و بازده نقدی نیز شناخته می‌شود. نکته‌ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن بیشتر توجه کنیم، میزان تغییرات شاخص کل است. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد ۸۰هزار به ۱۲۰ هزار واحد برسد، نشان‌دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی یکسال اخیر برابر با ۵۰درصد بوده است. طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت.

به‌عنوان مثال تاثیرگذاری تغییرات قیمت شرکت‌‌های بزرگی مانند ‍صنايع پتروشيمي خليج فارس، فولاد مبارکه خیلی بیشتر از تاثیرگذاری شرکت‌های کوچکی مانند سیمان خاش یا قند هکمتان بر شاخص کل است.

شاخص کل هم وزن

برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه اعتقاد دارند شاخص کل معیار مناسبی برای ارزیابی شرکت‌های بورسی و نشان دهنده برآیند عمومی تغییرات بازار سهام نیست. به‌دلیل اینکه تاثیرگذاری شرکت‌ها با سرمایه بزرگتر بر روند شاخص کل بیشتر است، به‌طوری‌که در مواقعی شاهد آن هستیم که اکثر بازار سهام در وضعیت کاهشی قرار دارند، اما با افزایش قیمت سهام چند شرکت بزرگ، شاخص کل مثبت می‌شود.

در شاخص کل هم‌وزن شرکت‌های با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند . نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.

شاخص قیمت TEPIX

شاخص قیمت نیز یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس است. این شاخص بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است و برخلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود. مثلا اگر شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معنی است که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس نسبت به یکسال گذشته به طور متوسط ۲۰درصد رشد داشته است. تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکت‌های بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار می‌گیرد، در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه شاخص لحاظ می‌شود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آن‌ها بر شاخص قیمت اهمیت دارد، یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر است.

شاخص قیمت هم‌وزن

در شاخص قیمت هم وزن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

پیش از آنکه درباره «شاخص سهام آزاد شناور» توضیح دهیم، لازم است مفهوم «سهام شناور آزاد» را مرور کنیم:

سهام شناور آزاد (Free float)

بخشی از سهام یک شرکت سهامی اطلاق می‌شود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن بخش از سهام هستند و انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک قابل معامله باشد. مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران، بررسی و سهامداران راهبردی را مشخص کرد. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می‌خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند. به عنوان مثال سهام شناور آزاد شرکت‌های مخابرات ایران و فولاد مبارکه به ترتیب برابر با پنج درصد و ۲۴درصد است.

شاخص سهام شناور آزاد

با توجه به مفهوم «سهام شناور آزاد» می‌خواهیم درباره «شاخص سهام شناور آزاد» نیز توضیح دهیم. محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه شاخص کل است، با این تفاوت که در وزن‌دهی شرکت‌های موجود در سبد شاخص، به جای استفاده‌ از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده‌ می‌شود و هدف اصلی استفاده‌ از سهام شناور آزاد در محاسبه شاخص‌ها، در واقع پیگیری رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار هستند.

سایر شاخص‌های بورس

شاخص بورس در بورس اوراق بهادار تهران، شاخص‌های دیگری نظیر شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعال‌تر وجود دارد. هر یک از این شاخص‌ها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه است. به عنوان مثال تغییرات شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در شرکت‌های تولیدی است و تغییرات شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری است.

دو نکته قابل‌توجه در خصوص شاخص کل که باید مد نظر سرمایه‌گذاران باشد:

اینکه افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری سهام همه شرکت‌های حاضر در بورس نیست، همان‌طور که کاهش شاخص کل نیز لزوماً به معنای ضرردهی سهام همه شرکت‌ها در بورس نیست، زیرا همان‌گونه که گفته شد، شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی بورس است. چه‌بسا، در برخی موارد، علیرغم رشد قابل‌توجه شاخص کل بورس، برخی سهام با افت قیمت مواجه شده و سهامداران خود را با زیان مواجه سازند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است، برخی سرمایه‌گذاران که سهام ارزنده‌ای را در سبد سهام خود دارند، سود قابل قبولی به دست می‌آورند. بنابراین، سرمایه‌گذاران نباید صرفاً با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل در خصوص ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایه‌گذاری در بورس کنند و حتی در شرایط رشد مستمر شاخص‌ کل نیز در انتخاب سهام، کاملاً دقت کنند.

ارتباط بین شاخص کل و سبد سهام است. حتما میدانید که یکی از اصول بسیار مهم سرمایه‌گذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است. هر اندازه سبد سهام یک سرمایه‌گذار، متنوع‌تر و به ترکیب سهام شرکت‌های موجود در بورس نزدیک‌تر باشد، بازدهی آن سرمایه‌گذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص کل نشان داده می‌شود، نزدیک‌تر خواهد بود. تا آنجا که اگر فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سبد سهام خود را به‌طور کامل، منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس کند، بازدهی وی نیز به‌طور کامل منطبق بر نوسانات شاخص کل بورس خواهد بود و مثلا با رشد 30 درصدی شاخص، وی نیـز حدودا ۳۰درصد سود به دست خواهد آورد.

شاخص کل بورس چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

در حقیقت شاخص‌‌های بورس معیار‌های حائز اهمیتی هستند که با بررسی و تحلیل آن‌ها، می‌‌توان وضعیت گذشته و حال بازار سهام را از جنبه‌‌های گوناگون مورد بررسی قرار داد و حتی با کمک شیوه‌های نموداری روند آینده بورس را پیش‌بینی و به نوعی تخمین زد.

بورسان: شاخص‌های بورس انواع گوناگونی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه‌ مختلفی به نمایش می‌گذارد و معایب و محاسن خود را دارند؛ لذا سرمایه‌‌گذاران در شاخص سرمایه گذاری چیست؟ تحلیل شاخص‌‌های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه داشته باشند. از همین روی، در این مقاله قصد داریم تا کارکرد شاخص کل بازار سرمایه را توضیح داده و کاربرد‌ها و نحوه استفاده از آن را مشخص کنیم.

همچنین در این مقاله قصد داریم شاخص‌های مختلف در سطح جهان را با یکدیگر مقایسه کنیم.

شاخص کل بورس چیست؟

در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX معروف است که در واقع این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص کل بازار سرمایه مطرح می‌شود. این شاخص نشان دهنده سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است. این بدین معنی است که تغییرات شاخص کل نشان دهنده میانگین بازدهی سرمایه‌‌گذاران در بورس است. بورس تهران از فروردین ماه ۱۳۶۹ اقدام به محاسبه و انتشار شاخص کل قیمت خود با نام تپیکس (TEPIX) نمـوده است.

روش محاسبه شاخص کل بورس ماهیتی ساده دارد و از تقسیم ارزش جاری بازار سهام در هر لحظه بر ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبداء ضرب در صد به‌دست می‌آید. لازم به ذکر است که ارزش جاری هر شرکت از ضرب تعداد سهام هر شرکت در قیمت سهام آن و ارزش جاری بازار نیز از جمع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته شده به‌دست می‌آید.

عملا در این فرمول شرکت‌های کوچک وزن کمتری دارند، به بیان بهتر، حرکت قیمتی کمتری از شرکت‌های بزرگ تاثیر بیشتری از حرکت قیمتی بزرگتری از شرکت‌های کوچک دارد. بنابراین ممکن است صنعتی که عمدتا از شرکت‌های کوچک تشکیل شده است، برای یک هفته تغییرات قیمتی مهمی را به سمت مثبت یا منفی داشته باشد ولی شاخص کل تغییر جدی نداشته باشد و حال تنها یک روز معامله شدن نمادهای بزرگ تاثیر جدی بر شاخص داشته باشد؛ یا بسته بودن نمادهای بزرگ عملا می‌تواند باعث عدم حرکت‌های جدی در شاخص کل شود.

شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص درآمد کل با نماد TEDPIX از فروردین ۱۳۷۷ در بورس تهران محاسبه و منتشر شده است. تغییرات این شاخص نشان‌گر بازده کل بورس است و از تغییرات قیمت و بازده نقدی پرداختی، متأثر می‌شود.

این شاخص کلیۀ شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را دربردارد و شیوه وزن دهی و محاسبۀ آن همانند شاخص کل قیمت است و تنها تفاوت میان آنها در شیوه تعدیل است.

برای سنجش کارایی شاخص کل بورس سعی می‌کنیم آن را با مهم‌ترین شاخص‌های دنیا مقایسه کنیم.

شاخص S&P500

شاخص S&P500، ۸۰ درصد از ارزش بازار سرمایه را در بر می‌گیرد و فقط شامل آن دسته از شرکت‌های آمریکایی می‌شود که بیش از ۵.۳ میلیارد دلار ارزش داشته باشند و البته در یک دوره ۴ ساله به سودآوری مستمر دست‌یافته باشند. همانطور که از نام این شاخص بر می‌آید ۵۰۰ سهام بازار نیویورک و نزدک در زیر گروه این شاخص قرار می‌گیرند که از این بین می‌توان به اپل و مایکروسافت اشاره کرد.

ساختار شاخص S&P

ارزش بازاری یک شرکت با مشخص کردن قیمت سهام آن و ضرب نمودن آن عدد در تعداد سهامش اندازه گیری می‌شود. اما برای محاسبه شاخص فوق به جای استفاده از ارزش کلی شرکت تنها ارزش سهام شناور آزاد آنها را در نظر می‌گیرند. یعنی تعداد سهامی که عموم مردم می‌توانند آنها را خرید و فروش کنند. شاخص S&P500 ارزش بازاری هر شرکت را با توجه به انتشار سهام جدید یا ادغام شرکت‌ها با یکدیگر تغییر می‌دهد. ارزش شاخص با جمع کردن ارزش بازار هر شرکت و تقسیم مجموع آنها بر یک مقسوم علیه به‌دست می‌آید. متاسفانه این مقسوم علیه فقط در اختیار شرکت S&P قرار دارد و اطلاعات مربوط به آن در اختیار عموم قرار داده نشده است. با این وجود می‌توان وزن شرکت را در شاخص مشخص کنیم و این مورد اطلاعات با ارزشی را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. در این شاخص به شرکت‌هایی که ارزش بالاتری دارند، وزن بیشتری می‌دهند. وزن شرکت در شاخص فوق از تقسیم ارزش شرکت در بازار بر کل ارزش بازار بدست می‌آید. درصورتی که تعداد سهام شناور شرکتی تغییر کند، این تغییر در شاخص مذکور منعکس خواهد شد.

این شاخص به عنوان بهترین معیار برای شرکت‌های سهامی دارای سرمایه بالا در آمریکا شناخته شده است. در نتیجه صندوق‌های زیادی برای پیروی از عملکرد S&P طراحی شده‌اند.

شاخص داو جونز (Dow Jones)

شاخص داو جونز میانگین وضعیت و عملکرد سهام ۳۰ شرکت بزرگ در ایالات متحده است.

داو جونز یک شاخص اقتصادی است که عمری بیش از ۱۳۰ سال دارد و تاریخچه تاسیس آن در سال ۱۸۸۵ است. شاخص فوق، شاخص وزنی قیمت است و به این معنی است که سهم‌هایی که قیمت بالاتری دارند سنگین‌تر هستند و تاثیر بیشتری بر شاخص دارند.

این شاخص شامل ۳۰ سهام از بخش‌‌های مختلف از جمله مواد و کالا‌های مصرفی، امور مالی، مراقبت‌های بهداشتی، صنعت، نفت و گاز، فن‌آوری، مخابرات و خدمات عمومی است.

شرکت‌ها در داخل این شاخص به طور مرتب تغییر می‌کنند. برخی منتقدان به داوجونز این ایراد را وارد می‌کنند که این شاخص خیلی کوچک است و فقط ۳۰ سهم را شاهد می‌شود. به همین دلیل بسیاری از تریدرها شاخص‌های دیگری مانند S&P500 را ترجیح می‌دهند که دایره بزرگتری را شامل می‌شود.

این شاخص حتی با وجود میانگین کم، نقش کلیدی در حرکت فارکس دارد. اهمیت بررسی این شاخص اقتصادی بر آن است که به واسطه تحلیل حرکت آن می‌توان اطلاعات مفید و سودمندی در رابطه با رشد شرکت‌های بزرگ دنیا و بالطبع خروج از حالت رکود به‌دست آورد.

در واقع تغییرات در این شاخص باعث به وجود آمدن تغییرات در بسیاری از کالاهای اساسی مانند نفت خام، طلا و تغییر در ارزش دلار آمریکا می‌شود که می‌توان تاثیر خود را بر بسیاری بورس‌های کشورهای دیگر نشان دهد.

با استفاده از این شاخص می‌توان، سلامت، روند کلی بازار و عملکرد آینده سهام فردی را مورد بررسی قرار داد.

شاخص داو جونز یکی از قدیمی‌ترین شاخص‌ها است. با توجه به سابقه طولانی مدت آن سرمایه‌گذاران می‌‌توانند بر عملکرد خود در طول سال‌ها نظارت داشته باشند تا همبستگی را در طول زمان با چندین عامل، مانند دیگر شاخص‌‌ها، رویداد‌های فرهنگی قابل‌ توجه و حتی نقاط خورشیدی مورد مطالعه قرار دهند.

تفاوت S&P ۵۰۰ با داوجونز

شاخصS&P به خاطر عمق و وسعتی که دارد بیشتر مورد توجه موسسات سرمایه‌گذاری است و این در حالی‌ست که شاخص داوجونز یا همان میانگین صنعتی داوجونز از قدیم معیار سرمایه‌گذارهای جزئی بازار سهام آمریکا بوده است. موسسات سرمایه‌گذاری S&P ۵۰۰ را شاخصی کامل‌تر برای بازار سهام می‌دانند چراکه سهام بیشتری را در بخش‌های بیشتری شامل می‌شود (۵۰۰ در برابر ۳۰).

علاوه بر این S&P ۵۰۰ از روش سرمایه موزون بازار استفاده می‌کند و درصد بیشتری را به شرکت‌های دارای سرمایه بیشتر اختصاص می‌دهد؛ اما داوجونز یک شاخص موزون – قیمتی است که وزن بیشتری را به شرکت‌هایی می‌دهد که قیمت سهامشان بالاتر باشد. در میان شاخص‌های آمریکا، استفاده از ساختار سرمایه موزون بازار نسبت به روش موزون – قیمتی رایج تر است.

نرخ بازده سرمایه گذاری چیست؟ | نحوه محاسبه و کاربردهای ROI

همان طور که میدانید تصمیم گیری به اطلاعات مشخصی نیاز دارد و بدون این اطلاعات نمی توان تصمیمات درست و منطقی را اتخاذ نمود. البته در کنار جمع آوری و ارائه اطلاعات به تصمیم گیرنده، تشخیص نوع اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری نیز بسیار مهم است. اما نرخ بازده سرمایه گذاری چیست؟ در بحث حسابداری و اطلاعات مالی می‌توان این‌گونه بیان کرد که از جمله اهداف حسابداری مالی کمک به افراد برای پیش بینی بازده سرمایه گذاری است. در ادامه با نرخ بازده سرمایه گذاری بیشتر آشنا می‌شویم.

نرخ بازده سرمایه

مفهوم نرخ بازده سرمایه گذاری چیست؟

به کمک اطلاعات، تصمیم گیری انجام می‌شود. در کنار این اطلاعات هر فرد با توجه به ساختار ذهنی خود و چارچوب مشخص شده بر اساس آن تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کند. همین اختلاف در ساختارهای ذهنی، باعث شده است عدم شناخت از طبیعت و ماهیت فرآیند تصمیم گیری به صورت یکی از مشکلات عمده در توسعه استاندارهای حسابداری مطرح شود. در شاخص سرمایه گذاری چیست؟ زمینه‌های مالی نرخ بازده سرمایه گذاری یکی از معیارهای مهم در تصمیم گیری است.

بنابراین می‌توان بررسی نرخ بازدهی را یکی از روش‌های جمع آوری اطلاعات دانست. بازده را چشم پوشی از منافع فعلی به امید دستیابی به منافع بیشتر در آینده تعریف می کنند. بازده در سرمایه گذاری، همان نیروی محرکی است که در افراد برای سرمایه گذاری انگیزه ایجاد کرده و به نوعی پاداش برای سرمایه گذاران به شمار می‌رود.

نرخ بازده سرمایه گذاری نیز معیار و نرخی است که کارایی و اثربخش بودن سرمایه گذاری را محاسبه می‌کند. فرمول محاسبه بازده سرمایه گذاری خود تعریفی مناسب از این نرخ را ارائه می‌دهد. این فرمول مطابق زیر است:

نرخ بازده سرمایه گذاری برابر است با سود خالص تقسیم بر ارزش دارایی‌هایی که سرمایه گذاری شده اند. بنا به تعریف نرخ سرمایه گذاری می توان از این نرخ برای مقایسه بازدهی سرمایه گذاری های متعدد، تدوین و ارائه پروپوزال و طرح های تجاری بهره گرفت. به عنوان مثال فردی برای سرمایه گذاری در بازار سهام و مقایسه بازدهی شرکت‌های مد نظر می‌تواند از این نرخ برای تصمیم گیری استفاده نماید.

نرخ بازده سرمایه و معایب

مزایا و معایب نرخ بازدهی سرمایه گذاری

پیش از لیست کردن مزیت‌ها و معایبی که برای این نرخ برشمرده‌اند، ماهیت این نرخ را در قالب بیان مثالی ساده توضیح می‌دهیم. این‌گونه در نظر بگیرید که شما در سال 97 استارت آپ خود را با سرمایه اولیه 100 میلیون تومان تأسیس می‌کنید. در پایان سال و با محاسبه تمام هزینه‌ها و مخارج انجام شده مشخص می‌شود عایدی شرکت در این سال 180 میلیون تومان است که حدود 30 میلیون تومان هزینه های کسب و کار (مانند حقوق و دستمزد، بیمه، اجاره بها) و 150 میلیون تومان نیز سود حاصل بوده است.

حال بر اساس فرمول گفته شده در بالا، میزان نرخ بازده سرمایه گذاری 1.5 است که با ضرب کردن عدد حاصل در صد می‌توان نرخ بازدهی سرمایه را به صورت درصد نیز بیان نمود.

در مثال دیگر تصور کنید فردی در سال 98 یک میلیارد سرمایه خود را در شرکت مشخصی سرمایه گذاری می‌کند که در پایان سال سود خالص فرد یک میلیارد و 200 میلیون تومان می‌شود. با محاسبه نرخ بازگشت سرمایه، برای این سرمایه گذاری ROI=1.2 می‌شود.

با توجه به اعداد و ارقام بالا متوجه می‌شویم برخلاف آنکه رقم سود حاصل از سرمایه گذاری مثال دوم بیشتر است اما با در نظر گرفتن نرخ بازده سرمایه گذاری و بازگشت سرمایه، سرمایه گذاری در مثال اول بازدهی سرمایه بالاتری دارد. حال با در نظر گرفتن این مثال‌ها بهتر می‌توان مزیت‌ها و معایب نرخ بازگش سرمایه را بیان نمود.

نرخ بازدهی سرمایه و مزایا

مزیت های نرخ بازده سرمایه

با توجه به کاربردی بودن این نرخ در محاسبات مالی می توان مزیت‌های متعددی را برای آن برشمرد که در زیر مهم ترین آنها لیست شده‌اند:

• درصدی بودن نرخ بازده سرمایه که امکان مقایسه کردن نرخ های مربوط به سرمایه گذاری های مختلف را فراهم می‌آورد.
• سادگی استفاده از این فرمول در محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
• ساده بودن تحلیل و تفسیر نتایج حاصل از محاسبه فرمول نرخ بازدهی سرمایه که آن را به فرمولی با کاربرد فراوان تبدیل کرده است.

معایب نرخ بازده سرمایه

• تعریف نکردن زمان در فرمول نرخ بازده سرمایه

اگر به مثال‌های بالا دقت کنید، متوجه می‌شوید که سرمایه گذاری‌ها در دو سال مختلف انجام شده‌اند ولی در فرمول محاسبه نرخ بازگشت سرمایه هیچ اشاره‌ای به سال و مدت زمان سرمایه گذاری نشده است. به عبارت دیگر نمی‌توان در نرخ بازده سرمایه گذاری تعیین کرد که سود حاصل به ازای چه مدت سرمایه گذاری است.

می‌توان پیشنهاد کرد برای مقایسه دو نرخ سرمایه از تقسیم کردن نرخ بر بازه زمانی مشخص، نرخ بازدهی سرمایه برای یک بازه زمانی مشخص را محاسبه و بر اساس این نرخ سرمایه گذاری‌های مختلف را مقایسه نمایید.

• چشم پوشی از تاثیر ابعاد کیفی سرمایه گذاری

ایراد دیگر مطرح شده این است که در نرخ بازده سرمایه گذاری تنها ابعاد مالی مرتبط با سرمایه گذاری در نظر گرفته می‌شود، در حالیکه هر سرمایه گذاری ابعاد و جنبه‌های کیفی نیز به همراه دارد. به عنوان مثال گاهی مدیریت بخشی از سرمایه خود را به تغییر در ظاهر محیط شرکت و اهدائ هدایای مختلف به عنوان پاداش به کارکنان اختصاص می‌دهد. این نوع از سرمایه گذاری باعث تغییر در روحیه کارکنان و افزایش وفاداری آنها به شرکت و حتی بهبود کیفیت زندگی کاری کارکنان می‌شود که بر اساس فرمول نرخ بازده سرمایه نمی‌توان تاثیر این نوع از سرمایه گذاری‌ها را محاسبه نمود.

نرخ بازده سرمایه

هدف اصلی از سرمایه گذاری، رسیدن به بازده سرمایه گذاری بیشتر است. به همین دلیل ارزیابی بازده یک راه منطقی برای بررسی و مقایسه گزینه‌های مختلف سرمایه گذاری برای رسیدن به سود بالاتر است. بد نیست در انتهای مقاله نرخ بازده سرمایه گذاری به دو قسمت مختلف بازده سرمایه گذاری یعنی بازده کیفی و بازده کمی اشاره شود.

بازده کمی همان عایدی یا سودی است که به ازای دوره‌های زمانی مشخص به سرمایه گذار پرداخت می‌شود و نیز منفعت یا زیان سرمایه که به صورت افزایش یا کاهش قیمت دارایی‌ها بیان می‌شود. تمام مواردی که به اعتبار شرکت مانند سرقفلی، امتیازات اجتماعی و شاخص سرمایه گذاری چیست؟ موارد مشابه دیگر بستگی دارد به عنوان بازده کیفی سرمایه در نظر گرفته می‌شوند.

از آنجا که مقیاس بازده از شاخص‌های مهم برای ارزیابی عملکرد مالی شرکت به شمار می‌رود، افزایش ثروت سهامداران هدف اصلی هر واحد تجاری در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین شرکت باید به گونه‌ای عمل کند که با رسیدن به بازده مناسب، ثروت سهامداران را افزایش دهد. به همین دلیل نرخ ROI یکی از شاخص‌های مهم در بازار سهام است که اطلاعات مالی شرکت‌ها را می‌توان با یکدیگر مقایسه و برای سرمایه گذاری بهتر تصمیم گیری نمود.

شاخص بورس چیست؟ به زبان ساده

همراهان گرامی اگر وارد بازار بورس شده اید میدانید که در بورس اصطلاحات زیادی وجود دارد که شاخص بورس هم جزو آن اصطلاحات است. برای پاسخ به پرسش شاخص بورس چیست؟ به زبان ساده بهتر است نگاهی جزئی به تعاریف بورس داشته باشیم. طبق مقاله بورس چیست؟ بورس یک نوع بازار است که در آن دارایی های مختلفی مورد معامله قرار می گیرند. این بازار همچنین یک نهاد ساختاریافته است که به عنوان یکی از مهمترین ارکان اساسی بازار سرمایه نیز شناخته می شود. مدیریت انتقال ریسک، شفافیت بازار، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و مهمتر از همه جمع آوری سرمایه و پس اندازهای اندک برای تامین سرمایه فعالیت های اقتصادی از مهمترین کاربردهای بورس محسوب می شوند. اما با این تعاریف به درک کامل از شاخص بورس نمیرسیم پس ما را در این مقاله همراهی کنید تا جوابگوی پرسش شما عزیزان باشیم.

پیشنهاد میکنیم مطالب زیر را مطالعه نمایید:

تعریف شاخص بورس به زبان ساده

معنای لغوی شاخص (index)، نشانگر و بیانگر است، شما می توانید با استفاده از شاخص که که با یک عدد نشان داده می شود تغییرات به وجود آمده در یک یا چند فاکتور و پارامتر را در یک دوره زمانی مشخص به دست آوردید و بررسی کنید. سرمایه گذاران با استفاده از شاخص های بورس تصمیماتی در سرمایه گذاری خود میگیرند پس بدیهی است که نوسانات شاخص های بورس برایشان مهم باشد. تعریف شاخص بورس به زبان ساده این است که، شاخص بورس در واقع عددی است که نشانگر و بیانگر وضعیت بورس است و با نمایش روند رشد یا افت بازار بورس به سرمایه گذاران یاری میرساند. البته شاخص بورس انواع مختلفی دارد که هر کدام نشانگر وضعیت خاصی از بورس هستند و فرمول مخصوص خود را برای محاسبه دارند. در ادامه به معرفی انواع شاخص بورس می پردازیم:

شاخص کل بورس چیست؟

حتما در اخبار و رسانه ها به عنوان شاخص کل بورس تهران بر خورده اید، شاخص کل بورس در واقع بین افرادی که در بازار بورس فعالیت می کنند و در بین سرمایه گذاران یکی از مهمترین و پرکاربردترین نوع شاخص ها است به این دلیل که شاخص کل ( TEDPIX) بیانگر سطح عمومی قیمت و نشان دهنده میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است.

شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه ای را که شرکت به شما پرداخت می کند را محاسبه می کند. فرمول محاسبه شاخص کل بیان می کند که هر مقدار که یک شرکت بزرگتر باشد و سرمایه بیشتری داشته باشد پس تاثیر بیشتری برروی شاخص خواهد گذاشت. برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه بر این باور هستند که در مواقع خاصی شاخص کل معیار مناسبی برای ارزیابی شرکت ها و نمایانگر برآیند عمومی تغییرات بازار سهام نیست. مثلا اکثر بازار سهام در وضعیت کاهشی قرار دارند، اما با افزایش قیمت سهام چند شرکت بزرگ، شاخص کل مثبت می‌شود. اما شاخص کل هم‌وزن با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار خواهد بود.

منظور از شاخص قیمت در بورس چیست؟

شاخص قیمت هم مانند شاخص کل بسیار حائز اهمیت است و شبیه شاخص کل است اما با این تفاوت که شاخص قیمت فقط بابررسی و ارزیابی قیمت تمام سهام شرکت های پذیرفته در بورس را نشان میدهد اما شاخص کل به علاوه نمایش قیمت سهام ، سود سالیانه آن ها را هم نشان می دهد. در واقع شاخص قیمت بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ در بورس

با نمایش 30 شرکت بزرگ با شاخص سطح عمومی قیمت سهام در واقع ارزش بازار آن ها در مقایسه با شرکت های دیگر بیشتر بوده است. مانند این شاخص، شاخص های دیگری هم وجود دارند مانند: شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت.که هرکدام در صنعت خود و با فرمول خاص خود محاسبه می شوند.

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

برای روشن تر شدن شاخص سهام آزاد شناور بهتر است به مفهوم سهام آزاد شناور اشاره کنیم. سهام شناور آزاد (Free Float) چیست؟ به بخشی از سهام یک شرکت گفته می شود که صاحبان آن، آماده عرضه و فروش آن سهام باشند و آنها قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت کنند و انتظار می‌رود در آینده نزدیک، آن سهام، قابل معامله باشد. محاسبه شاخص سهام شناور آزاد مشابه شاخص کل است البته با این تمایز که در وزن‌دهی شرکت‌های موجود در سبد شاخص، به جای استفاده‌ از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده‌ می‌شود.